Αποκωδικοποιώντας τα κρανία της Ιεριχούς: Κατάφεραν να δημιουργήσουν το πρόσωπο του νεολιθικού ανθρώπου, όπως ήταν πριν από 9.500 χρόνια!

Γύρω στο 7000 π.Χ., οι κάτοικοι της Ιεριχούς, ενός οικισμού στη σημερινή Δυτική Όχθη, μετέτρεψαν επτά κρανία σε γλυπτά, στολίζοντας τα οστά ...

Γύρω στο 7000 π.Χ., οι κάτοικοι της Ιεριχούς, ενός οικισμού στη σημερινή Δυτική Όχθη, μετέτρεψαν επτά κρανία σε γλυπτά, στολίζοντας τα οστά με γύψο και χρώμα και καλύπτοντας τις κόγχες των ματιών με όστρακα. Τα κρανία, τα οποία πιθανώς σχεδιάστηκαν με σκοπό την απεικόνιση συγκεκριμένων ανθρώπων, ξαναθάφτηκαν ως αναπαραστάσεις «των προγόνων της κοινότητας πολύ καιρό αφότου οι ατομικές τους ταυτότητες είχαν ξεχαστεί», σύμφωνα με το Βρετανικό Μουσείο, το οποίο και στεγάζει ένα από τα φημισμένα κρανία της Ιεριχούς.

Την κρύπτη με τα προϊστορικά κρανία ανακάλυψε, το 1953, κατά την ανασκαφή των ερειπίων της Ιεριχούς, η αρχαιολόγος Kathleen Kenyon. Το κάθε ένα από τα επτά κρανία κατέληξε σε διαφορετικές συλλογές-  από το Μουσείο Ashmolean του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης μέχρι το Αρχαιολογικό Μουσείο της Ιορδανίας. Οι ίδιες οι τροποποιήσεις που έκαναν τα δείγματα μοναδικά, ωστόσο, είναι αυτές που δημιούργησαν πρόβλημα στους αρχαιολόγους, οι οποίοι ήλπιζαν ότι θα καταφέρουν να εντοπίσουν πράγματα κάτω από τον γύψο με τη χρήση ακτινών Χ. Το πρώτο, τρισδιάστατο μοντέλο ενός από τα κρανία της Ιεριχούς δημιουργήθηκε το 2016, από τους ειδικούς του Βρετανικού Μουσείου. Οι ειδικοί βασίστηκαν σε μη επεμβατικές μικρο-CT σαρώσεις, με τη βοήθεια των οποίων αφαιρέθηκαν ψηφιακά τα υλικά που περιβάλλουν τα οστά. Σκοπός ήταν να προσεγγίσουν το πώς μπορεί να έμοιαζε ο κάτοχος του κρανίου, όσο ήταν εν ζωή.

Η αναδόμηση του προσώπου χρησιμοποίησε νέες τεχνικές που αναπτύχθηκαν από τους ερευνητές και προέκυψαν από νέες ανατομικές μελέτες και στατιστικές προβολές από τρισδιάστατες σαρώσεις ακτίνων Χ ζωντανών ανθρώπων.
[Credit: Cicero Moraes/Thiago Beaini/Moacir Santos]

Όπως αναφέρει ο Tom Metcalfe για το Live Science, πλέον, μία ομάδα με επικεφαλής τον 3D σχεδιαστή Cicero Moraes χρησιμοποιεί μια εναλλακτική τεχνική για να δημιουργήσει τη δική της, ακριβή αναπαράσταση του προσώπου του κρανίου. Το μοντέλο του 2016 βασίστηκε στη μέθοδο Μάντσεστερ, η οποία συχνά χρησιμοποιείται για την αναπαράσταση των προσώπων των θυμάτων εγκλημάτων. Ο Moraes και η ομάδα του χρησιμοποίησαν μια μέθοδο παραμόρφωσης και ανατομικής προσαρμογής η οποία και συνδέεται περισσότερο με την πλαστική χειρουργική και την κατασκευή προσθετικών ειδών.

«Δε θα έλεγα ότι η δική μας μέθοδος είναι αναβάθμιση», σημειώνει ο Moraes στο smithsonianmag.com. Ο ίδιος έχει αναπαραστήσει, μέσω των κατασκευών του,  τα πρόσωπα μεσαιωνικών δούκων, μίας γυναίκας της Λίθινης Εποχής αλλά και του Αγίου Αντωνίου της Πάδοβας. «Πρόκειται απλώς για μία διαφορετική προσέγγιση η οποία προσφέρει μεγαλύτερη δομική, ανατομική και στατιστική συνοχή», συμπληρώνει.

Οι ερευνητές παρουσίασαν, για το Ortog Online, δύο διαφορετικές εκδοχές του προσώπου του ανθρώπου της Ιεριχούς: Η πρώτη, είναι σε κλίμακα, με κλειστά μάτια και χωρίς μαλλιά. Η δεύτερη, πιο ζωντανή, με καστανά μάτια, σκούρα μαλλιά και φουντωτή γενειάδα. «Σύμφωνα με τα δεδομένα που έχουμε τα οποία, βασικά, είναι δομικά, σχηματίζουμε μία καλή εικόνα για το πώς έμοιαζε το πρόσωπό του όσο αυτός βρισκόταν εν ζωή», ανέφερε ο Moraes. «Αλλά είναι πολύ δύσκολο να καταλήξουμε με ακρίβεια σε λεπτομέρειες όπως το σχήμα των μαλλιών, ή το χρώμα μαλλιών και ματιών. Καταλήξαμε, έτσι, σε δύο προσεγγίσεις», σημείωσε.

Αισθητά μεγαλύτερο από τον μέσο όρο το κρανίο του ανθρώπου της Ιεριχούς

Όπως διαπιστώθηκε από την τελευταία ανάλυση, το κρανίο του ανθρώπου της Ιεριχούς ήταν αισθητά μεγαλύτερο από τον μέσο όρο. Η ομάδα του Βρετανικού Μουσείου, προηγουμένως, είχε αποκαλύψει ότι το κεφάλι του, κατά τη διάρκεια της νεότητάς του, ήταν δεμένο με σκοπό να αλλάξει το σχήμα του. «Τα δεσίματα έκαναν την κορυφή και το πίσω μέρος του κεφαλιού πλατύτερο. Πρόκειται για μία πρακτική διαφορετική από άλλες γνωστές, που στόχευαν σε ένα επιμηκυμένο σχήμα», είχε αναφέρει σχετικά η επιμελήτρια και επικεφαλής του προγράμματος του 2016, Alexandra Fletcher. «Νομίζω ότι αυτό θεωρούνταν "καλαίσθητο" στην Ιεριχώ», συμπλήρωσε.

Τα κρανία της Ιεριχούς απέχουν πολύ από τα μοναδικά παραδείγματα επιχρισμένων κρανίων της Νεολιθικής εποχής που ανακαλύφθηκαν στην ιστορική περιοχή του Λεβάντε. Οι μελετητές εξακολουθούν να συζητούν τις λεπτομέρειες της πρακτικής – από το με ποια κριτήρια επιλέχθηκαν τα εν λόγω κρανία, μέχρι τη χρήση τους. Όπως έγραψε η Fletcher, το 2014, «προκύπτει μία γενικευμένη συναίνεση ότι είναι πολύ πιθανό στη διαδικασία να εμπλέκεται η λατρεία για τους προγόνους. Μπορεί, τελικά, κάποιο επίτευγμα των ανθρώπων, όσο ήταν εν ζωή, να οδήγησε στην ανάγκη των άλλων να τους θυμούνται και μετά θάνατον», κατέληξε.

Σύμφωνα με την ίδια, η διαδικασία που ακολούθησαν οι ερευνητές ήταν «αντίστροφη της αρχαίας». Αντικατέστησαν, δηλαδή, την υποτυπώδη ανακατασκευή των προϊστορικών ανθρώπων με μια που χρησιμοποιεί τα σημερινά εργαλεία και τεχνολογίες.

Πηγή: Έθνος, Live Science