Η αποκατάσταση του Καθεδρικού Ναού της Φλωρεντίας αποκάλυψε την αρχική πολυχρωμία του

Τελικές φάσεις της αποκατάστασης, χρήση λέιζερ σε έναν από τους αγγέλους στο γλυπτό της Παναγίας με τον Χριστό και τους Αγγέλους.  [Credit: ...

Τελικές φάσεις της αποκατάστασης, χρήση λέιζερ σε έναν από τους αγγέλους στο γλυπτό της Παναγίας με τον Χριστό και τους Αγγέλους. [Credit: Gianluca Moggi]

Κατά τη διάρκεια της αποκατάστασης της Porta dei Cornacchini και της μαρμάρινης επένδυσης της βόρειας πλευράς του Καθεδρικού Ναού της Φλωρεντίας, αποκαλύφθηκαν εκτεταμένα ίχνη χρώματος στην ομάδα μαρμάρινων γλυπτών της Παναγίας με τον Χριστό και τους Αγγέλους.

Η αποκατάσταση, η οποία ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2021, επιβεβαίωσε ότι τα γλυπτά ήταν πολύχρωμα. H θύρα, που βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του ναού, και τα γλυπτά της υποβλήθηκαν σε εργασίες συντήρησης που περιλάμβαναν την εις βάθος ανάλυση του υλικού, τον καθαρισμό του και προστατευτικές εργασίες. Το γλυπτό του λιονταριού υποβλήθηκε σε εντονότερη εργασία αποκατάστασης καθώς το μάρμαρο υπέστη ζημιά, με καίριες επεμβάσεις συμπεριλαμβανομένης της αντικατάστασης της κεφαλής του, το οποίο δεν μπόρεσε να διατηρηθεί επί τόπου, παρά τις πολυάριθμες προσπάθειες στερέωσης που έγιναν.

Τα γλυπτά, που χρονολογούνται στο 1359-1360, εκτίθενται σε μια τοξωτή κόγχη πάνω από την Porta dei Cornacchini. Ενώ το μάρμαρο στο φόντο είναι πολύχρωμο - ο Καθεδρικός Ναός είναι γνωστός για την λευκή, ροζ και πράσινη μαρμάρινη επένδυση, η οποία του προσδίδει την ξεχωριστή του εμφάνιση - τα ίδια τα γλυπτά θεωρούνταν προηγουμένως ότι είχαν μείνει στο φυσικό λευκό μάρμαρο.

Η Porta dei Cornacchini πριν τις εργασίες συντήρησης. 
[Credit:  Opera di Santa Maria del Fiore]

Αυτή είναι η πρώτη φορά, επισημαίνει το Μουσείο Έργων του Καθεδρικού Ναού της Φλωρεντίας σε ανακοίνωσή του, που τόσο εκτεταμένα ίχνη χρωμάτων έχουν βρεθεί σε γλυπτά που κοσμούν τους εξωτερικούς χώρους του Καθεδρικού Ναού. Από τότε που ξεκίνησαν οι εργασίες αποκατάστασης, οι ειδικοί έχουν καθαρίσει περισσότερα από 930 τετραγωνικά μέτρα μαρμάρου.

Η συγκεκριμένη διαδικασία αποκάλυψε πολλά ίχνη χρώματος, συμπεριλαμβανομένης της καφέ ίριδας του αριστερού ματιού της Παναγίας, του γαλαζοπράσινου μανδύα της, του κόκκινου της εξωτερικής πλευράς του μανδύα της και του πλούσιου μπροκάρ μοτίβου στο ένδυμα που φορούσε ο Χριστός σαν παιδί. Είναι η πρώτη φορά που τόσο μεγάλα τμήματα πολυχρωμίας έχουν βρεθεί στο εξωτερικό γλυπτό ενός καθεδρικού ναού. Οι προηγούμενες ανακαλύψεις ήταν μόνο μικροσκοπικές αναλαμπές – κάποια επιχρύσωση και γαλάζιοι λεκέδες σε άλλα γλυπτά.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να έχει αποδοθεί ως μονόχρωμη η εικόνα του Καθεδρικού Ναού, με το λευκό, πράσινο και ροζ χρώμα να κυριαρχεί στους εξωτερικούς χώρους και τα κόκκινα και χρυσά μωσαϊκά στην πρόσοψη.

Τα γλυπτά πριν τις εργασίες συντήρησης.
 [Credit:  Opera di Santa Maria del Fiore, Antonio Quattrone]

Τα γλυπτά μετά τις εργασίες συντήρησης. 
[Credit:  Opera di Santa Maria del Fiore, Antonio Quattrone]

Η φυσική υποβάθμιση και οι προηγούμενες επεμβάσεις αποκατάστασης πιθανότατα συνέβαλαν στην απώλεια των χρωμάτων. Οι έρευνες έδειξαν ότι υπήρχε ένα στρώμα οξαλικού άλατος καφέ χρώματος σε επαφή με το μάρμαρο, με ένα στρώμα φθοριοπυριτικών από επάνω, που πιθανότατα εφαρμόστηκε κατά τη διάρκεια επεμβάσεων στη δεκαετία του 1950. Το καφέ στρώμα ήταν πιθανότατα ένα προστατευτικό στρώμα και πάρθηκε η απόφαση να αφαιρεθούν τα φθοροπυριτικά, αλλά να αφεθεί το καφέ στρώμα που πιθανότατα συνέβαλε στην καλή κατάσταση διατήρησης του μαρμάρινου γλυπτού.

«Το συναρπαστικό εύρημα πολλαπλών χρωμάτων των μορφών στην Porta dei Cornacchini του Καθεδρικού Ναού της Φλωρεντίας», δήλωσε ο διευθυντής του μουσείου, Timothy Verdon, «μας θυμίζει ότι η Φλωρεντία στα τέλη του 14ου αιώνα και στις αρχές του 15ου ήταν μια πολύχρωμη πόλη. Ο καθεδρικός ναός είχε επίσης ζωγραφισμένα αγάλματα με επιχρύσωση στα φτερά των αγγέλων και στα ενδύματα - δηλαδή, μια γιορτή. Μια γιορτή που ξεχάσαμε και αρχίζουμε να την ξαναβρίσκουμε». Στα μάτια του καρδινάλιου και επισκόπου της Φλωρεντίας, Giuseppe Betori, «μπορεί να φανεί παράξενο που έχει δοθεί τόση σημασία στην πόρτα μιας εκκλησίας. Όμως, στην πραγματικότητα, η πόρτα μιας εκκλησίας είναι πολύ σημαντική αφού είναι η σύνδεση μεταξύ αυτού που γιορτάζεται μέσα στο κτήριο και της κανονικής ζωής των ανθρώπων».

Η κόρη της Παναγίας
[Credit:  Opera di Santa Maria del Fiore, Antonio Quattrone]

Το χρωματιστό ένδυμα του Χριστού
[Credit:  Opera di Santa Maria del Fiore, Antonio Quattrone]

Η αποκατάσταση έγινε δυνατή από το Μουσείο Έργων του Καθεδρικού Ναού της Φλωρεντίας με τη θεμελιώδη συμβολή του Ιδρύματος CR Firenze και υπό την υψηλή επίβλεψη της Εφορείας Αρχαιοτήτων της περιοχής.

Πηγή: The Florentine, ArkeoNews