Η Μέση Οδός της Θεσσαλονίκης

Μια κεντρική λεωφόρος της βυζαντινής πόλης της Θεσσαλονίκης, η Μέση Οδός, είχε περίπου ό,τι βλέπουμε και σήμερα σε έναν εμπορικό δρόμο της ί...

Μια κεντρική λεωφόρος της βυζαντινής πόλης της Θεσσαλονίκης, η Μέση Οδός, είχε περίπου ό,τι βλέπουμε και σήμερα σε έναν εμπορικό δρόμο της ίδιας πόλης. Η Θεσσαλονίκη δεν φαίνεται να άλλαξε και πολύ από τα βυζαντινά χρόνια και μέχρι τον 19ο αιώνα. Τουλάχιστον το κέντρο της.


Είχε κατοικίες, εργαστήρια, μαγαζιά, κάθετους δρόμους και δρομάκια και ανάμεσά τους έργα κοινής ωφέλειας.

Η Θεσσαλονίκη άλλαξε ελάχιστα σε μορφή και ρυμοτομία από τον 11ο αιώνα μέχρι και το 19ο όπως ειπώθηκε προχθές στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο κατά την παρουσίαση του νέου «ευρήματος» των έργων του Μετρό. Η ανασκαφή που γίνεται για το σταθμό «Βενιζέλου» έχει φέρει στο φως ένα μεγάλο τμήμα της Μέσης Οδού (μήκους 76,6 μ.) που ήταν ο βασικός άξονας της βυζαντινής πόλης. Είχε επιμελημένης κατασκευής οδόστρωμα και πλάτος που κυμαινόταν από 6 έως 6,50 μέτρα.

«Έκλεβαν»

Στο διάβα των αιώνων όλο και κάποιος καταστηματάρχης «έκλεβε» λίγους πόντους από το δρόμο προς όφελος του μαγαζιού του, είπε χαριτολογώντας η διευθύντρια Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων, Ευγενία Γερούση, εκτιμώντας όμως πως η έρευνα αυτή έχει προσφέρει πολύ σημαντικές πληροφορίες στους ανασκαφείς.

Δεν είναι μόνο το οδόστρωμα. Έχουν βρεθεί τα πεζοδρόμια και εκατέρωθεν αυτών 24 χώροι, «κατά κανόνα με τοίχους κτισμένους με λάσπη και κομμάτια από αρχαία μάρμαρα (σπόλια) σε δεύτερη χρήση», όπως και δύο μικροί κάθετοι δρόμοι που τέμνουν την κύρια οδό.

Θεωρούν πως πρόκειται για ένα σημαντικό «τοπόσημο», που δείχνει ότι οι κάτοικοι εκείνης της εποχής φρόντιζαν και επισκεύαζαν συνεχώς την κεντρική λεωφόρο τους.

«Έκθεμα»

Χρυσό έλασμα με έκτυπη μορφή Παναγίας
 με διακόσμηση από σμάλτο,
που βρέθηκε κατά τη διάρκεια των έργων

Στο άκρο της ανασκαφής έχουν βρεθεί δύο υπόγειοι καμαροσκεπείς χώροι με κλίμακες καθόδου. Οι χώροι αυτοί συνεχίζονται κάτω από γειτονικές οικίες. Η κατασκευή τους είναι πολύ γερή και η διάλυσή τους θα ήταν αδύνατη με χειρωνακτικό τρόπο. Τα μέλη του ΚΑΣ έδωσαν ιδιαίτερη σημασία στο εύρημα αυτό, γιατί θυμίζει δίκτυο υδραυλικού χαρακτήρα, που όμοιό του δεν έχει ξαναβρεθεί. Γι' αυτό αποφασίστηκε να γίνει ολόσωμη αποξήλωση και επανατοποθέτησή του, ως έκθεμα, μέσα στο σταθμό. Τα υπόλοιπα ευρήματα (τοίχοι, εργαστήρια) θα αποδομηθούν χειρωνακτικά για να συνεχιστεί το έργο. Ωστόσο, σε ένα τόσο κεντρικό σημείο της πόλης δεν αποκλείεται τα κατώτερα στρώματα να κρύβουν κι άλλες αρχαιότητες παλαιότερων εποχών.


Πηγή: Ν. Κοντράρου-Ρασσιά, Εφημερίδα "Ελευθεροτυπία" & Εφημερίδα "΄Εθνος"