Τα έργα ζωγραφίστηκαν απευθείας σε ύφασμα με χρώματα από φυσικά υλικά που έφτιαχνε μόνος του ο Θεόφιλος, με αποτέλεσμα να είναι πιο δύσκο...
 |
| Τα έργα ζωγραφίστηκαν απευθείας σε ύφασμα με χρώματα από φυσικά υλικά που έφτιαχνε μόνος του ο Θεόφιλος, με αποτέλεσμα να είναι πιο δύσκολο το έργο της αντιμετώπισης της φθοράς τους |
Στο «σπίτι» τους στη Βαρειά της Λέσβου επιστρέφουν σιγά σιγά τα 86 έργα της συλλογής του μεγάλου λαϊκού ζωγράφου Θεόφιλου, μετά τη σταδιακή ολοκλήρωση του έργου της συντήρησής τους.
Ήδη 23 από αυτά τα μοναδικά έργα, ζωγραφισμένα απευθείας σε ύφασμα με χρώματα από φυσικά υλικά που έφτιαχνε μόνος του ο ζωγράφος, επανεκτίθενται στο ανακαινισμένο Μουσείο Θεόφιλου, ενώ ακόμη επτά θα προστεθούν το επόμενο διάστημα.
Η Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων έδωσε μεγάλη μάχη για την αποκατάσταση της ζημιάς που είχαν υποστεί τα έργα (χρωματική αλλοίωση, αποδυνάμωση του υφάσματος, επιφανειακούς ρύπους, οπές από τη δράση εντόμων καθώς και ανάπτυξη μυκήτων στην πίσω όψη ορισμένων έργων), κυρίως από τον τρόπο στήριξης και ανάρτησής τους (με καρφιά πάνω σε τελάρα), καθώς και από την έκθεσή τους σε ακτινοβολία και υγρασία.
«Οι πίνακες της συλλογής αυτής έχουν κάποιες ιδιαιτερότητες, καθώς δεν είναι κατασκευασμένοι με τον κλασικό τρόπο, είναι ζωγραφισμένα απευθείας σε ύφασμα. Εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα βαμβακερό ύφασμα που είναι πιο λεπτό και αδύναμο σε σχέση με έναν καμβά», εξηγεί η Δρ Χριστίνα Μαργαρίτη, συντηρήτρια υφάσματος.
Αρχικά η ομάδα έπρεπε να παλέψει για την αποκατάσταση των φθορών που είχαν υποστεί τα έργα από τον τρόπο τής μέχρι τότε στήριξής τους. «Τα έργα ήταν εκτεθειμένα με τον κλασικό τρόπο. Ήταν τεντωμένα πάνω σε ένα ξύλινο τελάρο, στερεωμένα πάνω σε αυτό με καρφιά, οπότε περιμετρικά είχαμε οπές και οξείδωση. Όταν παραλάβαμε τα έργα η κατάστασή τους ήταν μέτρια για τα περισσότερα και πολύ κακή για κάποια που είχαν υποστεί βιολογική προσβολή».
Εργασίες
Κατά το πρώτο στάδιο έγιναν εργασίες όπως αφαίρεση των έργων από τα ξύλινα τελάρα, επιφανειακός καθαρισμός, συμπλήρωση περιοχών απώλειας, αντιμετώπιση της βιολογικής προσβολής, καθώς και τοποθέτησή τους με ράψιμο σε νέες βάσεις υποστήριξης.
«Ακόμη, οι παλιές κορνίζες ήταν από κόντρα πλακέ και μπροστά είχαν πλέξιγκλας η χρήση του οποίου επέτρεψε τη δημιουργία ευνοϊκού μικροκλίματος για την ανάπτυξη μικροοργανισμών και την εκκόλαψη εντόμων. Σε συνεργασία με το Τμήμα Χημικών Μηχανικών του ΕΜΠ πραγματοποιήθηκαν αναλύσεις των χρωστικών, καθώς και αναλύσεις των μικροοργανισμών που έχουν προσβάλει κάποια από τα έργα σε συνεργασία με το Τμήμα Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθήνας. Ευτυχώς οι μύκητες ήταν μόνο στην πίσω επιφάνεια και δεν είχαν περάσει μπροστά», εξηγεί η συντηρήτρια Χριστίνα Μαργαρίτη.
Ακόμη ένας «εχθρός» ήταν το φως του ήλιου, καθώς το Μουσείο στη Βαρειά φωτίζεται φυσικά. «Κάποια από τα υφάσματα έχουν ξεθωριάσει. Εμείς δεν μπορούμε πια να επέμβουμε σε αυτές τις χρωστικές. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να εμποδίσουμε την περαιτέρω αλλοίωσή τους. Αν μπει τώρα κάποιος στο μουσείο θα του φανεί σκοτεινό, και αυτό γιατί κάναμε ειδικές μετρήσεις για να χαμηλώσουμε τον φωτισμό ώστε να μειώσουμε τη φθορά από την ακτινοβολία. Ακόμη, χρησιμοποιήσαμε ειδικά κατασκευασμένες κορνίζες από ξύλο οξιάς με ειδικό φύλλο ακρυλικού (Optium Museum Acrylic), το οποίο είναι άθραυστο και ελαφρύ, δεν χαράσσεται, δεν έχει αντανάκλαση, ενώ εμποδίζει τη διέλευση της βλαβερής υπεριώδους ακτινοβολίας κατά 99%».
Έτοιμα 40 από τα 86
Αυτήν τη στιγμή έχουν συντηρηθεί 40 από τα 86 έργα της ιδιαίτερης αυτής συλλογής, ενώ στο ανακαινισμένο μουσείο λειτουργούν ήδη αφυγραντήρες και κλιματιστικά που κρατάνε τη θερμοκρασία στα επίπεδα που απαιτούνται για τη διατήρησή τους.
Πηγή: Ν. Παπανικολάου, Έθνος
Δεν υπάρχουν σχόλια