Το mononews κάλεσε διευθυντές, επιμελητές και προϊσταμένους Μουσείων και Εφορειών Αρχαιοτήτων της χώρας να γνωρίσουν στο κοινό εκθέματα των ...
Το mononews κάλεσε διευθυντές, επιμελητές και προϊσταμένους Μουσείων και Εφορειών Αρχαιοτήτων της χώρας να γνωρίσουν στο κοινό εκθέματα των συλλογών τους, που σχετίζονται με τον κόσμο της γυναίκας στην αρχαιότητα και το Βυζάντιο. Αντικείμενα, που αναφέρονται στην γυναίκα ως σύζυγο, μητέρα και κόρη ως ιέρεια, ποιήτρια, εταίρα, ιερόδουλη, δούλη.
Βασικός στόχος, να διευρυνθεί η γνώση για τον ρόλο της γυναίκας στην Ελλάδα πριν από αιώνες και ταυτόχρονα να αναδειχθεί ο πλούτος κάθε μουσείου.
Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού
 |
| Αίθουσα του Μουσείου Μπενάκη |
Ο παλαιότερος μουσειακός οργανισμός που λειτουργεί στην Ελλάδα ως Ίδρυμα Ιδιωτικού Δικαίου, το Μουσείο Μπενάκη ιδρύθηκε το 1929 από τον Αντώνη Μπενάκη, προκειμένου να στεγάσει τις συλλογές του, οι οποίες στον έναν αιώνα σχεδόν, που ακολούθησε διευρύνθηκαν και εμπλουτίσθηκαν ώστε σήμερα στο σύνολό τους να παρέχουν μία άκρως αντιπροσωπευτική αφήγηση όλων των εποχών της ελληνικής ιστορίας και τέχνης.
Παράλληλη υπήρξε η αύξηση και η ποικιλία των δραστηριοτήτων του με την επέκταση των κτηριακών του εγκαταστάσεων και των παραρτημάτων, ενώ η πλούσια εκθεσιακή του παρουσία το καθιστά αδιαφιλονίκητο παράγοντα στην ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και του σύγχρονου πολιτισμού.
Ακολουθεί το κείμενο του επιστημονικού διευθυντή του Μουσείου Μπενάκη δρος Γιώργη Μαγγίνη.
 |
| Αίθουσα του Μουσείου Μπενάκη |
Ιστορίες γυναικών της Αρχαιότητας στο Μουσείο Μπενάκη
Δύσκολη η θέση ενός άντρα στο δεύτερο τέταρτο του εικοστού πρώτου αιώνα που καλείται να μιλήσει για τις γυναίκες. Ακόμα και όταν διαπραγματεύεται ιστορίες από το μακρινό παρελθόν, η ματιά του –για μια ακόμα φορά– ορίζεται άφευκτα από την έμφυλη ταυτότητά του.
Έχοντας κάνει την παραδοχή τούτη, και έχοντας εναγκαλιστεί τους περιορισμούς και τις δυνατότητές της, διάλεξα από τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη κάποια έργα με θεματικές που αγκαλιάζουν τόσο τον βίο των γυναικών όσο και τους αντικατοπτρισμούς του στον κόσμο των θεών.
Από τα στάδια του βίου αυτού στην αρχή έβαλα τον έρωτα, όπως απεικονίζεται με τρόπο άλλοτε σχηματικό και άλλοτε συγκινητικά άμεσο: Το πρώτο βλέμμα που απαθανατίζεται στον ώμο μιας υδρίας, το συμβολικό δώρο που, γεμάτος καημό εναπόθεσε ο νεαρός άντρας στα πόδια της αγαπημένης, η συζυγική τρυφερότητα που απαλύνει τον πόνο του ίσως παντοτινού αποχωρισμού. Μπροστά στις ευαίσθητες αυτές στιγμές ανθρωπιάς, που είτε προσπαθούν να δομήσουν μια οικειότητα είτε την αναπαριστούν με ενάργεια, ο λάγνος πόθος ενός θεού που αψηφά κάθε εμπόδιο για την ικανοποίησή του φαντάζει σκληρός και αδιάφορος – όπως σκληροί και αδιάφοροι είναι συχνά οι θεοί στους μύθους της αρχαίας Ελλάδας.
 |
| Αίθουσα του Μουσείου Μπενάκη |
Ο γάμος δίνει στον έρωτα την κοινωνική του διάσταση μέσα από τελετουργικά με φίλους και συγγενείς. Πόσο διαφορετικός είναι ο τόπος των ερωτικών στιγμών, αφαιρετικός και γεμάτος ένταση, από τον κατάμεστο, σχεδόν ασφυκτικό χώρο των γαμήλιων σκηνών – πόσο μεθυστική ή και τρομακτική θα ήταν η εμπειρία για τη νεαρή νύφη! Η εγκυμοσύνη και η γέννα, στιγμές με μαγική διάσταση αλλά και γεμάτες κινδύνους, γονιμοποίησαν τη φαντασία των καλλιτεχνών από τις απαρχές της τέχνης και ενέπνευσαν απεικονίσεις με πανανθρώπινη απήχηση, τις οποίες όμως κάποιες κοινωνίες διύλισαν ή και εξοβέλισαν – δεν είναι τυχαία η επιλογή ενός νεολιθικού ειδωλίου για το στάδιο αυτό. Συχνότερες είναι οι εικόνες της γυναίκας-εικόνας, της κομψευόμενης αριστοκράτισσας ή της ματαιόδοξης καλλονής, καθώς και οι αντανακλάσεις των «γυναικείων» χαρακτηριστικών σε θεϊκά στερεότυπα, στην αυστηρή και μαχητική παρθένα Αθηνά ή στην προκλητική και εγωκεντρική Αφροδίτη.
Μία θεά όμως συνδέεται κατεξοχήν με την κοινή μοίρα των ανθρώπων, τον θάνατο, και τη διαφεντεύει – η Κυβέλη. Πλάι της στέκονται σεβάσμιες δέσποινες που αποχαιρετούν με αξιοπρέπεια τους συντρόφους τους και κοπέλες που κραδαίνουν τη ζωή αυτή σαν φυλαχτό, ελπίζοντας σε μια συνέχεια, πέρα από το σκοτεινό κατώφλι. Στις αίθουσες του Μουσείου Μπενάκη αλλά και σε μια κόγχη που ανοίγεται στον μεσσηνιακό κόλπο, γυναίκες από την Αρχαιότητα μας αφήνουν να ξεκλέψουμε μερικές στιγμές από την ύπαρξή τους, τηρώντας πάντοτε αινιγματική σιωπή.
Η γυναίκα στο Μουσείο Μπενάκη
Υδρία με σκηνή γάμου
 |
| Ερυθρόμορφη υδρία αττικού εργαστηρίου (425-420 π.Χ.) λεπτομέρεια. Δωρεά Πέγκυς Ζουμπουλάκη στη μνήμη του συζύγου της Τάσου. |
Εκείνη αναπαύεται σε περίτεχνο σκαμνί, «δίφρο», τα ραδινά του πόδια τονισμένα με λευκό χρώμα. Εκείνος έχει προτιμήσει ένα κομψό κάθισμα, «κλισμό», και με το δεξί του χέρι κρατά ραβδί. Μόνο τα κάτω άκρα του ζευγαριού σώζονται από αυτήν τη σκηνή γάμου. Η γνώση του αρχαιολόγου και η τέχνη του σύγχρονου ζωγράφου έχουν συμπληρώσει την ντροπαλή χειρονομία αποκάλυψης της νύφης, το σφρίγος του γαμπρού, τη γεμάτη φροντίδα αλλά και σεβασμό απόσταση των παρισταμένων. Το κενό ανάμεσα στις δύο κύριες μορφές είναι μεγαλύτερο από το άθροισμα των αναστημάτων τους και δημιουργεί μια σχεδόν απτή ένταση.
 |
| Ερυθρόμορφη υδρία αττικού εργαστηρίου (425-420 π.Χ.). Δωρεά Πέγκυς Ζουμπουλάκη στη μνήμη του συζύγου της Τάσου. |
Ο ανώνυμος καλλιτέχνης (η ερυθρόμορφη αυτή υδρία αττικού εργαστηρίου του 425-420 π.Χ. αποδίδεται στον Ζωγράφο του Δίνου) αποτυπώνει με δραματική οικονομία μια καθοριστική στιγμή στη ζωή των δύο πρωταγωνιστών του, το πρώτο βλέμμα που αποτελεί και το πρώτο βήμα στη ζωή της νεαρής γυναίκας.
Αμφορέας με τον έρωτα δύο νέων
 |
| Ερυθρόμορφος αμφορέας αττικού εργαστηρίου, αποδιδόμενος στον Ζωγράφο του Λονδίνου (460-450 π.Χ.) Αποκτήθηκε με τη συνδρομή του Ιδρύματος Α. Γ. Λεβέντη |
Ο νεαρός άνδρας κρατά έναν κόκκινο καρπό –μήλο; ρόδι;- και μπροστά του ακάλυπτη η γυναίκα στέκει αγέρωχη με ένα κλαδί μυρτιάς στα χέρια σ΄αυτόν τον ερυθρόμορφο αμφορέα αττικού εργαστηρίου (460-450 π.Χ.), αποδιδόμενο στον Ζωγράφο του Λονδίνου. Οι ερυθρές μορφές τους γεμίζουν τη μελανή, στιλβωμένη επιφάνεια του αγγείου με αγαλματική ευκρίνεια, την οποία υπονομεύει η επιδέξια σχεδιασμένη μορφή μιας πάπιας ανάμεσα στα πόδια τους. Κι όμως, είναι αυτή η πάπια που αποτελεί το κλειδί της σχέσης των δύο νέων, καθώς συνδέεται με την Αφροδίτη, τη θεά του έρωτα.
Η συνομιλία των δύο νέων φορτίζεται με επιθυμία και συναίσθημα και δυόμιση χιλιετίες μετά μπαίνουμε στον πειρασμό να μαντέψουμε μια ιστορία πίσω από τις ματιές και τα αντικείμενα που ανταλλάσσουν. Ελάχιστα έργα μπορώ να ανακαλέσω, που επιτυγχάνουν μια τέτοια καθαρότητα σύνθεσης και αμεσότητα νοήματος με τόσο λίγα εκφραστικά μέσα.
Ο πολεμιστής και η σύντροφος
 |
| Μελανόμορφος σκύφος αττικού εργαστηρίου (510-500 π.Χ.) Δωρεά Πέγκυς Ζουμπουλάκη στη μνήμη του συζύγου της Τάσου. |
Εκείνη στέκει με την πλάτη στητή και το στήθος προτεταμένο. Με το αριστερό της χέρι κρατά όρθια την ασπίδα του. Εκείνος είναι ακόμα γυμνός – έχει φορέσει μόνο τη δεξιά περικνημίδα ενώ το κάπως βαρύ αλλά γυμνασμένο σώμα του κυρτώνει καθώς φοράει την αριστερή. Το μυτερό του γένι φανερώνει την ηλικία του – είναι ένας ώριμος άντρας και η γυναίκα απέναντί του θα πρέπει να τον έχει συντροφεύσει εδώ και μερικά χρόνια. Ίσως να τον έχει βοηθήσει να φορέσει την ίδια πανοπλία ξανά και ξανά, να τον έχει αποχαιρετήσει με αγωνία και να τον έχει καλωσορίσει πίσω στο σπίτι με χαρά μετά τον πόλεμο.
Ο κοινός χρόνος που απλώνεται πίσω τους, η συγκέντρωση του πολεμιστή μπροστά στην αβέβαιη έκβαση, η σταθερότητα της συζύγου του, η μοίρα τους που ορίζεται από την επιβίωσή του στη μάχη, όλα αυτά συμπυκνώνονται εικονογραφικά στα αντικρυστά τόξα των κορμιών τους που τα γεφυρώνει η βαριά ασπίδα σε αυτόν τον μελανόμορφος σκύφο αττικού εργαστηρίου (510-500 π.Χ.).
Η κατάκτηση
 |
| Χρυσό σφραγιστικό δαχτυλίδι, Θεσσαλία, 2ος π.Χ. αιώνας |
Η Λήδα κυριαρχεί στην επιφάνεια του βαρύτιμου χρυσού δαχτυλιδιού από την Θεσσαλία του 2ου π.Χ. αιώνα, απλωμένη πάνω στη γραμμή του εδάφους σαν καλλιγράφημα, με το δεξί χέρι να στηρίζεται στο έδαφος πίσω της και το αριστερό να αγκαλιάζει έναν κύκνο κρυμμένο ανάμεσα στα απλωμένα πόδια της. Δεν έχει πλαγιάσει σε κρεβάτι αλλά στην ύπαιθρο, κάτω από ένα δέντρο και μπροστά σε ένα ιερό. Ένας ερεθισμένος σάτυρος παρακολουθεί το σμίξιμο του κύκνου –δεν είναι άλλος από τον ερωτύλο Δία– με την πριγκίπισσα που παραδίδεται στην πουπουλένια αγκαλιά του.
Η σκηνή παρουσιάζεται μέσα από τη σκοπιά του εραστή, το γυμνό σώμα της Λήδας καλύπτει σχεδόν πλήρως τον μεταμορφωμένο θεό αλλά αποκαλύπτεται απόλυτα μπροστά του. Η επιθυμία του βασιλιά του Ολύμπου έχει κατακτήσει τη θνητή γυναίκα.
Γυναικεία σκηνή
 |
| Ερυθρόμορφη υδρία αττικού εργαστηρίου (420-410 π.Χ.). Δωρεά Πέγκυς Ζουμπουλάκη στη μνήμη του συζύγου της Τάσου. |
Η νύφη μόλις διάβηκε το κατώφλι της νέας της ζωής στην ερυθρόμορφη υδρία αττικού εργαστηρίου, (420-410 π.Χ.). Ο γάμος έχει τελεστεί και το επόμενο πρωινό θεραπαινίδες φέρνουν κοσμήματα για τη νέα γυναίκα. Εκείνη φοράει ζωσμένο χιτώνα και ιμάτιο και κάθεται νωχελικά σε έναν «κλισμό», μια καρέκλα με καμπυλωτά πόδια και πλάτη, με τα πλοκάμια των ξέπλεκων μαλλιών της απλωμένα στους ώμους της. Τα χαϊδεύει με το δεξί της χέρι ενώ στο αριστερό κρατά έναν καθρέφτη, ίσως δώρο του συζύγου της. Μπροστά της πεταρίζει ένας Έρωτας και λίγο παραπέρα στέκει μια θεραπαινίδα που της προσφέρει δύο κουτιά, μια μεγάλη «κίστη» και μια μικρότερη «πυξίδα», με πολύτιμα δώρα. Πίσω της βρίσκεται μία ακόμα γυναίκα, που ίσως έχει μόλις σηκωθεί από ένα κομψό σκαμνί, «δίφρο», με διακοσμημένο μαξιλάρι. Συμμετέχει κι εκείνη στον στολισμό.
 |
| Ερυθρόμορφη υδρία αττικού εργαστηρίου (420-410 π.Χ.), λεπτομέρεια. Δωρεά Πέγκυς Ζουμπουλάκη στη μνήμη του συζύγου της Τάσου. |
Αυτή είναι μια αποκλειστικά γυναικεία σκηνή σε εσωτερικό χώρο, γυναικωνίτη, όπου η αντρική παρουσία δηλώνεται ελλειπτικά μέσα από τα αντικείμενα που έχει προσφέρει.
Η δύναμη της μορφής της
 |
| Πήλινο ειδώλιο, Θεσσαλία, Αρχαιότερη Νεολιθική περίοδος (6.500 – 5.800 χρόνια π.Χ.) |
Το μικροσκοπικό πήλινο ειδώλιο, μόλις 8,3 εκατοστά έχει υποστεί αρκετούς ακρωτηριασμούς στη μακρόχρονη ύπαρξή του αφού χρονολογείται στα 6.500 με 5.800 χρόνια π.Χ. Λείπουν τόσο το κεφάλι όσο και οι δύο βραχίονες, μπορούμε όμως να διακρίνουμε ότι τα χέρια της φιγούρας ακουμπούσαν στο στήθος.
Οι γλουτοί και οι μηροί της γυναικείας αυτής μορφής από την Θεσσαλία είναι υπερμεγέθεις σε σχέση με τον λεπτό κορμό της. Ακόμα και η φουσκωμένη κοιλιά της, πιθανότατα από εγκυμοσύνη, φαντάζει μικρή μπροστά στο εντυπωσιακό κατώτερο μισό της σιλουέτας της. Η στεατοπυγία της, δηλαδή η τονισμένη λεκάνη, πιθανότατα αναφέρεται στη γονιμότητά της, στη μοναδική ικανότητα της γυναίκας να φέρνει στον κόσμο ζωή. Παράλληλα, η δύναμη της μορφής της κατέχει μια σχεδόν μεταφυσική ισχύ, που ίσως δρούσε προστατευτικά για τις εγκύους σε ένα στάδιο της ζωής όπου ελλόχευαν πολλοί κίνδυνοι.
Η Ρωμαία από την Βόρεια Ελλάδα
 |
| Μαρμάρινη κεφαλή εργαστηρίου βορείου Ελλάδας (130-140 μ.Χ.). Δωρεά Ιωάννας Λοβέρδου-Βασιλειάδη. |
Ανακαλώντας τις νεανικές ερωτικές περιπέτειές του, ο ρωμαίος αυτοκράτορας Αδριανός –μέσα από την πένα της Μαργκερίτ Γιουρσενάρ– νοσταλγούσε τις αριστοκράτισσες ερωμένες του, που έβγαζαν με προθυμία τα ρούχα τους αλλά ποτέ δεν αποχωρίζονταν τα κοσμήματά τους.
Παρά την χειραφέτηση, ακόμα και ελευθεριότητα, που η αναφορά αυτή αποδίδει στις καλοαναθρεμμένες δέσποινες της ρωμαϊκής άρχουσας τάξης, οι ίδιες προτιμούσαν να απαθανατίζουν τους εαυτούς τους ως βλοσυρές και ενάρετες συζύγους, στηρίγματα των εκτεταμένων νοικοκυριών τους και φύλακες των πολυτελών οίκων τους, όπως σε αυτήν την μαρμάρινη κεφαλή από την Βόρεια Ελλάδα (130-140 μ.Χ.) Τα σχηματικά πορτρέτα τους χαρακτηρίζονται από ανέκφραστα πρόσωπα, δηλωτικά μάλλον της υψηλής κοινωνικής θέσης και της απόστασής των μοντέλων από τους θεατές παρά της ατεχνίας των γλυπτών. Τα μέτωπά τους στεφανώνουν πυργοειδείς κομμώσεις, κατά πάσα πιθανότητα περούκες, που τονίζουν ακόμα περισσότερο την προνομιούχα τους κατάσταση.
Μία πόζα αιώνων
 |
| Τμήμα υφάσματος από την Αίγυπτο (6ος μ.Χ. αιώνας) |
Εάν νομίζετε ότι το «duckface», το ποζάρισμα με τα μάγουλα ρουφηγμένα και τα χείλη προτεταμένα είναι μια πρόσφατη μόδα, δεν έχετε παρά να παρατηρήσετε αυτό το κομμάτι υφάσματος από ένα ένδυμα της Ύστερης Αρχαιότητας που βρέθηκε (και ίσως υφάνθηκε) στην Αίγυπτο (6ος μΧ. αιώνας). Η καταστόλιστη γυναίκα –φοράει σκούφο με πετράδια, σκουλαρίκια, περιδέραιο, βραχιόλια και ζώνη– ισιώνει την κόμμωσή της κοιτώντας τον στρογγυλό καθρέφτη που κρατά στο δεξί της χέρι. Έχει σουφρώσει τα κόκκινα χείλη της σε έναν χαρακτηριστικό μορφασμό.
Δεν μπορούμε να αποφανθούμε με βεβαιότητα εάν η παράσταση θέλει πραγματικά να αναδείξει την κομψότητα και τον πλούτο της εικονιζόμενης ή σκοπεύει να αποδώσει κάπως χιουμοριστικά την φίλαυτη προσωπικότητά της, ασκώντας έμμεση κριτική. Σίγουρα όμως, αποτελεί μια από τις πιο άμεσες και διασκεδαστικές απεικονίσεις ενός γυναικείου τύπου από την περίοδο αυτή.
Μυστηριώδης και πανάρχαιη
 |
| Αγαλμάτιο Κυβέλης, ρωμαϊκή περίοδος. Κληροδότημα Πάτρικ και Λι Φέρμορ. |
Γαία, Ρέα, Δήμητρα, Μήτηρ, «Magna Mater», Κυβέλη. Σπάνια μια θεότητα έχει επιδείξει μεγαλύτερη αντοχή στον χρόνο και την απόσταση από τη θεά της γονιμότητας και του κάτω κόσμου με το τύμπανο και τα λιοντάρια («πότνια θηρών»). Εκκινώντας από τις θεές της νεολιθικής Ανατολίας και περνώντας από τη Φρυγία και τις ελληνικές πόλεις της Μικράς Ασίας, η λατρεία της διέσχισε το Αιγαίο κατά την αρχαϊκή περίοδο και παρέμεινε μια σταθερή καίτοι περιθωριακή παρουσία στο ελληνικό και ρωμαϊκό πάνθεο.
Ο μυστηριακός και οργιαστικός χαρακτήρας των τελετουργιών που συνδέονταν με την Κυβέλη την καθιστούν ένα από τα πιο συναρπαστικά αντικείμενα μελέτης και δεν εκπλήσσει ότι ο Patrick Leigh Fermor, ο θρυλικός βρετανός ταξιδιωτικός συγγραφέας, που ανδραγάθησε στην Κρήτη τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και αργότερα εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα, είχε τοποθετήσει το μαρμάρινο αυτό αγαλμάτιο, βασισμένο σε ελληνιστικά πρότυπα, σε μια λιθόκτιστη κόγχη στη βεράντα του σπιτιού που έχτισε στην εξοχή έξω από την Καρδαμύλη. Στο σπίτι αυτό, παράρτημα πλέον του Μουσείου Μπενάκη, ένα εκμαγείο εξακολουθεί να καλωσορίζει –και να μαγεύει– τους ταξιδιώτες, που τα βήματα τους φέρνουν στα πόδια της μυστηριώδους πανάρχαιας θεάς.
Ένας αποχαιρετισμός
 |
| Μαρμάρινη επιτύμβια λήκυθος αττικού εργαστηρίου (περ. 360 π.Χ.). Δωρεά Κριστίν Ρουσέλ στην μνήμη του Τζον Πόλις. |
Μια χειραψία δεν είναι πάντοτε καλωσόρισμα. Κάποτε είναι αποχαιρετισμός. Οι σκηνές «δεξιώσεως» στα ταφικά μνημεία της κλασικής περιόδου αποτελούν σιωπηλές σκηνές αποχωρισμού, όπου ένα μέλος της οικογένειας, η νεκρή ή ο νεκρός, τείνει το χέρι στον κοντινότερο συγγενή σε μια αξιοπρεπή στιγμή έσχατης επαφής. Σε αυτήν την μαρμάρινη λήκυθο από πεντελικό μάρμαρο (γύρω στο 360 π.Χ.), ένα ταφικό μνημείο προερχόμενο από κάποιο νεκροταφείο της Αττικής, μια γυναίκα ώριμης ηλικίας απεικονίζεται καθισμένη σε «κλισμό».
Πίσω της στέκει μια νεαρή κοπέλα, ίσως η κόρη της, ενώ μπροστά της ορθώνεται ένας γενειοφόρος άντρας, που της σφίγγει το χέρι, ίσως ο σύζυγός της.
 |
| Μαρμάρινη επιτύμβια λήκυθος αττικού εργαστηρίου (περ. 360 π.Χ.), λεπτομέρεια. Δωρεά Κριστίν Ρουσέλ στην μνήμη του Τζον Πόλις. |
Πιθανότατα έχουμε μπροστά μας μια σπαρακτική οικογενειακή σκηνή, με τη μητέρα, τον πατέρα και τη θυγατέρα να ανταλλάσσουν τα τελευταία λόγια αγάπης. Ο κύκλος που ξεκίνησε με τον γάμο, συνεχίστηκε με τη γέννα και διέσχισε χρόνια κοινής ζωής, έχει πια έρθει η ώρα να διακοπεί.
Το φαγιούμ μιας νεαρής γυναίκας
 |
| Νεκρικό πορτρέτο από την Αντινοόπολη (Φαγιούμ) της Αιγύπτου (3ος μ.Χ.) αιώνας). Δωρεά Κωνσταντίνου Χωρέμη. |
Ο γάμος ήταν η ιδανική εποχή για τη φιλοτέχνηση πορτρέτου στην Αίγυπτο της Ύστερης Αρχαιότητας. Η νέα αυτή γυναίκα με το λείο δέρμα και τα πολύτιμα κοσμήματα θα πρέπει να αναζήτησε έναν ταλαντούχο ζωγράφο κάπου κοντά στην ημέρα του γάμου της για να την απαθανατίσει στο απόγειο της νιότης. Γνώριζε τον τελικό προορισμό του πορτρέτου αυτού. Όταν θα έφτανε το τέρμα της ζωής της στον κόσμο τούτο, θα τοποθετούνταν πάνω στο φέρετρο, που θα περιείχε το ταριχευμένο της σώμα.
 |
| Νεκρικό πορτρέτο από την Αντινοόπολη (Φαγιούμ) της Αιγύπτου (3ος μ.Χ.) αιώνας), λεπτομέρεια. Δωρεά Κωνσταντίνου Χωρέμη. |
Πριν το ενταφιασμό τους, το πορτρέτο, το φέρετρο και η μούμια θα παρέμεναν στο σπίτι των δικών της για μήνες, σιωπηλοί μάρτυρες της απουσίας της. Αλλά αυτό δεν θα ήταν το τέλος της. Το δεξί της χέρι εξακολουθεί να μας χαιρετά και το χαμόγελό της δεν έχει σβήσει, σχεδόν δύο χιλιετίες αργότερα σ΄αυτό το νεκρικό πορτρέτο από την Αντινοόπολη (Φαγιούμ) της Αιγύπτου του 3ου μ.Χ. αιώνα. Στο αριστερό της χέρι επέλεξε να κρατά για την αιωνιότητα το ιερογλυφικό «ανχ», ένα σύμβολο ζωής, γνώριμο από παραστάσεις καμωμένες χιλιάδες χρόνια πριν τον καιρό της. Το «ανχ» προοριζόταν να γίνει το κλειδί της αιώνιας ζωής, μια υπόσχεση στους αγαπημένους και στον εαυτό της, ότι ο θάνατος δεν είναι το τελευταίο κεφάλαιο στη μυθιστορία της ζωής.
 |
| Η είσοδος του Μουσείου Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού. |
 |
| Μουσείο Μπενάκη. |
Βιογραφικό
Ο Γιώργης Μαγγίνης σπούδασε αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ιστορία της ισλαμικής και κινεζικής τέχνης στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, όπου του απονεμήθηκε ο διδακτορικός τίτλος για τη διατριβή του για την Αγία Κορυφή του Όρους Σινά. Εδώ και είκοσι πέντε χρόνια έχει διδάξει και δημοσιεύσει επιστημονικά άρθρα και πέντε μονογραφίες πάνω στην κυπριακή προϊστορία, την ιστορία της βυζαντινής, ισλαμικής και κινεζικής τέχνης, τον υλικό πολιτισμό της ελληνικής και αρμενικής διασποράς και τις διακοσμητικές τέχνες της Ευρώπης από την Αναγέννηση ως τον εικοστό αιώνα.
Πηγή: Μ. Θερμού, MonoNews
Δεν υπάρχουν σχόλια