Η μυστηριώδης μούμια της «Γυναίκας που ουρλιάζει» υπέστη οδυνηρό θάνατο στην αρχαία Αίγυπτο, σύμφωνα με μελέτη

Σε αιγυπτιακό τάφο βρέθηκε μια μούμια ηλικίας 3.500 ετών που ονομάστηκε «Η Γυυναίκα που ουρλιάζει». Μια εικονική αυτοψία της μούμιας έδειξε ...

Σε αιγυπτιακό τάφο βρέθηκε μια μούμια ηλικίας 3.500 ετών που ονομάστηκε «Η Γυυναίκα που ουρλιάζει». Μια εικονική αυτοψία της μούμιας έδειξε ότι τα όργανά της ήταν ακόμη άθικτα και καλά διατηρημένα. [Credit: Sahar Saleem]

Η αινιγματική μούμια της «Γυναίκας που ουρλιάζει», που ανακαλύφθηκε το 1935 κοντά στο Λούξορ της Αιγύπτου, έχει προκαλέσει εδώ και καιρό αμηχανία στους ερευνητές λόγω της χαρακτηριστικής έκφρασης του ανοιχτού στόματός της. Τα νέα ευρήματα που δημοσιεύονται στο περιοδικό Frontiers in Medicine υποδηλώνουν ότι η γυναίκα μπορεί να πέθανε από αφόρητο πόνο, με αποτέλεσμα ένας πτωματικός σπασμός να κλειδώσει το πρόσωπό της σε μια μόνιμη κραυγή.

Η μούμια αποκαλύφθηκε από μια αρχαιολογική αποστολή του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης κατά την ανασκαφή του τάφου του Senenmut, του αρχιτέκτονα της βασίλισσας Χατσεψούτ. Ο τάφος του Senenmut φιλοξενούσε επίσης έναν ταφικό θάλαμο για τη μητέρα του και άλλους συγγενείς του, όπου βρέθηκε η συγκεκριμένη μούμια. Παρά την ευγενή ταφή της με πολυτελή υλικά, η ταυτότητά της και η αιτία της αγωνιώδους έκφρασής της παρέμειναν μυστήριο για σχεδόν εννέα δεκαετίες.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής την ακτινολόγο Δρ Sahar Saleem του Πανεπιστημίου του Καΐρου και την ανθρωπολόγο  Samia El-Merghani του αιγυπτιακού Υπουργείου Τουρισμού και Αρχαιοτήτων, πραγματοποίησαν λεπτομερή εξέταση της μούμιας χρησιμοποιώντας αξονικές τομογραφίες, υπέρυθρες απεικονίσεις και άλλες προηγμένες τεχνικές. Η εικονική αυτοψία τους παρείχε σημαντικές πληροφορίες σχετικά με τη φυσική της κατάσταση και τα πιθανά αίτια του θανάτου της.

Μια φωτογραφία από το κεφάλι μέχρι τη μέση των μηρών της αινιγματικής μούμιας από το 2023 στο Αιγυπτιακό Μουσείο στο Κάιρο της Αιγύπτου. [Credit: Sahar Saleem, Frontiers in Medicine (2024)]

Όταν βρέθηκε στο φέρετρο, η μούμια ήταν ξετυλιγμένη, ξαπλωμένη ανάσκελα με τα πόδια της τεντωμένα και τα χέρια της διπλωμένα πάνω από τη βουβωνική χώρα. [Credit: Sahar Saleem]

Η ανάλυση αποκάλυψε ότι η «Γυναίκα που ουρλιάζει» ήταν περίπου 48 ετών, είχε ύψος περίπου 1,80 μ. και έπασχε από ήπια αρθρίτιδα. Παραδόξως, ο εγκέφαλος, το διάφραγμα, η καρδιά, οι πνεύμονες, το συκώτι, η σπλήνα, τα νεφρά και τα έντερα της ήταν άθικτα, αποκλίνοντας από τη συνήθη πρακτική αφαίρεσης οργάνων κατά τη μουμιοποίηση στην εποχή του Νέου Βασιλείου (περίπου 1550-1070 π.Χ.).

Σε αντίθεση με τις αρχικές πεποιθήσεις ότι το ανοιχτό στόμα της οφειλόταν σε κακή μουμιοποίηση, η μελέτη έδειξε ότι η μούμια ταριχεύτηκε με ακριβά, εισαγόμενα υλικά όπως η ρητίνη αρκεύθου και το λιβάνι. Οι ουσίες αυτές, που πιθανότατα προήλθαν από την Ανατολική Μεσόγειο και την Ανατολική Αφρική ή τη Νότια Αραβία, χρησιμοποιήθηκαν για την πρόληψη της αποσύνθεσης που προκαλούνταν από βακτήρια και έντομα.

Η ταφή της περιλάμβανε επίσης μια μαύρη περούκα από ίνες χουρμαδιάς, επεξεργασμένη με κρύσταλλα χαλαζία, μαγνητίτη και αλβίτη για να σκληρύνει και να χρωματίσει τα μαλλιά, μιμούμενη τις φυσικές μπούκλες. Επιπλέον, φορούσε δύο δαχτυλίδια διακοσμημένα με σκαλιστούς σκαραβαίους από ίασπη, υποδηλώνοντας την υψηλή κοινωνική της θέση.

Τρισδιάστατες εικόνες αξονικής τομογραφίας σε εμπρόσθια και οπίσθια όψη της περούκας στο κεφάλι της μουμιοποιημένης γυναίκας. Η περούκα αποτελείται από μακριές πλεξούδες που είναι τοποθετημένες σε δύο τμήματα με μεγάλη απόσταση μεταξύ τους και στις δύο πλευρές του κεφαλιού.
[Credit: Sahar Saleem, Frontiers in Medicine (2024)]

Αξονική τομογραφία δύο διαστάσεων στο στεφανιαίο επίπεδο της κεφαλής της μούμιας. [Credit: Sahar Saleem, Frontiers in Medicine (2024)]

Η Sahar Saleem πραγματοποιεί αξονική τομογραφία στη μούμια.
[Credit: Sahar Saleem]

Η αξονική τομογραφία του ηβικού οστού έδειξε ότι η «Γυναίκα που ουρλιάζει» ήταν περίπου 48 ετών όταν πέθανε.[Credit: Sahar Saleem]

Οι ερευνητές πρότειναν διάφορες θεωρίες για το ανοιχτό στόμα της. Η Δρ Saleem πρότεινε ότι η έκφραση θα μπορούσε να είναι το αποτέλεσμα ενός πτωματικού σπασμού, μιας σπάνιας κατάστασης κατά την οποία οι μύες που χρησιμοποιήθηκαν έντονα πριν από το θάνατο κλειδώνουν στη θέση τους, υποδεικνύοντας ότι μπορεί να πέθανε από έντονο πόνο ή συναισθηματική δυσφορία.

«Το άνοιγμα του στόματος συμβαίνει όταν αυτοί οι μύες χαλαρώνουν κατά τη διάρκεια του ύπνου ή όταν αποσυντίθενται μετά το θάνατο», δήλωσε η Δρ Saleem. «Προκειμένου να κρατήσουν το στόμα του νεκρού κλειστό, οι ταριχευτές συχνά τύλιγαν την κάτω γνάθο γύρω από το κρανίο».

Όμως αυτή η περίπτωση ήταν διαφορετική: το στόμα που άνοιγε διάπλατα οφειλόταν σε έναν οδυνηρό θάνατο. «Η κραυγαλέα έκφραση του προσώπου της μούμιας σε αυτή τη μελέτη θα μπορούσε να διαβαστεί ως πτωματικός σπασμός, υπονοώντας ότι η γυναίκα πέθανε ουρλιάζοντας από την αγωνία», δήλωσε η Δρ Saleem. Ο πτωματικός σπασμός συμβαίνει όταν οι μύες συσπώνται λίγες στιγμές πριν από τον θάνατο, με αποτέλεσμα να σκληραίνουν. Η κατάσταση αυτή μπορεί να συμβεί σε περιπτώσεις όπως θάνατοι από επίθεση, αυτοκτονία ή πνιγμό.

Η «Γυναίκα που ουρλιάζει» έχει χάσει μερικά δόντια τη στιγμή του θανάτου της. [Credit: Sahar Saleem]

Η μούμια ήταν διακοσμημένη με χρυσά και ασημένια δαχτυλίδια σκαραβαίου.[Credit: Sahar Saleem]

Η εικόνα ηλεκτρονικής μικροσκοπίας της περούκας της μούμιας έδειξε ότι ήταν φτιαγμένη από ίνες φοίνικα. [Credit: Sahar Saleem]

«Οι ταριχευτές πιθανότατα μουμιοποίησαν το συσταλμένο σώμα της γυναίκας πριν αυτό αποσυντεθεί ή χαλαρώσει, διατηρώντας έτσι τη θέση του ανοιχτού στόματος κατά το θάνατο», εξήγησε η Δρ Saleem. Η κατάσταση αυτή είναι αμφιλεγόμενη μεταξύ των επιστημόνων, με ορισμένους να αμφισβητούν την εμφάνισή της.

Παρά τις προόδους στην κατανόηση της συγκεκριμένηες μούμιας, η ακριβής αιτία θανάτου της παραμένει άγνωστη. Τα ευρήματα της μελέτης αμφισβητούν τις προηγούμενες υποθέσεις.

«Αυτού του είδους η μελέτη εξανθρωπίζει τη μούμια και μας επιτρέπει να την δούμε ως ανθρώπινο ον», σημείωσε η Δρ Saleem. Η συνεχιζόμενη έρευνα έχει ως στόχο να χρησιμοποιήσει πιο εξελιγμένες τεχνικές για να αποκαλύψει πρόσθετες λεπτομέρειες σχετικά με τη ζωή και τον θάνατό της.

Η «Γυναίκα που ουρλιάζει» πιθανότατα πέθανε από τον πόνο, αλλά η αιτία θανάτου της είναι ακόμα άγνωστη. [Credit: Sahar Saleem]

Η μούμια της «Γυναίκας που ουρλιάζει» φιλοξενείται επί του παρόντος στο Αιγυπτιακό Μουσείο στο Κάιρο, ενώ το φέρετρο και τα δαχτυλίδια της εκτίθενται στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης στη Νέα Υόρκη. Η ιστορία της, αν και εξακολουθεί να καλύπτεται από μυστήριο, συνεχίζει να ιντριγκάρει τους επιστήμονες και το κοινό.

Διαβάστε εδώ τη σχετική επιστημονική δημοσίευση.

Saleem, S. N., & El-Merghani, S. (2024). Paleoradiological and scientific investigations of the screaming woman mummy from the area beneath Senmut’s (1479–1458 BC) Theban tomb (TT71). Frontiers in Medicine, 11. doi:10.3389/fmed.2024.1406225

Πηγή: Archaeology News, Live Science