Τα αρχαία στο φως, ο Ηλεκτρικός πού; Τα σενάρια για παράκαμψη της γραμμής στην Αρχαία Αγορά

Είναι γνωστό. Η γραμμή του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου από τον σταθμό στο Μοναστηράκι μέχρι το Θησείο κρύβει μεγαλύτερους ή μικρότερους αρχ...

Είναι γνωστό. Η γραμμή του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου από τον σταθμό στο Μοναστηράκι μέχρι το Θησείο κρύβει μεγαλύτερους ή μικρότερους αρχαιολογικούς θησαυρούς. Σημαντικά μνημεία της Αρχαίας Αγοράς συνεχίζονται προς τα δυτικά, προς την οδό Αδριανού και τα πυκνοκατοικημένα σοκάκια στο Μοναστηράκι. Αν υπήρχε η δυνατότητα συστηματικής ανασκαφής και ανάδειξης των ευρημάτων, που σήμερα είμαστε υποχρεωμένοι να θάψουμε, ο αρχαιολογικός χώρος θα εισέβαλε ορμητικά στην καρδιά της σύγχρονης πόλης.



H ιστορία του βωμού των 12 θεών επανέφερε ένα παλιό θέμα: την «παράκαμψη» της σημερινής γραμμής των ΗΣΑΠ, επιλογή που μας πηγαίνει πίσω στον 19ο αιώνα, και τη «φαντασίωση» για το πώς θα διαμορφωνόταν η ευρύτερη περιοχή αν αποφασίζαμε να αναδείξουμε την αρχαία πόλη, που έχουμε καταδικάσει στο σκοτάδι, κάτω από τις γραμμές του Ηλεκτρικού. Μες στην παρούσα οικονομική συγκυρία πρόκειται για όνειρο θερινής νυκτός. Ο,τι βρεθεί κατά τη διάρκεια της ανασκαφής και της γραμμής της καθόδου (αναμένεται να αρχίσει τον Απρίλιο) θα προστατευθεί διά της καταχώσεως. Κάποιοι άλλοι, σε κάποιες άλλες, καλύτερες ημέρες, θα κληθούν να αποφασίσουν ανάμεσα στα δύο επικρατέστερα σενάρια για να αποδοθεί στην αρχαιολογική σκαπάνη αυτή η μικρή αλλά πλούσια σε ευρήματα «φέτα» ανάμεσα στην Αρχαία Αγορά και την οδό Αδριανού.
Υπογειοποίηση. «Για να εξασφαλίσουμε μεγάλο βάθος στο ύψος που μας ενδιαφέρει, στο ύψος της εισόδου για την Αρχαία Αγορά, θα πρέπει να αρχίσουμε να σκάβουμε από την Ομόνοια», μας λέει ο κ. Παναγιώτης Τερεζάκης, διευθυντής συντήρησης υποδομών της Αττικό Μετρό - Εταιρεία Λειτουργίας, μηχανικός με μεγάλη πείρα σε παρόμοια θέματα. Κι αυτό γιατί η ύπαρξη διπλού υπόγειου δικτύου (στην ίδια περιοχή διέρχεται η γραμμή 3 του μετρό) υποχρεώνει τους ΗΣΑΠ να πάνε πιο κάτω από τη Γραμμή 3 του μετρό τουλάχιστον κατά 8–10 μέτρα. Η υπογειοποίηση θα φτάσει μέχρι τα Πετράλωνα, αλλά εδώ ένας άλλος πονοκέφαλος είναι τα νερά του Ηριδανού που «κατεβαίνουν» κάτω από τις οδούς Αδριανού και Ερμού. Σε περίπτωση που προκριθεί η πλέον μαξιμαλιστική λύση, η διακοπή της γραμμής του Ηλεκτρικού από την Ομόνοια μέχρι τον σταθμό των Πετραλώνων υπολογίζεται με τους πιο μετριοπαθείς υπολογισμούς στα τριάμισι χρόνια.
Υπερύψωση. Ενα σχετικά ανώδυνο σενάριο. Η γραμμή ανάμεσα στους σταθμούς Μοναστηράκι και Θησείο υπερυψώνεται κάτα ένα ή δύο μέτρα με τη βοήθεια μιας ανάλαφρης κατασκευής. Από κάτω διαμορφώνεται πεζούλα, που επιτρέπει την ανασκαφική έρευνα και στη συνέχεια την ανάδειξη των αρχαιοτήτων. Σε αυτήν την περίπτωση οι εργασίες μπορεί να αρχίσουν άμεσα, καθώς η αρχαιολογική έρευνα θα αφορά σε πρώτη φάση μόνο τα σημεία όπου θα πέσουν οι πάσσαλοι. Η διακοπή της κίνησης των συρμών υπολογίζεται στον ένα χρόνο.
Κι ένα τρίτο σενάριο. Κάλυψη της γραμμής Μοναστηράκι - Θησείο με τη μέθοδο cut and cover. Με αυτόν τον τρόπο θα κλείσει το χάσμα της σιδηροδρομικής γραμμής και θα γίνει δυνατή η ενοποίηση της Αρχαίας Αγοράς με την οδό Αδριανού. Ο δημόσιος χώρος θα αυξηθεί. Οι εργασίες θα μπορούσαν να ολοκληρωθούν σε 6 έως 8 μήνες. Μεγάλο μειονέκτημα της εν λόγω λύσης η ματαίωση κάθε σκέψης για ανασκαφές, αφού τώρα θα έχουμε επισήμως μια νέα σήραγγα μητροπολιτικού σιδηροδρόμου.

Νέα δεδομένα, νέες αντιλήψεις

Η Λίνα Μενδώνη, γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, είναι αρχαιολόγος. Η άποψή της έχει πολλαπλό βάρος.
«Ολόκληρες γειτονιές της πόλης πλέον ερευνώνται και χαρτογραφούνται. Tα μεγάλα έργα των τελευταίων χρόνων μάς οδηγούν σε πολύ μεγαλύτερες αρχαιολογικές ενότητες. Ετσι αποκαλύπτονται άγνωστα σημεία, συμπληρώνονται ή ανατρέπονται γνώσεις και υποθέσεις για την τοπογραφία και τοπιογραφία, την πολεοδομική εξέλιξη, την ιστορία των Αθηνών. Τα νέα δεδομένα επιβάλλουν νέες αντιλήψεις για το πώς τα αρχαιολογικά τεκμήρια εντάσσονται στον κοινωνικό και χωροταξικό ιστό και σηματοδοτούν τη φυσιογνωμία του. Με την ενοποίηση αποδόθηκε στην πόλη υψηλής ποιότητας δημόσιος χώρος. Μέσω των σωστικών ανασκαφών, η Αθήνα απέκτησε μικρούς αρχαιολογικούς χώρους, εκεί όπου τα κατάλοιπα κρίνονται ικανά να αναδειχθούν εμπλουτίζοντας το αστικό περιβάλλον. Οι αρχαιότητες σε δημιουργική σύζευξη με σύγχρονα αρχιτεκτονήματα αναβαθμίζουν την αισθητική και διευρύνουν το τοπίο με πρωτόγνωρες, ποιοτικές εντυπώσεις για τον επισκέπτη, αλλά και για τους πολίτες, που ζουν την καθημερινότητα της μεγαλούπολης. Παράλληλα, ικανοποιείται η τάση της σύγχρονης πολεοδομίας, που επιδιώκει να σφραγίζει το αστικό τοπίο με τοπόσημα σχετικά με την ιστορία, με την ταυτότητα της πόλης, τα οποία συμβάλλουν στο να καθίσταται η εικόνα του αστικού ιστού μοναδική και ελκυστική».



Πηγή: Δημήτρης Ρηγόπουλος, Εφημερίδα "Καθημερινή"
Πηγή Εικόνας: "ΕΛΛΑΣ"