Αρχαίες οχυρώσεις ανακαλύφθηκαν σε οικισμό της Εποχής του Χαλκού στο νησί Ustica

Μια εναέρια άποψη του Villaggio dei Faraglioni, ενός οικισμού της Εποχής του Χαλκού που βρίσκεται στο νησί Ustica στην Ιταλία. [Credit: V. A...

Μια εναέρια άποψη του Villaggio dei Faraglioni, ενός οικισμού της Εποχής του Χαλκού που βρίσκεται στο νησί Ustica στην Ιταλία. [Credit: V. Ambrosanio, INGV]

Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ένα εξελιγμένο οχυρωματικό σύστημα της Εποχής του Χαλκού κάτω από το χωριό Villaggio dei Faraglioni στην Ustica, ένα μικρό νησί βόρεια της Σικελίας.

Η ανακάλυψη, που περιγράφεται λεπτομερώς σε μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of Applied Geophysics, προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για τις αμυντικές δομές αυτού του αρχαίου οικισμού, γνωστού για το εύρυθμο πολεοδομικό του σχέδιο καθώς θεωρείται ως ένας από τους καλύτερα διατηρημένους μεσογειακούς οικισμούς της εποχής του.

Ο οικισμός, που άκμασε μεταξύ 1400 και 1200 π.Χ., διαθέτει οργανωμένη διάταξη με καλύβες και στενούς δρόμους κατά μήκος της βόρειας άκρης του νησιού. Αυτό που κάνει ξεχωριστή αυτή την ανακάλυψη είναι η αναγνώριση ενός κρυφού πέτρινου οχυρωματικού συστήματος σε σχήμα τόξου, με εντυπωσιακό μήκος 250 μέτρα και ύψος 4 έως 5 μέτρα. Αυτό το ισχυρό τείχος, που ανακαλύφθηκε χρησιμοποιώντας ραντάρ διείσδυσης στο έδαφος και τομογραφία ηλεκτρικής ειδικής αντίστασης, λειτούργησε ως το κύριο αμυντικό φράγμα του οικισμού.

Ο Vincenzo Sapia, εφαρμοσμένος γεωφυσικός του Εθνικού Ινστιτούτου Γεωφυσικής και Ηφαιστειολογίας της Ιταλίας (INGV), δήλωσε σχετικά: «Χάρη στα σύγχρονα όργανα, ήταν δυνατό να εντοπιστούν με ακρίβεια και με εντελώς μη επεμβατικό τρόπο τα βαθιά θεμέλια της κατασκευής του τείχους, που εκτελούσε τις λειτουργίες του πρώτου αμυντικού φράγματος».

Ερείπια προϊστορικών σπιτιών κοντά στον πέτρινο τοίχο που περιβάλλει το χωριό της Μέσης Εποχής του Χαλκού στην Ustica. [Credit: INGV]

Η έρευνα αποτελεί μια συλλογική προσπάθεια που περιλαμβάνει το INGV, το Αρχαιολογικό Πάρκο Himera, Solunto και Iato, το Πανεπιστήμιο  Suor Orsola Benincasa στη Νάπολη, τον Σύλλογο Villaggio Letterario της Ustica, το Εργαστήριο Μουσείο Επιστημών της Γης της Ustica (LABMUST), το Πανεπιστήμιο Σπουδών της Σιένα, το Τμήμα Μαθηματικών και Γεωεπιστημών του Πανεπιστημίου της Τεργέστης και το Ιταλικό Υπουργείο Πολιτισμού που συγκέντρωσαν ειδικούς σε διάφορους τομείς. Η πολυεπιστημονική προσέγγισή τους στόχευε στη μελέτη ημιθαμμένων κατασκευών έξω από το αμυντικό τείχος χωρίς επεμβατικές μεθόδους και ανασκαφές.

Ο Domenico Targia, διευθυντής του Αρχαιολογικού Πάρκου Himera, Solunto και Iato, τόνισε τη σημασία του οικισμού, περιγράφοντάς το ως «έναν από τους καλύτερα διατηρημένους μεσογειακούς οικισμούς της εποχής του». Η παραλιακή έκταση του οικισμού περιείχε δεκάδες καλύβες, στενά δρομάκια και το επιβλητικό αμυντικό τείχος μήκους 250 μέτρων, ύψους 4 έως 5 μέτρων, που περικυκλώνει τον οικισμό για να προστατεύεται από επιθέσεις και επιδρομές.

Τα πρόσφατα ευρήματα αποκαλύπτουν την προηγμένη αμυντική αρχιτεκτονική της Εποχής του Χαλκού. Το εξωτερικό τείχος, που ανιχνεύθηκε μέσω γεωφυσικών ερευνών, συμπληρώνει το μόνιμο οχυρωματικό τείχος στην ενδοχώρα του χωριού. Το πρόσφατα ανακαλυφθέν εξωτερικό τείχος, τοποθετημένο περίπου 6 μέτρα από τον εσωτερικό τοίχο, παρουσιάζει ένα αρθρωτό και εξελιγμένο αμυντικό σύστημα.

Αριστερά, εξωτερική δομή και δεξιά, εσωτερική δομή Πύργου Νο. 12.
[Credit: INGV]

Ο Franco Foresta Martin, διευθυντής του Εργαστηριακού Μουσείου Επιστημών της Γης της Ustica, δήλωσε: «Η ανακάλυψή μας ανοίγει ένα νέο παράθυρο στην κατανόηση αυτού του αρχαίου οικισμού, υποδηλώνοντας μια αμυντική πολυπλοκότητα πέρα από τις προσδοκίες μας». Η γεωφυσική τεχνολογία έπαιξε κρίσιμο ρόλο, επιτρέποντας στους ερευνητές να αποκαλύψουν κρυμμένα στρώματα της ιστορίας χωρίς επεμβατικές ανασκαφές.

Η συγκεκριμένη έρευνα όχι μόνο υπογράμμισε την αμυντική λειτουργία των δομών που ανακαλύφθηκαν, αλλά τόνισε επίσης τον ρόλο τους στη χάραξη των συνόρων του οικισμού και στη συμβολή στην κοινωνική του δομή. Το αμυντικό σύστημα χρησίμευσε τόσο ως προστασία όσο και ως δείκτης, εμπλουτίζοντας την κατανόησή μας για την αμυντική αρχιτεκτονική και την κοινωνική οργάνωση της Εποχής του Χαλκού στη Μεσόγειο.

Το νησί Ustica (Σικελία, Ιταλία) με την ένδειξη των κύριων λόφων και πεδιάδων. Τα χρωματιστά σημεία σηματοδοτούν τις φάσεις των κύριων προϊστορικών οικισμών. [Credit: INGV]

Ο Sandro de Vita, ερευνητής του INGV, υπογράμμισε τον πολυεπιστημονικό χαρακτήρα της μελέτης, αποδεικνύοντας την αποτελεσματικότητα των μη επεμβατικών μεθόδων στην καθοδήγηση περαιτέρω άμεσων ερευνών. Η εφαρμογή τεχνικών γεωφυσικής αναζήτησης, συμπεριλαμβανομένης της τομογραφίας ηλεκτρικής ειδικής αντίστασης και του ραντάρ διείσδυσης στο έδαφος, αποδείχθηκε εξαιρετικά ικανοποιητική, προσφέροντας ακριβείς πληροφορίες για τις θαμμένες κατασκευές χωρίς την ανάγκη δαπανηρών και χρονοβόρων εργασιών εκσκαφής.

Διαβάστε εδώ τη σχετική επιστημονική δημοσίευση.

Anna Russolillo, Franco Foresta Martin, et al. (2024). Unveiling a hidden fortification system at “Faraglioni” Middle Bronze Age Village of Ustica Island (Palermo, Italy) through ERT and GPR prospections, Journal of Applied Geophysics, Volume 220, 2024, 105272, doi.org/10.1016/j.jappgeo.2023.105272

Πηγή: Archaeology News