Δείξε μου το παπούτσι σου, να σου πω ποιος είσαι...

Τα παιδιά των αρχαίων Ρωμαίων φορούσαν παπούτσια που αντανακλούσαν το κοινωνικό κύρος των γονέων τους. Αυτό το δερμάτινο σανδάλι με περίπ...

Τα παιδιά των αρχαίων Ρωμαίων
φορούσαν παπούτσια που αντανακλούσαν
το κοινωνικό κύρος των γονέων τους.
Αυτό το δερμάτινο σανδάλι με περίπλοκο σχέδιο
θα είχε φορεθεί από βρέφος
του διοικητή του οχυρού.

Ακόμα και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές στα σύνορα της αρχαίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, τα υποδήματα έκαναν τον άνθρωπο - και το παιδί.

Τα παιδιά και τα βρέφη που ζούσαν μέσα και γύρω από τις Ρωμαϊκές στρατιωτικές βάσεις περίπου τον 1^ο αιώνα φορούσαν παπούτσια που αποκάλυπταν την κοινωνική τους θέση, σύμφωνα με νέα έρευνα που παρουσιάστηκε την Παρασκευή, 04/01 στην ετήσια συνάντηση του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου της Αμερικής. Τα πολύ μικρά παπούτσια, μερικά σε μέγεθος βρέφους, δεν αποκαλύπτουν μόνο ότι οι οικογένειες ήταν ζωτικό μέρος της ρωμαϊκής στρατιωτικής ζωής, αλλά επίσης δείχνουν ότι τα παιδιά ήταν ντυμένα κατά τέτοιο τρόπο ώστε να ταιριάζουν με την θέση των γονιών τους στην κοινωνική ιεραρχία, δήλωσε η ερευνήτρια Elizabeth Greene του University of Western Ontario.

«Ο ρόλος της ένδυσης στην υποδήλωση της κοινωνικής θέσης ήταν σημαντικός ακόμη και για τα παιδιά των πολύ νεότερων ηλικιών», δήλωσε η Greene.

Θησαυρός υποδημάτων

Ακριβώς όπως το σημερινό παιδί θα μπορούσε να διαλέξει ένα ζευγάρι παπούτσια με τους αγαπημένους του υπερήρωες ή παπούτσια με φωτάκια να αναβοσβήνουν σε κάθε του βήμα, έτσι και τα αρχαία ρωμαϊκά παιδιά των εύπορων οικογενειών φορούσαν περισσότερο διακοσμημένα παπούτσια από αυτά των αστών, σύμφωνα με την έρευνα της Greene. Πάνω από 4.000 παπούτσια έχουν βρεθεί στην Vindolanda, ένα ρωμαϊκό στρατιωτικό φρούριο στη βόρεια Βρετανία, που είχε καταληφθεί από τον 1^ο  έως τον 4^ο αιώνα.

Μικροσκοπικά παπούτσια που βρέθηκαν στην Vindolanda, ένα ρωμαϊκό φρούριο στη βόρεια Βρετανία, αποκαλύπτουν ότι οι οικογένειες αποτελούσαν ζωτικό μέρος της ρωμαϊκής στρατιωτικής ζωής μεταξύ του 1ου και του 4ου αιώνα μ.Χ.

Σε κάθε χρονικό διάστημα της λειτουργίας του φρουρίου, ακόμη και στις πρώτες ημέρες λειτουργίας του στα σύνορα, θρυμματισμένα παιδικά υποδήματα εμφανίζονται σε οικιακούς χώρους, επίσημα στρατιωτικά κτίρια και σωρούς σκουπιδιών, αναφέρει η Greene.

«Δεν έχουμε ακόμη εντοπίσει μια χρονική περίοδο, ούτε καν την Περίοδο 1, που να μην έχουμε βρει παιδικά παπούτσια», προσθέτει.

Παπούτσια και κοινωνικό κύρος

Από αυτό τον σωρό των υποδημάτων, η Greene και οι συνεργάτες της εντόπισαν ποια είδη παιδικών υποδημάτων βρέθηκαν και σε ποιο σημείο. Ανακάλυψαν ότι οι διακοσμήσεις στα παπούτσια αντιστοιχούσαν στις θέσεις, στις οποίες ανακαλύφθηκαν. Στους στρατώνες, για παράδειγμα, τα παιδικά υποδήματα μιμούνταν την κοινή μπότα των ενηλίκων στρατιωτών.

Τα παιδιά των στρατιωτών φορούσαν μικρογραφίες της στρατιωτικής μπότας , το βασικό υπόδημα πορείας του ρωμαϊκού στρατού.

Χάρη σε ξύλινες πινακίδες που βρέθηκαν στο χώρο, οι ερευνητές γνωρίζουν ποιο κτίριο στέγαζε τον Flavius Cerialis, επικεφαλή αξιωματικό της Ενάτης Κοόρτης των Batavians γύρω στο 100 μ.Χ.. Η οικογένεια του Flavius, συμπεριλαμβανομένης και της συζύγου του, Sulpicia Lepidina, μπορεί να είχε κάποιο ρόλο στη δημόσια ζωή γύρω από τη βάση, σύμφωνα με την Greene. Προς ενίσχυση αυτής της άποψης, η ερευνήτρια επισημαίνει ότι στο σπίτι βρέθηκε ένα περίτεχνο βρεφικό παπούτσι στο ακριβές στυλ μιας μπότας ενός υψηλόβαθμου άνδρα.

Σιδερένια καρφιά στα πέλματα παιδικών υποδημάτων βρέθηκαν σε στρατώνες του ρωμαϊκού στρατού. Η μεγάλη απόσταση των καρφιών ίσως έγινε για εξοικονόμηση χρημάτων, δεδομένου ότι το σίδερο ήταν ακριβό μέταλλο.

Το παπούτσι είναι για ένα παιδί που είναι αρκετά μικρό σε ηλικία για να περπατήσει, αλλά είναι εξοπλισμένο με ένα πλήρες σύνολο σιδερένιων καρφιών στο πέλμα, όπως ακριβώς θα ήταν στην κανονική αντρική μπότα. Το ακριβό υλικό δείχνει ότι το παπούτσι ήταν υψηλής ποιότητας, δηλώνει η Greene. Το επάνω μέρος του παπουτσιού είναι από δέρμα, κομμένο σε ένα περίτεχνο σχέδιο διχτιού. Το σχέδιο δεν αναδεικνύει μόνο την περίτεχνη εργασία, αλλά και ότι το παιδί φορούσε χρωματιστές κάλτσες, στοιχείο που χρησιμοποιούσαν επίσης οι αρχαίοι Ρωμαίοι για να υποδηλώσουν την κοινωνική τους θέση.

Ένα τέτοιο παπούτσι για βρέφος υποδεικνύει ότι ο ιδιοκτήτης του φορούσε επίσημο ένδυμα, το οποίο και θα επιδείκνυε ανοικτά σε παρελάσεις και παρόμοιες εκδηλώσεις, αναφέρει η Greene.

Κοινά παπούτσια

Σε περιοχές γύρω από τη βάση, τα παπούτσια ήταν λιγότερο περίτεχνα. Δεκαέξι παιδικά παπούτσια, με τουλάχιστον ανέπαφα τα ανώτερα τμήματα τους, βρέθηκαν στους στρατώνες και χρονολογούνται στην περίοδο περίπου από το 105 μ.Χ. έως το 120 μ.Χ.. Πολλά από αυτά ακολουθούσαν την μορφή της βασικής μπότας του ρωμαϊκού στρατού, ένα απλό παπούτσι χωρίς διακόσμηση που κάλυπτε μέχρι τον αστράγαλο. Άλλα υποδήματα που βρέθηκαν γύρω από τη βάση ήταν εξοπλισμένα με την «carbatina», το ρωμαϊκό ισοδύναμο του Velcro. Αυτά τα απλά παπούτσια φοριόντουσαν από άνδρες, γυναίκες και παιδιά, δένονταν και έβγαιναν πολύ εύκολα, αναφέρει η Greene. Τα παπούτσια αυτά μπορούσαν επίσης να σφίξουν ή να χαλαρώσουν, επεκτείνοντας την χρήση τους κατά την ανάπτυξη του παιδιού.

Η carbatina ήταν ένα δημοφιλές παπούτσι για τα παιδιά, επειδή μπορούσε να δένεται εύκολα με ένα κορδόνι και ακόμη να σφίγγει ή να χαλαρώνει καθώς το μεγαλώνει το παιδί.

Στα γραφεία του Εκατόνταρχου και των υπόλοιπων αξιωματικών, οι αρχαιολόγοι βρήκαν δύο παπούτσια carbatina με πιο σύνθετο σχήμα από το συνηθισμένο, στοιχείο που υποστηρίζει την ιδέα ότι οι γονείς υψηλού κοινωνικού κύρους έντυναν τα παιδιά τους με καλύτερα παπούτσια.

Αυτή η λεπτομερής παιδική carbatina βρέθηκε στα γραφεία του Εκατόνταρχου ή των αξιωματικών, στοιχείο που υποδηλώνει ότι όσο πιο υψηλή ήταν η κοινωνική θέση τόσο οι γονείς μπορούσαν να παρέχουν οικονομικά καλύτερα παπούτσια στα παιδιά τους.

Μόνο ένα παπούτσι, ένα βρεφικό που βρέθηκε στους στρατώνες, δεν ακολουθεί αυτό το πρότυπο, αναφέρει η Greene. Το σανδάλι χρησιμοποιεί λίγο δέρμα, οπότε μπορεί να μην ήταν ακριβό, αλλά φέρει διακοσμητικές τριγωνικές καρτέλες και ρόδακες, ασυνήθιστα σχέδια για παπούτσι παιδιού ενός στρατιώτη. Οι ερευνητές δεν είναι βέβαιοι γιατί αυτό το περίεργο παπούτσι βρέθηκε στον στρατώνα.

Το μυστηριώδες σανδάλι που βρέθηκε στον στρατώνα είναι το μοναδικό που δεν ακολουθεί το πρότυπο των υπολοίπων παιδικών παπουτσιών που βρέθηκαν στο οχυρό και στις γύρω περιοχές.

Σε γενικές γραμμές, όμως, τα παπούτσια δείχνουν ότι οι οικογένειες που συνόδευαν τους στρατιώτες κατείχαν έναν σημαντικό ρόλο στη στρατιωτική ζωή, ακόμα και από τις πρώτες μέρες της εγκατάστασης, σύμφωνα με την Greene. Επιπλέον, τα παιδιά ήταν ενταγμένα από νωρίς στην κοινωνική τους τάξη.

Πηγή: S. Pappas, LiveScience