Τμήμα χειροποίητου αγγείου με λαβή, διακοσμημένο με επίθετα δισκάρια, από την Κρύα Ιωαννίνων. Το αγγείο, το οποίο έχει εν μέρει συμπληρωθεί...
Τμήμα χειροποίητου αγγείου με λαβή, διακοσμημένο με επίθετα δισκάρια, από την Κρύα Ιωαννίνων. Το αγγείο, το οποίο έχει εν μέρει συμπληρωθεί σημειακά, χρονολογείται στην Ύστερη Εποχή Χαλκού/Πρώιμη Εποχή Σιδήρου (περ. 1.100 – 900 π.Χ.). Ανήκε στον οικιακό εξοπλισμό γεωργοκτηνοτρόφων στον περίγυρο της λίμνης Παμβώτιδας.
Η κατασκευή των αγγείων αποτελεί μία πολύπλοκη διαδικασία και ακολουθούνται «κεραμικές συνταγές» οι οποίες συνήθως παραδίδονται από γενιά σε γενιά. Οι κεραμείς μπορεί να αφαιρέσουν ή να προσθέσουν διάφορα υλικά (π.χ. πέτρες, άχυρα, κοχύλια) ή ακόμη να αναμείξουν διάφορα είδη πηλών έτσι ώστε, ανάλογα με την χρήση του σκεύους, να πετύχουν την κατάλληλη σύσταση. Πληροφορίες για την τεχνολογία και για την προέλευση των κεραμικών μπορούμε να αποκτήσουμε με την εφαρμογή διαφόρων φυσικο-χημικών αναλυτικών τεχνικών, οι οποίες είναι γνωστές με τον γενικότερο όρο «αρχαιομετρικές αναλύσεις».
Ανάμεσα σε αυτές περιλαμβάνεται η πετρογραφική ανάλυση, την οποία η αρχαιολογία δανείζεται από την γεωλογία και βασίζεται στην αρχή ότι ο πηλός είναι ένα αργιλώδες ίζημα που περιέχει ορυκτά και πετρώματα. Ένα δείγμα από το κάθε φορά επιλεγμένο πήλινο αντικείμενο επικολλάται σε ένα γυάλινο πλακίδιο και λειαίνεται ώστε το πάχος του δείγματος να μην ξεπερνά τα 30 μικρόμετρα. Στην συνέχεια η «λεπτή τομή» μελετάται με την χρήση πολωτικού μικροσκοπίου, προσφέροντας μία πολύχρωμη εικόνα του πηλού.
Η «λεπτή τομή», η λεπτομέρεια με άλλα λόγια, που παρουσιάζεται εδώ προέρχεται από ένα αγγείο από την Κρύα, παρόμοιο με το τμήμα αγγείου που προαναφέρθηκε. Η κλίμακα (0,5 χιλιοστά) πληροφορεί για τις διαστάσεις του πεδίου της φωτογραφίας. Μπορούμε να διακρίνουμε ότι η καστανόχρωμη μάζα του πηλού περιέχει άσπρα και γκρίζα θραύσματα χαλαζία και σκουρόχρωμες, στενόμακρες, πλαστικές ύλες. Τα εγκλείσματα αυτά υπάρχουν φυσικά στον πηλό και είναι συμβατά με το γεωλογικό υπόβαθρο της περιοχής του λεκανοπεδίου, υποστηρίζοντας την τοπική παραγωγή του αγγείου.
Το κάτω μέρος της τομής καταλαμβάνει ένα θραύσμα κοπανισμένης κεραμικής, μήκους 1,6 χιλιοστών. Προέρχεται από ένα αγγείο παρόμοιας σύστασης, αλλά καλύτερης ποιότητας, από αυτό που το «φιλοξενεί». Η εξωτερική επιφάνεια του αγγείου από το οποίο προέρχεται το κοπανισμένο θραύσμα είναι προσεκτικά λειασμένη (παρουσιάζεται ως ευθεία γραμμή) και καλύπτεται με ένα πολύ λεπτό στρώμα πιο σκούρας βαφής.
Η ανακύκλωση των διαθέσιμων υλικών είναι μία συνηθισμένη πρακτική των παραδοσιακών κοινωνιών. Όπως έχει διαπιστωθεί από την αρχαιολογική έρευνα, τα σπασμένα κεραμικά σκεύη έχουν πολλές «δεύτερες χρήσεις», όπως για παράδειγμα ως δομικό υλικό για φούρνους, υπόβαση δαπέδων, υφαντικά βάρη κ.λπ. Η προσθήκη κοπανισμένης κεραμικής από την/τον κεραμέα στον πηλό διευκόλυνε το πλάσιμο και το ψήσιμο αγγείων τα οποία ήταν κατάλληλα για πολλές, διαφορετικές χρήσεις. Όπως έδειξε η πετρογραφική μελέτη και άλλων δειγμάτων, η προσθήκη κοπανισμένης κεραμικής (grog-tempered pottery) ήταν μία συνηθισμένη «κεραμική συνταγή» των κατοίκων του λεκανοπεδίου κατά την Ύστερη Εποχή Χαλκού/Πρώιμη Εποχή Σιδήρου.
Παρασκευή Γιούνη αρχαιολόγος
Τμήμα πήλινου αγγείου/ Ύστερη Εποχή Χαλκού- Πρώιμη Εποχή Σιδήρου
Κρύα/ Π.Ε. Ιωαννίνων
ύψος: 0,20μ.
Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων – Αίθουσα 4 – Ο καθημερινός βίος των Ηπειρωτών
Αρ. Ευρετηρίου: ΑΜΙ 9583
δημοσιευμένο
Βιβλιογραφία:
Γιούνη, Π. 2017. «Πετρογραφική ανάλυση κεραμικής από τις θέσεις Λιατοβουνίου και Κρύας, Ν. Ιωαννίνων». Στο ΣΠΕΙΡΑ, Επιστημονική συνάντηση προς τιμή της Αγγελικής Ντούζουγλη και του Κωνσταντίνου Ζάχου 231 – 250. Αθήνα: Τ.Α.Π.Α.
Βασιλείου, Ε. Δ. 2015 «Η χειροποίητη κεραμική της Εποχής του Χαλκού και της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου στην περιοχή της κεντρικής Ηπείρου: ζητήματα χρονολόγησης, κατανάλωσης και παραγωγής». Αδημοσίευτη διδακτορική διατριβή, ΑΠΘ Θεσσαλονίκη.
Δράση «ΕΧΩ ΜΙΑ ΑΠΟΡΙΑ». Στο leptomeries100@gmail.com μπορείτε να στείλετε κάποιο ερώτημα για το πιο πάνω εύρημα-έκθεμα και ο/η αρχαιολόγος συντάκτης/τρια του λήμματος θα σας απαντήσει με περισσότερες πληροφορίες σε εύθετο χρόνο. Ευχαριστούμε για τη συμμετοχή σας!
Δεν υπάρχουν σχόλια