O πίνακας του Ελ Γκρέκο, «Πέτρος και Παύλος» και Χρυσή πλάκα με μορφή ξαπλωμένου ελαφιού Ένα μεγάλο μουσείο, από τα μεγαλύτερα του κό...
 |
| O πίνακας του Ελ Γκρέκο, «Πέτρος και Παύλος» και Χρυσή πλάκα με μορφή ξαπλωμένου ελαφιού |
Ένα μεγάλο μουσείο, από τα μεγαλύτερα του κόσμου, το κρατικό ρωσικό Μουσείο Ερμιτάζ, στέλνει στην Ελλάδα αντιπροσωπευτικούς θησαυρούς του.
Στο πλαίσιο του έτους Ελλάδας-Ρωσίας, ένα μικρό Ερμιτάζ θα στηθεί στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο της Αθήνας, με 160 εκθέματα που θα δείχνουν τη διαχρονική ιστορία των συλλογών του. Θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε «μια μικρή εικόνα από τον πλούτο του Ερμιτάζ», σύμφωνα με τη διευθύντρια του Βυζαντινού Μουσείου, Αικατερίνη Δελλαπόρτα.
Στις 2 Νοεμβρίου ξεκινάει η μεγάλη αυτή έκθεση, ανταποδοτική της έκθεσης που στείλαμε στην Αγία Πετρούπολη, και θα διαρκέσει έως το τέλος Φεβρουαρίου του 2017.
Τα 160 εκθέματα θα παρουσιαστούν στη μεγάλη αίθουσα του υπογείου του μουσείου αλλά και στους χώρους της Βίλλας Ιλίσσια. Ανάμεσά τους είναι έργα του Ντελακρουά και του Ρούμπενς, τα περίφημα σκυθικά του Ερμιτάζ, αντιπροσωπευτικά έργα απ’ όλες τις περιόδους της ευρωπαϊκής τέχνης και αντικείμενα από την Ανατολή. Τα έργα από το διάσημο ρωσικό μουσείο, όλα μοναδικά, αφορούν 34 ελαιογραφίες, 3 ακουαρέλες, 9 γλυπτά και 114 έργα διακοσμητικών και εφαρμοσμένων τεχνών από τις αντίστοιχες συλλογές του, που χρονολογούνται από τον 5ο αι. π. Χ. έως τον 20ό αιώνα. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται περίφημα γλυπτά, αλλά και πίνακες διάσημων ζωγράφων, όπως οι «Πέτρος και Παύλος» (1587-1592) του Ελ Γκρέκο, «Αφροδίτη και Άδωνις» (1610-1611) του Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς, «Ανάπαυση κατά τη φυγή στην Αίγυπτο, με την αγία Ιουστίνη» (1529-1530) του Λορέντσο Λόττο, «Η άμωμος σύλληψις» (1645-1655) του Μπαρτολομέν Εστέμπαν Μουρίγιο, «Εσθήρ ενώπιον Ασουήρου» του Νικολά Πουσέν, «Βάκχος» (πρώτο μισό του 17ου αιώνα) από τον κύκλο του Καραβάτζιο.
«Πρόκειται για ένα μείζον πολιτιστικό γεγονός. Τα εκθέματα ανήκουν σε ένα ευρύ χρονικό φάσμα, από την αρχαιότητα ως τους νεότερους χρόνους, και αφορούν θησαυρούς από ένα από τα σημαντικότερα μουσεία του κόσμου, το Ερμιτάζ».
Με αυτά τα λόγια έγινε σήμερα ομόφωνα δεκτό από τα μέλη του ΚΑΣ, το αίτημα για τον προσωρινό δανεισμό 160 έργων από το μουσείο Ερμιτάζ.
Παράλληλα, το ΚΑΣ έδωσε το «πράσινο φως» και για τον προσωρινό δανεισμό 21 έργων από ελληνικά μουσεία και μία ιδιωτική συλλογή, για να παρουσιασθούν στην Κρατική Πινακοθήκη Tretyakov στη Μόσχα, στο πλαίσιο έκθεσης με τον τίτλο «Βυζαντινή Τέχνη από την Ελλάδα». Και αυτή η έκθεση, διάρκειας από 25 Οκτωβρίου 2016 έως 9 Ιανουαρίου 2017, εντάσσεται στις πολιτιστικές εκδηλώσεις του έτους Ελλάδας-Ρωσίας 2016.
Θα περιλαμβάνει 10 εικόνες από το Βυζαντινό και Χριστιανικό μουσείο, 1 από το μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, 7 έργα από το μουσείο Μπενάκη (τέσσερα έργα μικροτεχνίας, ένα ύφασμα και δύο χειρόγραφους κώδικες), όλα της βυζαντινής εποχής. Θα εκτεθούν επίσης τρεις εικόνες από την ιδιωτική συλλογή του Αιμιλίου Μαργαρίτη (πρώην Συλλογή Βελιμέζη), του 15ου και 16ου αιώνα.
Όπως σημειώθηκε στη συνεδρίαση, στην έκθεση «Βυζαντινή Τέχνη από την Ελλάδα» το υπουργείο Πολιτισμού συμμετέχει μόνο με τον δανεισμό έργων από κρατικά μουσεία.
Η διοργάνωση είναι της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας, του μουσείου Μπενάκη και της Πινακοθήκης Τρετιακόφ, στο πλαίσιο workshop για τη συντήρηση βυζαντινών εικόνων, αλλά και συμποσίου για τον Ησυχασμό που θα πραγματοποιηθούν στη ρωσική πινακοθήκη.
Το πρόδρομο έργο
Οι θησαυροί των ρωσικών μουσείων και των αποθηκών τους δύσκολα βγαίνουν από τη χώρα τους. Όμως η εικόνα «Ανάληψη» του Αντρέι Ρουμπλιόφ από την Πινακοθήκη Τρετιακόφ στη Μόσχα, που παρουσιάζεται στην ειδικά διαμορφωμένη προθήκη στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών, ήρθε ως πρόδρομο έργο της έκθεσης που τώρα έρχεται.
Και ακολουθούν τα 160 εκθέματα μεγάλων εκπροσώπων της δυτικής ζωγραφικής, όπως και αντιπροσωπευτικά δείγματα από τον 5ο αιώνα π.Χ. Ανάμεσά τους δέκα μικροαντικείμενα από τους Σκύθες, όλα χρυσά, κοσμήματα από την ελληνιστική εποχή, αντικείμενα εφηρμοσμένων τεχνών κ.ά. που φτάνουν έως και τον 20ό αιώνα.
Το Ερμιτάζ έχει στις συλλογές του περίπου τρία εκατομμύρια έργα, ενώ μόνο οι συλλογές του από την αρχαιότητα ξεπερνούν τα 100 χιλιάδες αντικείμενα. Αποτελεί το μεγαλύτερο και ένα από τα παλαιότερα μουσεία στον κόσμο. Φιλοξενείται σε συγκρότημα έξι κτιρίων στις όχθες του ποταμού Νέβα. Πριν, εκεί στεγάζονταν τα παλαιά Χειμερινά Ανάκτορα, στον πυρήνα που υπήρξε έργο του Ιταλού αρχιτέκτονα Μπαρτολομέο Φραντσέσκο Ραστρέλι.
Το μουσείο ίδρυσε ουσιαστικά η Μεγάλη Αικατερίνη στα 1764 με σχέδια του Γάλλου αρχιτέκτονα Βαλέν ντε λα Μοντ, όταν απέκτησε 200 έργα ζωγραφικής. Κατόπιν, οι Ρώσοι πρέσβεις έλαβαν εντολή να αγοράσουν τις σημαντικότερες συλλογές έργων τέχνης που προσφέρονταν προς πώληση.
Αρχικά, τα έργα αποτελούσαν ιδιωτική συλλογή της αυτοκράτειρας και διατηρούνταν στα Χειμερινά Ανάκτορα. Το 1783 ξεκίνησε επίσης η κατασκευή του Θεάτρου Ερμιτάζ, ενός από τα σημερινά κτίρια του μουσείου, η οποία ολοκληρώθηκε το 1787.
Η εγκατάλειψη
Μετά τον θάνατο της Αικατερίνης Β’ της Ρωσίας, τα Χειμερινά Ανάκτορα εγκαταλείφθηκαν ως αυτοκρατορική κατοικία από τον διάδοχό της, Πέτρο Α’, ο οποίος δεν στήριξε την ενίσχυση του μουσείου, εμπλουτίζοντας τη συλλογή του μόνο με δύο νέους πίνακες, αντίθετα με τους διαδόχους του. Προκειμένου να στεγαστούν κατάλληλα, ο Νικόλαος Α’ παρήγγειλε στον Γερμανό αρχιτέκτονα Λέο Φον Κλέντζε την κατασκευή ενός νέου κτιρίου (Νέο Ερμιτάζ), το οποίο εγκαινιάστηκε το 1852 και αποτέλεσε το πρώτο μουσείο της Ρωσίας ανοιχτό σε επισκέπτες.
Μετά το τέλος της Οκτωβριανής Επανάστασης του 1917, φιλοξένησε το Μουσείο της Επανάστασης, το οποίο έκλεισε στα μέσα της δεκαετίας του ‘30 και ακολούθως έργα από τις συλλογές του πωλήθηκαν, με πρωτοβουλία της σοβιετικής κυβέρνησης για την εξεύρεση χρημάτων. Κάποιοι πίνακες κλάπηκαν και άλλοι μεταφέρθηκαν σε άλλα μουσεία. Η απώλεια έργων συνεχίστηκε σε μικρότερη κλίμακα μέχρι τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, κατά τη διάρκεια του οποίου είχε εκκενωθεί.
Σήμερα το Ερμιτάζ έχει πάλι την παλιά του αίγλη, ακολουθώντας μια μητροπολιτική πολιτιστική ανάπτυξη και υιοθετώντας μία σειρά από πρωτοβουλίες συνεργασιών και φιλόδοξων πολιτιστικών προγραμμάτων.
Δεν υπάρχουν σχόλια