Τα μωσαϊκά είναι σήμερα τοποθετημένα σε ειδικό χώρο στο Wolfe Arts Center. Η Τουρκία απαιτεί την επιστροφή δώδεκα αρχαίων ρωμαϊκών ψη...
 |
| Τα μωσαϊκά είναι σήμερα τοποθετημένα σε ειδικό χώρο στο Wolfe Arts Center. |
Η Τουρκία απαιτεί την επιστροφή δώδεκα αρχαίων ρωμαϊκών ψηφιδωτών από το πανεπιστήμιο Bowling Green της Αμερικής, τα οποία θεωρεί ότι είχαν κλαπεί από αρχαιολογικό χώρο κοντά στον ποταμό Ευφράτη.
Το πανεπιστήμιο αγόρασε τα ψηφιδωτά, που απεικονίζουν πουλιά, θεατρικές μάσκες και άλλα αντικείμενα για 35.000$ το 1965 από έμπορο αρχαιοτήτων της Νέας Υόρκης.
Όταν η έρευνα που διεξήχθη τον Ιανουάριο έδειξε ότι τα ψηφιδωτά είναι προϊόν λαθρανασκαφής, το πανεπιστήμιο το δημοσιοποίησε άμεσα.
«Είμαστε ένα δημόσιο ίδρυμα υψηλής εκπαίδευσης, αφιερωμένο στην δημόσια εκπαίδευση και διάχυση της γνώσης» δηλώνει η Stephanie Langin-Hooper, καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης, που συμμετείχε στην έρευνα για την προέλευση των ψηφιδωτών.
Ως αντίδραση στην ειλικρίνεια του πανεπιστημίου η Τουρκία εκτιμά ότι θα πρέπει τα ψηφιδωτά να επιστρέψουν, αν και στέλεχος του πανεπιστημίου δηλώνει ότι δεν έχει γίνει καμία ακόμα επικοινωνία με Τούρκους αξιωματούχους.
 |
| Το μωσαϊκό της "τσιγγάνας", αποτελεί μέρους του συνόλου των ψηφιδωτών που βρέθηκαν στην πόλη Ζεύγμα, πριν αυτή καλυφθεί από το νερά του υδροηλεκτρικού φράγματος που κατασκευάστηκε στην περιοχή. |
Ο Abdullah Kocapinar , αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Μουσείων του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, δεν ξεκαθάρισε τις ενέργειες στις οποίες θα προβεί η κυβέρνησή του. Σε επιστολή του δηλώνει ότι «η Τουρκία αισιοδοξεί ότι το πανεπιστήμιο του Bowling Green θα ακολουθήσει την νόμιμη οδό από επιστημονικής και ηθικής πλευράς».
Η επιστολή που στάλθηκε την περασμένη Παρασκευή, αναφέρει ότι ο Kutalmis Gorkay, Τούρκος αρχαιολόγος έχει ετοιμάσει αναφορά «που αποδεικνύει ότι τα ψηφιδωτά ανήκουν στην αρχαία πόλη της Ζεύγμα», όπου και πραγματοποιεί ανασκαφές. Η επιστολή αναφέρει ότι ένα αντίγραφο της αναφοράς αυτής έχει σταλεί στο πανεπιστήμιο.
Ο εκπρόσωπος του πανεπιστήμιου, David Kielmeyer δήλωσε την Δευτέρα ότι το πανεπιστήμιο δεν έχει λάβει τίποτα από την Τουρκία. «Βρισκόμαστε ακόμα στο στάδιο της ανάλυσης» δήλωσε, «Ακόμα προσπαθούμε να εντοπίσουμε την κατάλληλη νομοθεσία και τις διεθνείς συμβάσεις που ισχύουν. Για εμάς υπάρχουν περισσότερες ερωτήσεις παρά απαντήσεις την δεδομένη χρονική στιγμή».
Το δελτίο τύπου του πανεπιστημίου στις 7 Φεβρουαρίου 2012 σχετικά με τα ψηφιδωτά αναφέρει την δήλωση της προέδρου του πανεπιστημίου Mary Ellen Mazey, ότι «θα πράξουμε το σωστό». Το πανεπιστήμιο δήλωνε επίσης ότι θα καλέσει ειδικούς στα ψηφιδωτά από όλο τον κόσμο και ότι έχει ήδη επικοινωνήσει με το FBI ώστε να κατανοήσει καλύτερα τα θέματα που έχουν προκύψει με την νέα αυτή ανακάλυψη. Η Langin-Hooper που συμμετείχε στην έρευνα δήλωσε ότι το πανεπιστήμιο είχε ενημερωθεί για την πιθανότητα ύποπτης προέλευσης των ψηφιδωτών τον περασμένο Ιανούαριο, μιλώντας με την καθηγήτρια του πανεπιστημίου Rebecca Molholt.
Βασισμένο στις εγγυήσεις που δίνονταν από τον Peter Marks, έμπορο τέχνης της Ν. Υόρκης το 1965, το πανεπιστήμιο πίστευε ότι τα ψηφιδωτά προέρχονταν από την Αντιόχεια, όπου το πανεπιστήμιο του Princeton είχε διενεργήσει μια νόμιμη και τεκμηριωμένη ανασκαφή την δεκαετία του 1930.
Αλλά η Molholt, ειδική στην Αντιόχεια, δήλωσε ότι δεν βρήκε καμία πειστική απόδειξη στα αρχεία ότι τα ψηφιδωτά του πανεπιστημίου προέρχονται από τον αρχαιολογικό χώρο της Αντιόχειας. Δηλώνει μάλιστα ότι βρήκε ένα υποθετικό σχέδιο στα αρχεία του πανεπιστημίου, σχεδιασμένο με μολύβι από τον έμπορο τέχνης, που απεικονίζει μια μη πειστική αναπαράσταση στο πως τα ψηφιδωτά ήταν τοποθετημένα στην αρχική τους τοποθεσία. «Δεν πρόκειται για σχέδιο ανασκαφής» αναφέρει η Molholt «παρά για μια επιθυμητή διάταξη από τον ίδιο τον έμπορο τέχνης».
Ο Marks, που πέθανε το 2010, είχε στην κατοχή του την εταιρεία Peter Marks Works of Art Inc., μια ιδιωτική γκαλερί τέχνης, που ιδρύθηκε το 1960. Ο ίδιος ο Marks αποσύρθηκε από την εταιρεία το 2002.
Η Μolholt δήλωσε ότι τα αρχεία από την ανασκαφή της Αντιόχειας, όπου και είναι ολόκληρη καταγεγραμμένη, δεν συμπεριλαμβάνει τα συγκεκριμένα ψηφιδωτά. Αναφέρουν μόνο ότι σχετικά μικρά σε μέγεθος θραύσματα ψηφιδωτών, κόπηκαν σε κομμάτια που ζύγιζαν 150 λίβρες, πράγμα που «σε καθοδηγούν απευθείας στην σκέψη του λαθρεμπορίου».
Ενδελεχής οπτική ανάλυση των γεωμετρικών μοτίβων και άλλων διακοσμητικών στοιχείων στα ψηφιδωτά έπεισαν την Molholt ότι είναι πολύ πιθανή η προέλευσή τους από την Ζεύγμα, μια αρχαία οχυρωμένη Ρωμαϊκή πόλη στον ποταμό Ευφράτη, 90 μίλια ΝΑ της Αντιόχειας. Η πόλη βυθίστηκε στο νερό μετά την κατασκευή φράγματος στην περιοχή.
Δεκάδες εντυπωσιακά ψηφιδωτά από την Ζεύγμα διασώθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 2000 από συντηρητές και αρχαιολόγους, στην αγωνιώδη προσπάθειά τους να τα περισώσουν από τα νερά του φράγματος. Σήμερα εκτίθενται στο Gaziantep Zeugma Mosaic Museum, στην πόλη Gaziantep της Τουρκίας.
Η Molholt πιστεύει ότι τα ψηφιδωτά που βρίσκονται στο πανεπιστήμιο αποτελούσαν τμήμα του διακοσμητικού μοτίβου γύρω από την κεντρική παράσταση του ψηφιδωτού, γνωστό και ως «Η Τσιγγάνα» (The Gypsy Girl), η πιο διάσημη εικόνα από το μουσείο του Gaziantep.
«Η Τσιγγάνα» προήλθε από ένα “triclinium” σε μια Ρωμαϊκή έπαυλη, από μια τραπεζαρία όπου τρεις καναπέδες δημιουργούσαν ένα ανοικτό χώρο σχήματος U» αναφέρει η Molholt.
Ο Τούρκος αρχαιολόγος, Gorkay, σε ηλεκτρονικό μήνυμά του στις 18 Φεβρουαρίου συμφωνεί απολύτως με την ανάλυση της Molholt. «Πιστεύω ότι έχει δίκιο τόσο για την προέλευση των ψηφιδωτών όσο και για την ακριβή τοποθεσία τους στο triclinium όπου ανήκει και «Η Τσιγγάνα»», αναφέρει σχετικά.
O Roberto Nardi of Rome, ο συντηρητής που οδήγησε στην διάσωση των ψηφιδωτών της Ζεύγμα, αναφέρει σε επιστολή του ότι «η ποιότητα των ψηφιδωτών που βρίσκονται στο πανεπιστήμιο παραπέμπει με σχετική ευκολία σε αυτά της αρχαίας Ζεύγμα». Ο Mark Erdmann, συντηρητής τέχνης από το μη κερδοσκοπικό ίδρυμα ICA-Art, που καθάρισε τα ψηφιδωτά πριν την εγκατάστασή τους στο πανεπιστήμιο δήλωσε ότι επιστημονικές αναλύσεις στο αυθεντικό κονίαμα κάτω από το ψηφιδωτό θα βοηθούσε σημαντικά την επιβεβαίωση της προέλευσής του.
Σε επιστολή του, ο Τούρκος υπουργός Πολιτισμού συνεχάρη το πανεπιστήμιο για την ειλικρίνεια του σχετικά με την προέλευση των ψηφιδωτών. «Αυτή η συμπεριφορά του πανεπιστημίου Bowling Green θα αποτελέσει παράδειγμα για άλλα πανεπιστήμια και ιδρύματα τέχνης στην Αμερική που κατέχουν πολιτιστικά αγαθά, τα οποία εξάχθηκαν παράνομα από την χώρα μας» αναφέρει.
Η αμερικανική κυβέρνηση δεν θα διώξει ποινικά σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο τους υπεύθυνους του πανεπιστημίου αλλά θα προσπαθήσει να εντάξει τα ψηφιδωτά στην νομοθεσία National Stolen Property Act, η οποία απαγορεύει την μεταφορά κλεμμένης ιδιοκτησίας σε όλη την επικράτεια ή εκτός συνόρων. Επίσης, το πανεπιστήμιο θα επιδιώξει μια συμφωνία με την Τουρκία προκειμένου να προβεί σε έναν μακροπρόθεσμο δανεισμό των ψηφιδωτών ως αναγνώριση της ιδιοκτησίας τους από την Τουρκία.
Ωστόσο, η επιστολή του Kocapinar , του Τούρκου υπουργού Πολιτισμού, αναφέρει ότι τα ψηφιδωτά θα πρέπει να επιστραφούν στην Τουρκία. «Τέτοια αρχαιολογικά έργα αποτελούν ιδιοκτησία της χώρας και η εξαγωγή τους εκτός αυτής απαγορεύεται ρητά. Η προσδοκία μας είναι αυτά τα διαιρεμένα έργα να επιστρέψουν και να εκτεθούν στην χώρα προέλευσής τους».
Πηγή:Archaeology News Network
Δεν υπάρχουν σχόλια