Ταξίδι… 2.300 χρόνων στην Αρχαία Φαλάσαρνα

Ο αρχαιολογικός πλούτος, και η αρχαία ιστορία της Κισάμου, αναδείχθηκε μεταξύ άλλων κατά την δεύτερη ημέρα του Συνεδρίου για την πρώην...

Ο αρχαιολογικός πλούτος, και η αρχαία ιστορία της Κισάμου, αναδείχθηκε μεταξύ άλλων κατά την δεύτερη ημέρα του Συνεδρίου για την πρώην επαρχία Κισάμου που πραγματοποιήθηκε το πρωί του Σαββάτου, στην Ορθόδοξο Ακαδημία Κρήτης, στο Κολυμπάρι.

Ενδιαφέρουσες πτυχές της Αρχαιολογίας, της Βιομηχανικής Αρχαιολογίας, των Μνημείων, παρουσιάστηκαν από αξιόλογους ομιλητές, κατά την πρωινή συνεδρία του Σαββάτου. Για τα ψηφιδωτά δάπεδα και όσα αφηγούνται για την ζωή στην αρχαία Κίσαμο μίλησε η κα Στ. Μαρκουλάκη, ενώ στο έργο της 13ης/28ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων στην Κίσαμο από το 1976 έως το 2011 για την διάσωση μερικών από τα σημαντικότερα βυζαντινά μνημεία του Νομού Χανίων αλλά και της Κρήτης όπως η εκκλησία του ΜιχαήλΑρχαγγέλλου στην Επισκοπή, αναφέρθηκε ο κ. Μιχ. Ανδριανάκης.

Στοιχεία για το άγνωστο μεταλλευτικό μνημείο της Ραμβούχας, που συνδυάζει μεταλλευτικό πεδίο, σιδηροδρομικό δίκτυο και εντυπωσιακή, μνημειακή γέφυρα φόρτωσης του σιδηρομεταλλεύματος στα πλοία για την εξαγωγή του εκτός Κρήτης, παρουσίασε ο κ. Ε. Χαριτόπουλος, εκφράζοντας την προσδοκία το μνημείο να διασωθεί, να καταγραφεί και να μπορέσει να γίνει ανοικτό στο κοινό.

Αρχαία ναυάγια και ενάλιες αρχαιότητες

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, είχε η συνεδρία για την αρχαιολογία, την αρχαία ιστορία και τις ενάλιες αρχαιότητες της Κισάμου. 

Για την υποβρύχια και παράκτια έρευνα στην περιοχή της Κισάμου μίλησε ο καταδυόμενος αρχαιολόγος της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων στο Ηράκλειο Δρ. Θεοτόκης Θεοδούλου, ο οποίος έκανε λόγο για έναν ιδιαίτερο χώρο, καθώς- όπως εξήγησε- βρίσκεται σε ένα πολύ σημαντικό ναυτικό σταυροδρόμι της ανατολικής Μεσογείου για την τότε ιστιοφόρο ναυτιλία. Κάτι που τεκμηριώνεται από τα αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής, δηλαδή τα αρχαία ναυάγια και αρχαία λιμάνια που η έρευνα έχει εντοπίσει μέχρι σήμερα, όπως: τα κατάλοιπα του ανυψωμένου λιμανιού της αρχαίας Φαλάσαρνας, το ιερό της Δίκτυννας με το ασφαλές αγκυροβόλιο στις Μένιες και ο Μαύρος Μόλος στον όρμο της Κισάμου. Από την υποβρύχια έρευνα που πραγματοποίησε η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων, υποστηριζόμενη από το αμερικάνικο Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο Woods Hole, διαπιστώθηκε η χρήση τριών τουλάχιστον αγκυροβολίων ακόμα, στο όρμο νότια από το Χοιρονήσι, στον Αγ. Παύλο και τον Αγ. Σώστη ενώ λείψανα από τα φορτία πέντε αρχαίων ναυαγίων δείχνουν τις ναυτικές διαδρομές της περιοχής και τις δύσκολες συνθήκες, που είχαν να αντιμετωπίσουν οι αρχαίοι ναυτικοί. Πρόσφατα, σύμφωνα με τον κ. Θεοδούλου, η διερεύνηση της περιοχής του όρμου στα νοτιοανατολικά της χερσονήσου της Γραμβούσας για την δημιουργία καταδυτικού πάρκου, έδωσε την ευκαιρία για την καλύτερη τεκμηρίωση ενός βυζαντινού ναυαγίου και του παρακείμενου αγκυροβολίου στην περιοχή του μικρού όρμου του Αγ. Ιωάννη Ντάμιαλη.

Όπως επεσήμανε ο καταδυόμενος αρχαιολόγος της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, μέχρι σήμερα έχει τεκμηριωθεί η ύπαρξη έντεκα ναυαγίων στην περιοχή των δύο χερσονήσων, από τα οποία τα τέσσερα είναι σύγχρονα και όλα τα υπόλοιπα είναι αρχαία μέχρι και τον 19ο αιώνα.

Αρχαίο πολεμικό λιμάνι Φαλάσαρνας και πειρατές

Η αρχαιολόγος κα Κυριακή Μπορμπουδάκη αναφέρθηκε στα παραθαλάσσια τείχη του αρχαίου πολεμικού λιμανιού της Φαλάσαρνας. Όπως επεσήμανε, η οχύρωση του λιμανιού αποτελείται από τουλάχιστον 6 πύργους τετράγωνου ή κυκλικού σχήματος, οι οποίοι ενωνόταν μεταξύ τους με ψηλά τείχη και επικοινωνούσαν μέσω διαδρόμων που υπήρχαν πάνω στα τείχη. Εσωτερικά των τειχών χτίστηκαν προκυμαίες από πώρινους λιθόπλινθους πλάτος 1,5 μέτρων με σκαλοπάτια στο νερό και λίθινες δέστρες πλοίων. Στα αβαθή κατασκεύαζαν ξύλινες προεκτάσεις για την προσάραξη των πολεμικών πλοίων, όπως συμπεραίνεται από τα ανασκαφικά δεδομένα στην βόρεια και δυτική πλευρά. Σύμφωνα με την αρχαιολόγο, το λιμάνι αποτελούσε την κύρια πηγή της οικονομίας της αρχαίας πόλης- κράτους, η οποία υπήρξε και ως πειρατικό ορμητήριο την περίοδο της ακμής του. Η κοινή στη Μεσόγειο πειρατική πρακτική της περιόδου αυτής, έφερε την πόλη των Φαλασάρνων σε διαμάχη με το ρωμαικό πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό δίκτυο που εξαπλωνόταν τότε και η Ρώμη σε μια προσπάθεια να μειώσει τα πειρατικά κέντρα, κατέστρεψε την πόλη το 69 π.Χ., σηματοδοτώντας παράλληλα την έναρξη της περιόδου κυριαρχίας της στην Κρήτη.

”Ταξίδι”… 2.300 χρόνων στην αρχαία Φαλάσαρνα

Εντυπωσιακή ήταν η εικονική αναπαράσταση της Αρχαίας Φαλάσαρνας από την αρχαιολόγο, Διευθύντρια Ανασκαφών Φαλάσαρνας κα Ελπίδα Χατζηδάκη. Τα δεδομένα από τις συστηματικές ανασκαφές στον χώρο της αρχαίας πόλης- κράτους της Φαλάσαρνας – που ξεκίνησαν το 1986 και συνεχίζονται έως σήμερα- επιβεβαίωσαν την αρχιτεκτονική τελειότητα, την οικονομική ισχύ και την θαλασσοκρατία τους στα πελάγη της δυτικής Κρήτης κατά την περίοδο των διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Η περιοχή περιλαμβάνει τη χερσόνησο Καστρί όπου ήταν χτισμένη η αρχαία ακρόπολη, καθώς και τμήμα της πεδινής και παραλιακής ζώνης, όπου ήταν κατασκευασμένο το στρατιωτικό λιμάνι της.Οι ανασκαφές έφεραν στο φως μακρές προκυμαίες χτισμένες αμφιθεατρικά με τις λίθινες δέστρες τους, τμήματα των οχυρώσεων και αμυντικών πύργων, δημόσια λουτρά, τεχνητά κανάλια, και χάλκινες αλυσίδες που έκλειναν το στόμιο του λιμανιού, αποθήκες και οινοποιείο.

Τα στοιχεία αυτά οδήγησαν τους αρχαιολόγους, σύμφωνα με την κα Χατζηδάκη, στην προσπάθεια μιας εικονικής αναπαράστασης των μνημείων και του περιβάλλοντα χώρου της ναυτικής πόλης, όπως ήταν πριν 2.300 χρόνια.Η μέθοδος επινοήθηκε από τον καθηγητή Gunnar Liestol του Πανεπιστημίου του Όσλο της Νορβηγίας, και παρέχει την δυνατότητα άμεσης οπτικής αντίληψης της περιοχής. Μέσα από μια οθόνη smart phone ή tablet ο θεατής στρέφεται και κινείται ενώ οι εικόνες στην οθόνη στρέφονται και κινούνται μαζί του, έτσι ώστε να αντιστοιχούν τόσο στην θέση του όσο και στο οπτικό πεδίο του.

Η εικόνα που προβάλλεται παρουσιάζει την ακριβή αναπαράσταση των αρχαίων κτηρίων και αποτελεί ψηφιακό επίτευγμα, που πριν από 30 χρόνια ανήκε αποκλειστικά στην σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας.Σήμερα είναι εφικτό, χάρη στα αξιοσημείωτα τεχνικά χαρακτηριστικά των smart phones και των tablets. Οι οθόνες παρέχουν εικόνες υψηλής ποιότητας, τα λογισμικά επεξεργασίας εικόνων επιτρέπουν τη γοργή τρισδιάστατη οπτικοποίηση και το GPS παρέχει τον ακριβή εντοπισμό στον χώρο και τα επιταχυνσιόμετρα και η πυξίδα δίνουν τον ακριβή προσανατολισμό.

Όπως εξήγησε η κα Χατζηδάκη, το πειραματικό πρόγραμμα εφαρμογής δημοσιοποιήθηκε από την Apple τον Ιούλιο του 2015, αλλα παραμένει κλειδωμένο προκειμένου να εγκριθεί από το Υπουργείου Πολιτισμού. Εξαίρεση αποτελούν οι χρήστες iOS, που βρίσκονται επι τόπου στον αρχαιολογικό χώρο.

Δείτε την εντυπωσιακή εφαρμογή με την εικονική αναπαράσταση της Αρχαίας Φαλάσαρνας, από την αρχαιολόγο Ελπίδα Χατζηδάκη:

Το απόγευμα του Σαββάτου ακολούθησαν ενδιαφέρουσες ομιλίες από αξιόλογους ερευνητές και επιστήμονες για την Ιστορία, την Διοικητική και Οικονομική ιστορία της Κισάμου ενώ οι εργασίες του συνεδρίου ολοκληρώνονται την Κυριακή.

Πηγή: Ε. Φουντουλάκη, Χανιώτικα Νέα