Όψεις του υλικού πολιτισµού της προϊστορικής Ηπείρου: Η µαρτυρία της χαλκοτεχνίας

Στα πλαίσια της 6ης συνάντησης του Μυκηναϊκού Σεμιναρίου που θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 19/03/2015 στις 19:00 στο Αµφιθέατρο Α. Α...

Στα πλαίσια της 6ης συνάντησης του Μυκηναϊκού Σεμιναρίου που θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 19/03/2015 στις 19:00 στο Αµφιθέατρο Α. Αργυριάδη (Κεντρικό Κτήριο Πανεπιστηµίου Αθηνών Πανεπιστηµίου 30) θα μιλήσει ο ∆ρ Χρήστος Ν. Κλείτσας, Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων με θέμα: "Όψεις του υλικού πολιτισµού της προϊστορικής Ηπείρου: Η µαρτυρία της χαλκοτεχνίας".

Η Ήπειρος διαχρονικά αποτελούσε µια σχετικά αποµονωµένη γεωγραφικά και αυτάρκη οικονοµικά περιοχή, στην οποία αναπτύχθηκαν ιδιαίτεροι πυρήνες πολιτισµού. Παράλληλα, η θέση της στο σταυροδρόµι των Βαλκανίων, της Ευρώπης και του µυκηναϊκού κόσµου επέτρεπε την ανταλλαγή των προϊόντων, της τεχνογνωσίας και των ιδεών. Απέναντι στη µεγάλη µάζα της εγχώριας χειροποίητης κεραµικής εντυπωσιακή είναι η ποσότητα των χάλκινων εργαλείων (κυρίως πελέκεις) και όπλων (ξίφη, εγχειρίδια και αιχµές δοράτων) των τελικών φάσεων της Ύστερης Χαλκοκρατίας, ενώ λιγότερα παραµένουν τα αντίστοιχα κοσµήµατα. Τα συγκεκριµένα τέχνεργα συνιστούν περιεχόµενα «θησαυρών» (Στεφάνη Πρέβεζας, Καταµάχη Ιωαννίνων), κτερίσµατα τάφων (κιβωτιόσχηµοι και λακκοειδείς) ή µεµονωµένα ευρήµατα. ∆ιαφορετική εµφανίζεται η περίπτωση της προϊστορικής και πρωτοϊστορικής ∆ωδώνης, όπου αρκετά χάλκινα εργαλεία και όπλα αποτελούν πιθανότατα αναθηµατικές προσφορές, θεϊκά σύµβολα ή τελετουργικά όργανα. 

Για πρώτη φορά στην έρευνα της µεταλλοτεχνίας της προϊστορικής Ηπείρου εφαρµόζονται αλλά και αξιοποιούνται συνδυαστικά τεχνικές της αρχαιοµετρίας (µεταλλογραφικές, χηµικές και ισοτοπικές αναλύσεις). Οι συγκεκριµένες διεπιστηµονικές µέθοδοι αποκωδικοποιούν τα στάδια της κατασκευαστικής διαδικασίας (κυρίως χύτευση και σφυρηλάτηση), τις «συνταγές» των κραµάτων και την πιθανή προέλευση του µετάλλου. Σε συνδυασµό µε τα υπόλοιπα µακροσκοπικά ίχνη κατασκευής και χρήσης των χάλκινων αντικειµένων από την περιοχή τεκµηριώνουν κοινούς τεχνολογικούς ή-και πολιτισµικούς κύκλους. Παρότι δεν έχουν βρεθεί ακόµα πρωτογενείς ενδείξεις (σκωρίες, φυσερά, ακροφύσια, χωνευτήρια, µήτρες κ.ά.) άσκησης εγχώριας µεταλλοτεχνίας, ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά των τελικών τεχνέργων την καθιστούν σχεδόν βέβαιη. Η εγχώρια κατανάλωση χάλκινων αντικειµένων φαίνεται, πάντως, να ευνοεί περισσότερο τις «αγορές» του νοτιότερου ελλαδικού ή µυκηναϊκού χώρου παρά των Βαλκανίων ή της Ευρώπης. 

Πηγή: ΕΚΠΑ