Το χρυσό στεφάνι με 20 σφυρήλατα φύλλα βελανιδιάς που αναπαράγει ένα κλαδί βελανιδιάς. Το κούμπωμά του είναι «ηράκλειον άμμα», με την τεχ...
 |
| Το χρυσό στεφάνι με 20 σφυρήλατα φύλλα βελανιδιάς που αναπαράγει ένα κλαδί βελανιδιάς. Το κούμπωμά του είναι «ηράκλειον άμμα», με την τεχνική της συρματερής, ο γνωστός από την αρχαιότητα κόμπος του Ηρακλή |
Στους απογόνους της δυναστείας του Φιλίππου ή στον Δία της Δωδώνης παραπέμπει το χρυσό στεφάνι με 20 φύλλα βελανιδιάς, εύρημα σπάνιο και ανεκτίμητης αξίας, που επιχείρησαν να πουλήσουν αρχαιοκάπηλοι -οι οποίοι συνελήφθησαν στα Γιάννενα το Σάββατο- αντί του ποσού των 750.000 ευρώ.
Οι αρχαιολόγοι της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων, που εξέτασαν το στεφάνι και το αναμένουν στην Εφορεία αύριο, για να το μελετήσουν διεξοδικά, υποστηρίζουν ότι ανήκε σε αριστοκράτη ή γόνο αριστοκρατικής οικογένειας και χρονολογείται στους ελληνιστικούς χρόνους, πιο συγκεκριμένα στο τέλος του 4ου ή στον 3ο π.Χ. αιώνα.
Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις τους, πρόκειται για ακέραιο, χρυσό στεφάνι, με 20 σφυρήλατα φύλλα βελανιδιάς, που αναπαράγει ένα κλαδί βελανιδιάς. Το κούμπωμά του είναι «ηράκλειον άμμα», με την τεχνική της συρματερής, ο γνωστός από την αρχαιότητα κόμπος του Ηρακλή.
Η αξία του είναι ανεκτίμητη και θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι προέρχεται από τη Βόρεια Ελλάδα. Ισως από τυμβωρυχία ή κλοπή, αν και το τελευταίο σενάριο απομακρύνεται, καθώς θα είχε ήδη αποκαλυφθεί.
Το στεφάνι βελανιδιάς συνδέεται με τον βασιλιά της Μακεδονίας, Φίλιππο Β΄, καθώς το χρυσό στεφάνι που βρέθηκε στη λάρνακα στους βασιλικούς τάφους των Αιγών ήταν φτιαγμένο από κλαδιά βελανιδιάς. Ήταν μια ιδιαίτερα πολυδαίδαλη κατασκευή, ένα πραγματικό επίτευγμα της τέχνης ενός σπουδαίου χρυσοχόου, το όνομα του οποίου δεν σώθηκε.
Ανώνυμος τεχνίτης
Είχε 313 φύλλα και 68 βελανίδια, με σωζόμενο βάρος 717 γραμμάρια και αρχικό οπωσδήποτε μεγαλύτερο, είναι το βαρύτερο χρυσό στεφάνι που σώθηκε. Και όπως εύστοχα ανέφερε ο αείμνηστος Μανόλης Ανδρόνικος, «ίσως η λάμψη του χρυσού μας εμποδίζει να εκτιμήσουμε ακριβοδίκαια την έξοχη επεξεργασία του τεχνίτη, που αποδίδει με πολλή σοφία και ευαισθησία, όχι μονάχα την εξωτερική μορφή των φύλλων και των καρπών, αλλά και την ουσιαστική τους υπόσταση».
Το κλαδί βελανιδιάς παραπέμπει όμως και στον Δία της Δωδώνης, καθώς, όπως είναι γνωστό, η βελανιδιά υπήρχε στο κέντρο του ιερού στο μαντείο.
Σύμφωνα με έναν μύθο ο Δίας κατοικούσε στις ρίζες του δέντρου, οι πιστοί έγραφαν το ερώτημά τους σε ελάσματα και οι ιερείς ερμήνευαν τα μηνύματα που έστελνε ο θεός, από το θρόισμα των φύλλων, από το κελάρυσμα των πουλιών και από τους χάλκινους λέβητες που υπήρχαν τριγύρω και έδιναν χρησμό.
Μεγάλο ζητούμενο τώρα για τους αρχαιολόγους είναι το πού βρέθηκε το χρυσό στεφάνι. Αρχικά οι τρεις συλληφθέντες, ένας Αρμένιος από την Κομοτηνή και δύο Θεσσαλονικείς, υποστήριξαν ότι το αντικείμενο είναι «ψεύτικο» και έκαναν πλάκα, στη συνέχεια όμως σφράγισαν το στόμα τους.
Αν, όπως εκτιμάται, είναι προϊόν λαθρανασκαφής και το στεφάνι ήταν κτέρισμα που συνόδευε τον νεκρό, πρέπει να βρεθεί πού έγινε η λαθρανασκαφή και αυτό θα ανεβάσει ακόμη περισσότερο την αρχαιολογική του αξία.
Δεν αφορούσε πάντως έναν οποιονδήποτε νεκρό, αλλά κάποιο εξέχον μέλος ή γόνο αριστοκρατικής οικογένειας, που στη διάρκεια της ζωής του, το φορούσε κατά τη συμμετοχή του στα συμπόσια.
Έρευνα 1,5 έτους για το στεφάνι
Κομμάτι ενός μεγαλύτερου αρχαιολογικού θησαυρού πιθανολογείται ότι είναι το χρυσό στεφάνι - περιδέραιο που κατάσχεσαν αστυνομικοί της ασφάλειας Αττικής στην κατοχή τριών αρχαιοκαπήλων, το Σάββατο στα Ιωάννινα. Αξιωματικοί της ΕΛ.ΑΣ. και υπάλληλοι του υπουργείου Πολιτισμού εξετάζουν το ενδεχόμενο το ιδιαίτερα μεγάλης αξίας χρυσό κειμήλιο να ανήκει σε «παρτίδα» συνολικά δέκα όμοιων χρυσών περιδέραιων της ελληνιστικής περιόδου, από τα οποία μόλις ένα έχει ανακτηθεί προ περίπου 20 ετών και τα υπόλοιπα αναζητούνται από αρχαιολόγους και αστυνομικούς.
Η έρευνα για την υπόθεση ξεκίνησε πριν από περίπου 1,5 χρόνο με αφορμή πληροφορία που έφτασε στο τμήμα Δίωξης Αρχαιοκαπηλίας της Ασφάλειας και ιδιώτες ερευνητές, ότι άτομα στη Βόρεια Ελλάδα ψάχνουν να πουλήσουν ένα στεφάνι μεγάλης αρχαιολογικής και χρηματικής αξίας. Η ΕΛ.ΑΣ. προσπάθησε με τη βοήθεια πληροφοριοδοτών και «ενδιάμεσων» να φτάσει στους κατόχους του αντικειμένου, κάτι που τελικά κατάφερε με αρκετή δυσκολία πριν από μερικά εικοσιτετράωρα. Κατόπιν διαπραγματεύσεων, το ραντεβού για την πώληση του χρυσού περιδέραιου - στεφανιού κλείστηκε στα Ιωάννινα, ωστόσο, λόγω των μέτρων αντιπαρακολούθησης που λάμβαναν οι αρχαιοκάπηλοι, οι ερευνητές γνώριζαν μόνο ότι οι ύποπτοι θα πήγαιναν στην πόλη των Ιωαννίνων και ότι θα επέβαιναν σε μια γκρι Μερσεντές. Οι υπόλοιπες λεπτομέρειες θα ρυθμίζονταν σε επόμενη επικοινωνία. Στήθηκαν μπλόκα και τελικά εντοπίστηκαν το πρωί του Σαββάτου σε καφετέρια στην πόλη των Ιωαννίνων, ενώ σε σακούλα που είχαν ακουμπισμένη πάνω στο τραπέζι υπήρχε το χρυσό κειμήλιο. Ο ένας από τους συλληφθέντες αρνήθηκε να απολογηθεί στους αστυνομικούς και δήλωσε πως ό,τι έχει να πει, θα το πει στον ανακριτή. Οι υπόλοιποι δύο επιρρίπτουν ο ένας την ευθύνη στον άλλο, δηλώνοντας άγνοια για το περιεχόμενο της σακούλας. Στο σπίτι του ενός στη Θεσσαλονίκη βρέθηκαν δύο εικόνες που εμπίπτουν στον νόμο περί αρχαιοτήτων, ενώ στο σπίτι του υπηκόου Αρμενίας στην Κομοτηνή βρέθηκε ένας ανιχνευτής μετάλλων.
Πηγή: Μ. Ριτζαλέου, Έθνος , Γ. Σουλιώτης, Καθημερινή
Δεν υπάρχουν σχόλια