Η πλευρά της μήτρας με την παράσταση σταφυλιών και οξυπύθμενου αμφορέα Ιδιαίτερο έργο ξυλογλυπτικής αποτελεί ένα από τα πιο πρόσφατα ε...
 |
| Η πλευρά της μήτρας με την παράσταση σταφυλιών και οξυπύθμενου αμφορέα |
Ιδιαίτερο έργο ξυλογλυπτικής αποτελεί ένα από τα πιο πρόσφατα ευρήματα από το έργο της Επέκτασης της Γραμμής 3 του Μετρό, στο τμήμα από το Χαϊδάρι έως τον Πειραιά.
Μία ξύλινη μήτρα με τέσσερις σφραγιστικές επιφάνειες, δύο πλατιές και δύο πιο στενές. Έχει ορθογώνιο παραλληλεπίπεδο σχήμα, με μήκος 5,7 εκ., πλάτος 4,7 εκ. και πάχος 3,4 εκ. Στις δύο στενές πλευρές έχει διανοιχθεί διαμπερής οπή για τη τοποθέτηση στέλεχους, ώστε η μήτρα να περιστρέφεται και να χρησιμοποιείται κάθε φορά διαφορετική σφραγιστική επιφάνεια. Οι παραστάσεις έχουν λαξευτεί στις σφραγιστικές επιφάνειες σε χαμηλό βάθος, ώστε να ήταν δυνατή η παραγωγή θετικού εκμαγείου. Στη μία πλατιά πλευρά παριστάνεται λιοντάρι σε κατατομή, στραμμένο προς τα αριστερά, το οποίο ανακάθεται στα πίσω του πόδια, ενώ στην άλλη τσαμπί σταφυλιού και οξυπύθμενος αμφορέας. Πρόκειται για διονυσιακό θέμα που αποδίδει το σταφύλι ως πρώτη ύλη και το οίνο ως παράγωγο προϊόν. Στη μία στενή πλευρά παριστάνεται ο Ηρακλής γυμνός, με λεοντή να κραδαίνει ρόπαλο στο αριστερό του, σε στάση εφόρμησης. Το κεφάλι και το κάτω τμήμα του σώματος αποδίδονται σε κατατομή προς τα αριστερά και το στέρνο κατ΄ενώπιον. Ο Ηρακλής αποτελούσε αγαπημένο απεικονιστικό θέμα της περιόδου. Ως θνητός που κατάφερε να αποθεωθεί και να εξασφαλίσει μετά τις δοκιμασίες του την αιώνια ζωή, συσχετιζόταν με τις αντιλήψεις για τη μετά θάνατο ζωή. Στην άλλη στενή πλευρά, αποδίδεται κένταυρος με σώμα λιονταριού και κεφάλι γενειοφόρου άνδρα με ταινία ή στεφάνι στα μαλλιά (ανδρική σφίγγα) να παίζει αυλό, στραμμένος προς τα αριστερά.
 |
| Η πλευρά της μήτρας με την παράσταση λιονταριού |
Πήλινες σφραγίδες χρησιμοποιούνταν στην αρχαιότητα σε κεραμικά εργαστήρια για την κατασκευή μητρών που θα παρήγαγαν ανάγλυφα διακοσμημένα αγγεία, ή πήλινoυς ανάγλυφους πίνακες. Σφράγιζαν επίσης λαβές εμπορικών αμφορέων με σύμβολα παραγωγών των προϊόντων που περιείχαν. Επίσης και οι τοίχοι κτηρίων διακοσμούνταν με ανάγλυφα μοτίβα από γύψο ή ασβεστοκονία που παράγονταν από μήτρες. Στα εργαστήρια μεταλλοτεχνίας γινόταν η χύτευση του μετάλλου σε πήλινες μήτρες, ενώ στην αργυροχρυσοχοϊα χρησιμοποιούνταν ξύλινες σφραγίδες και για την παραγωγή ανάγλυφων κοσμημάτων με την εμπίεστη τεχνική «repousse», συμπιέζοντας κάθε φορά από ένα φύλλο χρυσού πάνω στη μήτρα.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, λόγω της φύσης του υλικού φαίνεται πιθανότερο ότι πρόκειται για αρτοσφραγίδα. Η ζύμη δεν θα έφθειρε τo ξύλο της σφραγίδας και τα υπολείμματα της θα μπορούσαν να αφαιρεθούν εύκολα. Είναι γνωστό άλλωστε ότι στην αρχαιότητα κατά τη διάρκεια των θρησκευτικών ή των νεκρικών τελετών προσφέρονταν αρτοσκευάσματα (πόπανα) σφραγισμένα με ανάλογα θρησκευτικά σύμβολα.
Οι εργασίες συντήρησης και στερέωσης του αντικειμένου στο εξειδικευμένο εργαστήριο της Εφορείας βρίσκονται σε εξέλιξη, όπως και η τεκμηρίωση και συσχέτισή του με τα ανασκαφικά συμφραζόμενα και σχετικό υλικό γνωστό από τη βιβλιογραφία.
 |
| Ξύλινα αντικείμενα στον πυθμένα φρέατος ύδρευσης που εντοπίστηκε και ανασκάφηκε κατά τη διάνοιξη των υπόγειων διαβάσεων του σταθμού Δημοτικό Θέατρο |
Ο “Σταθμός Δημοτικό Θέατρο” της Επέκτασης της Γραμμής 3 του Μετρό, στο τμήμα από το Χαϊδάρι έως τον Πειραιά, όπου αποκαλύφθηκε η ξύλινη μήτρα χωροθετείται στην Πλατεία Αγίου Κωνσταντίνου, απέναντι στο Δημοτικό Θεάτρο Πειραιά. Κατά την ανασκαφική διερεύνηση πριν και κατά τη διάρκεια της κατασκευής του σταθμού εντοπίστηκε το υπόγειο υδρευτικό σύστημα της αρχαίας πόλης του Πειραιά. Την περίοδο αυτή διανοίγονται με συμβατικά μηχανικά μέσα οι υπόγειες σήραγγες της αποβάθρας επιβατών, καθώς και αυτές που συνδέουν το σταθμό με τις εξόδους προς τις κεντρικές πλατείες της πόλης που βρίσκονται περιμετρικά (Πλατεία Κοραή και Πλατεία Π. Μπακογιάννη). Στη διάρκεια των εργασιών εκσκαφής των σηράγγων αυτών εντοπίστηκαν 14 αρχαία φρέατα με διάμετρο 0,80-1,30μ που εκτείνονται σε βάθος 15-18μ από την επιφάνεια. Το κάθε φρέαρ ανασκάφηκε και αποτυπώθηκε σε δύο φάσεις, ακολουθώντας τα στάδια της εκσκαφής και τους κανόνες ασφαλείας που ισχύουν για τα υπόγεια έργα.
 |
| Τοπογραφική αποτύπωση αρχαίου φρέατος ύδρευσης που εντοπίστηκε και ανασκάφηκε κατά τη διάνοιξη των υπόγειων διαβάσεων του σταθμού Δημοτικό Θέατρο |
 |
| Πήλινα σκεύη στον πυθμένα φρέατος ύδρευσης που εντοπίστηκε και ανασκάφηκε κατά τη διάνοιξη των υπόγειων διαβάσεων του σταθμού Δημοτικό Θέατρο |
 |
| Αρχαίο φρέαρ ύδρευσης που εντοπίστηκε και ανασκάφηκε κατά τη διάνοιξη των υπόγειων διαβάσεων του σταθμού Δημοτικό Θέατρο |
Στον πυθμένα των αρχαίων φρεάτων που έχουν μέχρι σήμερα ανασκαφεί στο σύνολο του έργου της επέκτασης του Μετρό εντοπίζονται συνήθως πήλινα σκεύη που χρονολογούνται από τον 4ο έως τον 1ο αι. π.Χ., τα οποία απορρίφθηκαν κατά την περίοδο χρήσης τους. Στο μεγαλύτερο μέρος του όμως το αρχαίο υλικό της πλήρωσης των πηγαδιών προέρχεται από απορρίψεις κατά τη διάρκεια και μετά την καταστροφή της πόλης από τα ρωμαϊκά στρατεύματα του Σύλλα το 86 π.Χ. Εντοπίζονται δομικά υλικά των οικιών, αλλά και η οικοσκευή τους, πήλινα αγγεία, ειδώλια, μεταλλικά, λίθινα και οστέινα αντικείμενα. Σε δύο φρέατα βρέθηκαν θησαυροί 1600 χάλκινων νομισμάτων. Απορρίφθηκαν από τους ενοίκους την ώρα της εισβολής, προκειμένου να διασώσουν την περιουσία τους από τη λαφυραγώγηση, χωρίς όμως τελικά να καταφέρουν να τα ανακτήσουν. Επίσης, από τα φρέατα συλλέχθηκε μεγάλος αριθμός ένυδρων ξύλινων και άλλων οργανικών αντικειμένων που διατηρήθηκαν έως σήμερα λόγω του μικροκλίματος (σταθερή υγρασία και θερμοκρασία), σφραγισμένα από πυκνή λάσπη σε αναερόβιες συνθήκες: σπόροι και καρποί, δομικά υλικά, μηχανισμοί, όπως ξύλινες τροχαλίες, ξύλινα σκεύη, καλάθι από καλάμια και δέρμα, τμήματα ξύλινων επίπλων, όπως πόδια κλίνης και πόδι δίφρου.
Δεν υπάρχουν σχόλια