Η εικαστική παρέμβαση του Αλέκου Λεβίδη είναι ένα ευαίσθητο σχόλιο πάνω στην καταστροφή της Παλμύρας από τους τζιχαντιστές του Ισλαμικο...
 |
| Η εικαστική παρέμβαση του Αλέκου Λεβίδη είναι ένα ευαίσθητο σχόλιο πάνω στην καταστροφή της Παλμύρας από τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους |
Θραύσματα μνήμης, μια κιβωτός πολιτισμού αποτελεί η εικαστική εγκατάσταση του γνωστού καλλιτέχνη Αλέκου Λεβίδη με τίτλο «Αλέκος Λεβίδης. Μνήμη Παλμύρας» που φιλοξενείται στην αίθουσα των ρωμαϊκών γλυπτών του Μουσείου Μπενάκη (Κουμπάρη 1) έως τις 28/8.
Η παρέμβαση του Αλέκου Λεβίδη είναι ένα ευαίσθητο σχόλιο πάνω στην καταστροφή της συριακής Παλμύρας των ρωμαϊκών χρόνων από τις δυνάμεις του αυτοαποκαλούμενου Ισλαμικού Κράτους. «Η σχέση μου με την Παλμύρα είναι ''προσωπική''. Είχα ταξιδέψει τη δεκαετία του '80 τρεις φορές κι είχα μείνει πολλές μέρες. Την έχω ψάξει. Είναι ένας τόπος που όταν πας, πραγματικά, δεν τον ξεχνάς ποτέ. Μέσα στο τωρινό κλίμα, τα νέα της Παλμύρας ήλθαν και απέκτησαν ένα προσωπικό στοιχείο. Ήταν σαν να ακούω τα νέα κάποιου συγγενή» λέει ο Αλέκος Λεβίδης, εξηγώντας την αφορμή της εγκατάστασης.
Όπως είναι γνωστό, οι βιαιότητες της πρόσφατης περιόδου άφησαν στην περιοχή συντρίμμια μνημείων παγκόσμιας ιστορικής σημασίας και πολυάριθμους νεκρούς. Ανάμεσά τους ήταν και ο Khaled Mohamad al-Asaad, διαπρεπής και πρωτοπόρος αρχαιολόγος, επί 40 χρόνια έφορος αρχαιοτήτων, αφοσιωμένος στη μελέτη και την ανάδειξη της μυθικής πόλης των Φοινίκων.
Ο αποτροπιασμός
Ο δημόσιος αποκεφαλισμός του και η διαπόμπευση της ακέφαλης σορού του προκάλεσαν τη διεθνή κατακραυγή. «Με συγκίνησε πολύ η στάση του κι επιθυμούσα να κάνω κάτι γι' αυτό. Αλλά ήθελα να το κάνω μέσα σε ένα μουσείο, γιατί αυτό αφορά τη συγκεκριμένη εμπειρία. Δεν είναι απλώς μια πολιτική διαμαρτυρία. Ήθελα να είναι εδώ, σε αυτήν την αίθουσα.
Ωστε αυτός που έρχεται στο μουσείο να πέφτει, ξαφνικά, πάνω σε μια παλιά προθήκη, όπου έχω βάλει δικά μου έργα, τα οποία υποδύονται μια ανασκαφή αρχαία. Να παραξενευτεί ο επισκέπτης, να σκύψει να δει τα θραύσματα, να διαβάσει τα κείμενα και να σκεφθεί γύρω από αυτό ο θέμα» υπογραμμίζει, για να προσθέσει: «Η Παλμύρα είναι κάτι αρκετά ιδιαίτερο, γιατί η καταστροφή των μνημείων συνδυάστηκε με μια ατελείωτη σφαγή ανθρώπων μέσα στα μνημεία ως θέαμα. Υπάρχει ένα αρχαίο θέατρο όπου, επανειλημμένα, έκαναν αποκεφαλισμούς μπροστά σε κοινό».
Αλλά δεν ήταν μόνο αυτό. «Η καταστροφική μανία των Ισλαμιστών διοχετεύθηκε και στην απεραντοσύνη της αρχαίας πόλης. Ανατίναξαν ναούς, αψίδες, ταφικούς πύργους, κιονοστοιχίες. Κατά την πρόσφατη υποχώρησή τους άφησαν πίσω ομαδικούς τάφους, κατεστραμμένα μνημεία και θρυμματισμένα αγάλματα. Μια φωτογραφία, από τις λιγότερο βίαιες που κυκλοφόρησαν από αυτά τα συμβάντα, δείχνει έναν νέο μασκοφόρο μαχητή να διαλύει ανελέητα το κεφάλι ενός λίθινου αγάλματος με βαριοπούλα ενώπιον κοινού. Έμψυχα όντα και ζωντανεμένη από το χέρι του τεχνίτη άψυχη ύλη. Απανθρωπισμένες κομμένες κεφαλές και σπασμένα ανθρωπόμορφα πέτρινα κεφάλια, θύματα της ίδιας τυφλής μανίας. Σπατάλη ζωής, ευτελισμός αξιών, τραυματισμός και απαξία αισθημάτων, φίμωση ελευθεριών».
Σε μουσειακές προθήκες, ανάμεσα σε ρωμαϊκά γλυπτά, συγκεντρώνονται, όπως υπογραμμίζει ο Λεβίδης, «αντικείμενα που ζωντανεύουν τις ώρες, τις μέρες που γύριζα κάτω από τον ανελέητο ήλιο της ερήμου στη μεγάλη κεντρική λεωφόρο των καραβανιών, στους αμμόλοφους με τους ταφικούς πύργους της Παλμύρας. Αντικείμενα-ευρήματα, γνήσια και κίβδηλα (πλην, πάλι γνήσια) και άλλα που κατασκεύασα κατά καιρούς όταν νοητά γυρόφερνα στη μαγική πολιτεία».
Η κρισιμότητα της εποχής επιβάλλει, σύμφωνα με τον ίδιο, «σε ένα μουσείο, που εξ ορισμού διαφυλάττει τη μνήμη και τον πολιτισμό, συνεκτικά στοιχεία της ανθρώπινης υπόστασης, να δώσει βήμα σ’ έναν καλλιτέχνη που θέλει να δημοσιοποιήσει μέσω της τέχνης του την αντίδρασή του σε όσα αποτρόπαια συμβαίνουν σήμερα. Το μουσείο δεν είναι μόνο ένας τόπος για να δούμε και να γνωρίσουμε. Είναι και τόπος αυτογνωσίας, η σχέση με το παρελθόν, η κιβωτός της μνήμης και του πολιτισμού. Κι ο πολιτισμός δεν είναι έξω από τη ζωή, η πολιτική δεν είναι έξω από τον πολιτισμό».
Πηγή: Αντ. Καράλη, Έθνος
Δεν υπάρχουν σχόλια