Η πικρή αλήθεια του ποιητή Παλλαδά

Ερωτιδείς σε βάρκα. Λινό και μάλλινο ύφασμα, Αίγυπτος, 4ος αι. μ.Χ.  Επιγράμματα του ποιητή Παλλαδά από τον 4ο-5ο αι. μ.Χ. Ἂν μὴ γελῶ...

Ερωτιδείς σε βάρκα.
Λινό και μάλλινο ύφασμα,
Αίγυπτος, 4ος αι. μ.Χ. 

Επιγράμματα του ποιητή Παλλαδά από τον 4ο-5ο αι. μ.Χ.

Ἂν μὴ γελῶμεν τὸν βίον τὸν δραπέτην 
Τύχην τε πόρνης ῥεύμασιν κινουμένην, 
ὀδύνην ἑαυτοῖς προξενοῦμεν πάντοτε 
ἀναξίους ὁρῶντες εὐτυχεστέρους.   

Αν δεν γελάμε με το βίο το δραπέτη 
και με την πόρνη τύχη που κινείται με τα ρεύματα, 
πάντοτε οδύνη θα προξενούμε στους εαυτούς μας 
βλέποντας τους ανάξιους ευτυχέστερους. 

Ο ποιητής Παλλαδάς έζησε στην Αλεξάνδρεια στο τέλος του 4ου και τις αρχές του 5ου αι. μ.Χ. και ήταν γνωστός επιγραμματογράφος. Στην Παλατινή ανθολογία του αποδίδονται με ασφάλεια 151 επιγράμματα. Εργαζόταν ως δάσκαλος, ήταν παντρεμένος αλλά αναφέρεται με πικρία στην συζυγική ζωή και έμεινε εθνικός σε ένα περιβάλλον χριστιανικό.    

Το παραπάνω επίγραμμα βρέθηκε γραμμένο και στους τοίχους μιας τουαλέτας στην Έφεσο, αλλά ο δεύτερος, πιό τολμηρός στίχος είχε αντικατασταθεί με αυτόν: "πίνοντες ἢ τρυφῶντες ἢ λελουμένοι", δηλαδή "πίνοντας, κάνοντας τρυφηλή ζωή και λουτρά".    

Ο Παλλαδάς είναι τολμηρός στιχοπλόκος, ενίοτε αθυρόστομος και συχνά καυστικός. Να μερικά ακόμη ποίηματά του:   

Πᾶς τις ἀπαίδευτος φρονιμώτατός ἐστι σιωπῶν, 
τὸν λόγον ἐγκρύπτων ὡς πάθος αἰσχρότατον.   

Ο κάθε αμόρφωτος φρονιμώτερο είναι να σιωπά,  
κρύβοντας τα λόγια του σαν πάθος αισχρότατο.

Τμήμα πετάσματος με πλήθος εικονογραφικών στοιχείων από τη Ρωμαϊκή και τη Χριστιανική παράδοση: οικοδόμημα με καμάρες και μετάλλια, έφιπποι κυνηγοί, άγγελοι, άνθη και φρούτα σε καλάθια. Ύφασμα από λινό και μαλλί. Αίγυπτος, 5ος αι. μ.Χ.

Σκηνὴ πᾶς ὁ βίος καὶ παίγνιον· ἢ μάθε παίζειν 
τὴν σπουδὴν μεταθεὶς, ἢ φέρε τὰς ὀδύνας.  

Θέατρο είναι όλη η ζωή μα και παιχνίδι. Ή μάθε να παίζεις 
κάνοντας στην άκρη τη σοβαρότητα, ή υπέμεινε τα βάσανα. 

Προσωποποίηση της γης ή μιας εκ των τεσσάρων εποχών. Υφαντό μάλλινο ύφασμα,
Αίγυπτος 4ος αι. μ.Χ. 

Εἰπέ, πόθεν σύ μετρεῖς κόσμον καὶ πείρατα γαίης 
ἐξ ὀλίγης γαίης σῶμα φέρων ὀλίγον. 
σαυτὸν ἀρίθμησον πρότερον καὶ γνῶθι σεαυτόν, 
καὶ τότ' ἀριθμήσεις γαῖαν ἀπειρεσίην. 
εἰ δ' ὀλίγον πηλὸν τοῦ σώματος οὑ καταριθμεῖς, 
πῶς δύνασαι γνῶναι τῶν ἀμέτρων τὰ μέτρα;   

Πες μου, από πού μετράς τον κόσμο και τα πέρατα της γης 
που έχεις σώμα μικρό φτιαγμένο από λίγο χώμα; 
Μέτρησε πρώτα και γνώρισε τον εαυτό σου, 
κι έπειτα να μετρήσεις την απέραντη τη γη.  
Αν δεν μπορείς να υπολογίσεις ούτε το λίγο χώμα του κορμιού σου 
πώς θα μπορέσεις τα μέτρα των αμέτρων να γνωρίσεις;


Αναδημοσίευση: Β. Πλιάτσικα, LiFO