«Καλώς ήλθατε στη Μεσόγειο, καλώς ήλθατε στο Αιγαίο, στην «παρ' ἡμῖν θάλασσα», τη θάλασσά µας, όπως την είχε χαρακτηρίσει ο Πλάτων...
«Καλώς ήλθατε στη Μεσόγειο, καλώς ήλθατε στο Αιγαίο, στην «παρ' ἡμῖν θάλασσα», τη θάλασσά µας, όπως την είχε χαρακτηρίσει ο Πλάτων».
«Αντιλαμβάνομαι ότι είναι οξύμωρο να λέει κανείς κάτι τέτοιο όταν βρίσκεται στην καρδιά των Βρυξελλών, στην καρδιά της Ευρώπης, αλλά, πιστέψτε με, έτσι αισθάνομαι. Και είμαι βέβαιος ότι έτσι θα αισθανθείτε και εσείς, όταν σε λίγο περιδιαβείτε την έκθεση που σήμερα μας υποδέχεται στο φιλόξενο Μουσείο Bozar».
Με αυτά τα λόγια ο υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Πάνος Παναγιωτόπουλος υποδέχθηκε στις Βρυξέλλες ένα πλήθος από Βέλγους και Έλληνες, που είχε συρρεύσει για να παρακολουθήσει τα εγκαίνια της έκθεσης «Ναυτίλος, Ταξιδεύοντας την Ελλάδα». Ηταν τόσο πολλοί οι επισκέπτες, ώστε να καταπλήξουν τους διευθυντές της BOZAR, οι οποίοι όσο αισιόδοξοι κι αν ήταν, δεν περίμεναν να δουν 600 ανθρώπους.
Η έκθεση διοργανώθηκε από τις υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ στο πλαίσιο της Ελληνικής Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ήδη συζητείται στις Βρυξέλλες για την ευρηματικότητα με την οποία αξιοποιεί τους χώρους του μουσείου.
Κυρίως, όμως, για τον ευφάνταστο και τολμηρό τρόπο με τον οποίο συνδυάζει περισσότερα από 90 πολύτιμα σπαράγματα της ελληνικής αρχαιότητας, διαλεγμένα από 29 δημόσια ελληνικά μουσεία και ένα ιδιωτικό, με έργα 24 σημαντικών συγχρόνων εικαστικών μας. Θα διαρκέσει έως τις 24 Απριλίου. Θα μεταφερθεί κατόπιν στην Αθήνα, αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Ο Ποσειδώνας στο στοιχείο του
Από τη Δήλο ταξίδεψε στην πρωτεύουσα του Βελγίου, τις Βρυξέλλες, ο Ποσειδώνας του 2ου αι. π.Χ. Ο θεός της θάλασσας που εικονίζεται στη φωτογραφία είναι μια από τις 90 αρχαιότητες που συμμετέχουν στην έκθεση «Ναυτίλος» με την οποία η Ελλάδα γιορτάζει την προεδρία της στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στην καρδιά της Ευρώπης όμως και στο Κέντρο Καλών Τεχνών των Βρυξελλών ο Ποσειδώνας της ελληνιστικής εποχής δεν είναι μόνος. Μοιάζει να αναδύεται από τη βιντεοεγκατάσταση του Μάριου Σπηλιόπουλου (ένας από τους 24 σύγχρονους έλληνες εικαστικούς που συμμετέχουν στην έκθεση) η οποία απαρτίζεται από κείμενα του αυτοκράτορα Λάσκαρη του 13ου αιώνα με 700 θεωνύμια, βίντεο, αλλά και επιγραφές με τις ευχές και προσευχές που χάραζαν οι ναυτικοί στον όρμο Γράμματα της Σύρου, πριν κινήσουν για ένα δύσκολο ταξίδι.
1. Εμπνευσμένα από τα τοπία των Κυκλάδων, τα έργα της Κατερίνας Καλούδη δε θα μπορούσαν να ελπίσουν σε καλύτερη συντροφιά από τα κυκλαδικά ειδώλια. «Αφετηρία μου υπήρξαν οι βράχοι των Κυκλάδων, στους οποίους επιδίωξα να παραπέμπω τόσο χρωματικά όσο και σχηματικά», λέει η καλλιτέχνις. «Όμως είχα στο νου μου και τη γυναικεία οντότητα. Άλλωστε τα κυκλαδικά ειδώλια συμβολίζουν και το δέσιμο του ανθρώπου με τη φύση, ειδικά στην αρχή των πολιτισμών».
2. Να ποιος έδωσε το όνομα στην έκθεση: Ναυτίλος, είναι στα αρχαία ελληνικά ο ναυτικός, ο θαλασσινός, αλλά ταυτόχρονα και ο λεγόμενος Αργοναύτης της Μεσογείου: ένα μικρό χταπόδι , το οποίο απεικονίζει και το αγγείο της φωτογραφίας. Πρόκειται για τελετουργικό σπονδικό σκεύος (ρυτό) του 1500- 1450 π.Χ. , θαλάσσιου ρυθμού, από το ανάκτορο της Φαιστού.
3. Το αγόρι από την περίφημη τοιχογραφία του 17ου αιώνα π.Χ. από τον προϊστορικό οικισμό του Ακρωτηρίου της Θήρας, που μεταφέρει τα σκουμπριά σα θαλασσινά λάφυρα, θα μπορούσε να είναι ένας από τους νεαρούς ψαράδες που απαθανάτισε ο φακός του Στράτου Βογιατζή να μαζεύουν τα δίχτυα ή να ψαρεύουν με πυροφάνι. Άνθρωποι του καθημερινού μόχθου. Τους χωρίζουν χιλιετίες, τους ενώνει ο ίδιος μόχθος.
4. Τεκμήρια αποικισμού τα αρχαία πλοία, τεκμήρια της σύγχρονης μετανάστευσης και στις φωτογραφίες του Στράτου Καλαφάτη. Κάθε εποχή έχει τη δική της Οδύσσεια.
5. «Η βαρκούλα της αθωότητας» και «Το κυνήγι του θησαυρού» είναι οι τίτλοι που διάλεξε η Αφροδίτη Λίττη για τα δυο έργα της, που είναι τοποθετημένα κάτω από φωτογραφίες των πρώτων Ελληνικών μεταναστευτικών κυμάτων στις ΗΠΑ των αρχών του 20ου αιώνα, οι οποίες προέρχονται από το αρχείο του «Εθνικού Κήρυκα» της Νέας Υόρκης. Η μετανάστευση είναι και το θέμα των έργων της Α.Λίττη. Αλλά και το Αιγαίο. «Γι’ αυτό και χρησιμοποίησα καθρέφτες κάτω από τις βάρκες, επειδή αυτή η θάλασσα εκπέμπει λάμψη», διευκρινίζει η ίδια. «Ο κόσμος θέλει πάντα να μετακινείται, να αναζητά νέους τόπους, να ανακαλύπτει νέους πολιτισμούς. Η θάλασσα, το ταξίδι, είναι κινητήρια δύναμη της προόδου».
6. Μπροστά από το έργο της Οπυς Ζούνη, ένα αριστούργημα της αρχαίας γλυπτικής, ο «αυτοστεφανούμενος αθλητής». Αναπαριστά ένα νέο Αθηναίο αθλητή στην εποχή μετά τους Περσικούς πολέμους, που πιθανότατα έχει νικήσει σε ναυτικούς αγώνες προς τιμήν του Ποσειδώνα. Είτε φορά στέφανο νίκης, είτε προτίθεται να τον βγάλει και να τον αφιερώσει στη θεά Αθηνά Σουνιάδα.
7. Κάτω από μια από τις περίφημες φωτογραφίες του Σωκράτη Μαυρομμάτη από τον Παρθενώνα, ένα έμβολο πολεμικού πλοίου, μιας τριήρους (περίπου 4ος αιώνας π.Χ.), το οποίο ανασύρθηκε από το Αρτεμίσιο. Τα ραγίσματά του δείχνουν ότι χρησιμοποιήθηκε σε ναυμαχία. Αν το πλοίο πάνω στη μάχη βυθιζόταν, ο τριήραρχος είχε την υποχρέωση να ανασύρει από το βυθό το χάλκινο έμβολο και να το διασώσει.
8. Διαλεγμένα από τους ταρσανάδες της Χαλκιδικής, τα περιφρονημένα ξύλα μεταμορφώνονται σε πρωτότυπα έργα χάρη στο ταλέντο της Αλεξάνδρας Αθανασιάδη. «Υπάρχουν αναφορές στη ζωφόρο του Παρθενώνα, στη φθορά του χρόνου, αλλά και στην αιωνιότητα της ψυχής», λέει η ίδια. «Αυτά τα ταλαιπωρημένα, φθαρμένα υλικά, μού θυμίζουν τη σύγχρονη Ελλάδα, που διατηρεί παρά την περιπέτειά της την ψυχική δύναμη και την αισιοδοξία της. Για μένα η Ελληνική κοινωνία είναι αυτή τη στιγμή ηρωική».
9. Ένα από τα πιο σημαντικά εκθέματα, το πορτρέτο του Μεγάλου Αλεξάνδρου από την Πέλλα, περιβάλλεται από το έργο του Νίκου Αλεξίου «Χαρτί και σπάγκος», που είναι εμπνευσμένο από τα μωσαϊκά δάπεδα τού καθολικού της Μονής Ιβήρων στο Άγιον Όρος.
10. Τα μεταξωτά φύλλα που εμπνεύστηκε η Μαίρη Σχοινά κρέμονται από την οροφή απεικονίζοντας τους ιριδισμούς στο θαλάσσιο βυθό. Και ένας χάλκινος αρχαίος νέος που αναδύθηκε από το βυθό της Κύθνου επιδεικνύει για πρώτη φορά την κορμοστασιά του, μιας και για πρώτη φορά εκτίθεται δημόσια στο κοινό.
11. Πρωτότυπα έργα της ελληνιστικής περιόδου από τη Δήλο, η Αφροδίτη και ο Ποσειδώνας, αγαλμάτια του 2ου αιώνα πΧ. Η πρώτη γεννήθηκε μεσ’ από τη θάλασσα, ο δεύτερος υπήρξε ο θεός της θάλασσας. Βρίσκονται στο κέντρο της βιντεοεγκατάστασης του Μάριου Σπηλιώπουλου. Το έργο απαρτίζεται από κείμενα του αυτοκράτορα Λάσκαρη του 13ου αιώνα με 700 θεωνύμια, βίντεο, αλλά και επιγραφές με τις ευχές και προσευχές που χάραζαν οι ναυτικοί στον όρμο Γράμματα της Σύρου, πριν από ακόμα ένα δύσκολο αλλά και ελπιδοφόρο ταξίδι στο Αιγαίο.
Πηγή: Έθνος, Τα Νέα, DefenceNet
Δεν υπάρχουν σχόλια