Μεσαιωνικές ταφικές πλάκες σε ναυάγιο του 13ου αιώνα

Ένας δύτης εξερευνά ταφικές πλάκες στο σημείο του ναυαγίου. [Credit: Πανεπιστήμιο Bournemouth] Ενάλιοι αρχαιολόγοι από το Πανεπιστήμιο του  ...

Ένας δύτης εξερευνά ταφικές πλάκες στο σημείο του ναυαγίου.
[Credit: Πανεπιστήμιο Bournemouth]

Ενάλιοι αρχαιολόγοι από το Πανεπιστήμιο του Bournemouth ανέσυραν με επιτυχία δύο μεσαιωνικές πλάκες τάφου από το Mortar Wreck, ένα ναυάγιο του 13ου αιώνα που βρίσκεται στα ανοικτά των ακτών του Ντόρσετ της Αγγλίας.

Το ναυάγιο Mortar Wreck, που πήρε το όνομά του από το φορτίο του, το οποίο αποτελούνταν από αλεστικούς όλμους, βυθίστηκε στον κόλπο Studland κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Ερρίκου Γ' (1216-1272). Ανακαλύφθηκε αρχικά το 1982, αλλά θεωρήθηκε ότι ήταν ένας απλός σωρός από μπάζα, μέχρι που αποκαλύφθηκε η πραγματική του σημασία το 2019. Το πλοίο αναγνωρίζεται πλέον ως το παλαιότερο άθικτο ναυάγιο της Αγγλίας.

Στις 4 Ιουνίου 2023, μια ομάδα δυτών και αρχαιολόγων με επικεφαλής τον Tom Cousins, ενάλιο αρχαιολόγο στο Πανεπιστήμιο του Bournemouth, πραγματοποίησε μια δίωρη επιχείρηση ανάσυρσης από βάθος περίπου επτά μέτρων. Χρησιμοποιώντας μια φορτηγίδα, γερανό και μεταλλικά κιβώτια, η ομάδα έφερε τις πλάκες στην επιφάνεια. Η μία πλάκα, σε άψογη κατάσταση, έχει διαστάσεις 1,5 μέτρου και ζυγίζει περίπου 70 κιλά. Η άλλη, πολύ μεγαλύτερη πλάκα, είναι σπασμένη σε δύο κομμάτια με συνολικό μήκος δύο μέτρα και βάρος περίπου 200 κιλά.

Διαδικασία ανάσυρσης μιας εκ των πλακών. [Credit: Πανεπιστήμιο Bournemouth]

Ο Tom Cousins με τις ανακτημένες μεσαιωνικές ταφικές πλάκες.
 [Credit: Πανεπιστήμιο Bournemouth]

Και οι δύο πλάκες είναι κατασκευασμένες από μάρμαρο Purbeck, έναν απολιθωμένο ασβεστόλιθο που εξορύσσεται στο νησί Purbeck, στο Dorset. Αυτή η πέτρα ήταν ιδιαίτερα πολύτιμη κατά τη μεσαιωνική περίοδο για τη χρήση της σε αρχιτεκτονικά στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων των επιτύμβιων λίθων, λόγω των ιδιαίτερων διακοσμητικών ιδιοτήτων της. Οι πλάκες φέρουν γλυπτά με χριστιανικούς σταυρούς, ένα συνηθισμένο ταφικό σύμβολο τον 13ο αιώνα, γεγονός που υποδηλώνει ότι προορίζονταν ως καπάκια φέρετρων ή μνημεία κρύπτης για υψηλόβαθμα μέλη του κλήρου.

Σύμφωνα με τον Tom Cousins, «το ναυάγιο έγινε στο απόγειο της βιομηχανίας πέτρας του Purbeck και οι πλάκες τάφου που έχουμε εδώ ήταν ένα πολύ δημοφιλές μνημείο για επισκόπους και αρχιεπισκόπους σε όλους τους καθεδρικούς ναούς και τα μοναστήρια της Αγγλίας εκείνη την εποχή». Σημείωσε ότι παρόμοιες πλάκες έχουν βρεθεί σε φημισμένες τοποθεσίες όπως το Αββαείο του Ουέστμινστερ, ο Καθεδρικός Ναός του Καντέρμπουρι και ο Καθεδρικός Ναός του Σάλσμπερι.

Το φορτίο του Mortar Wreck, συμπεριλαμβανομένων των ταφικών πλακών και άλλων αντικειμένων, όπως καζάνια, κύπελλα, κεραμικά και οικιακά αντικείμενα, προσφέρει μια ματιά στη ζωή του 13ου αιώνα και στη μεταφορά αγαθών κατά τη διάρκεια εκείνης της εποχής. Παρόλο που οι πλάκες ήταν σκαλισμένες τοπικά, δεν είχαν ακόμη γυαλιστεί στο συνηθισμένο γυαλιστερό τους φινίρισμα, γεγονός που υποδηλώνει ότι κάποιες εργασίες φινιρίσματος έγιναν στον τελικό προορισμό τους.

Λεπτομέρεια από μία ταφική πλάκα.  [Credit: Πανεπιστήμιο Bournemouth]

Διαδικασία ανάσυρσης μιας εκ των πλακών. [Credit: Πανεπιστήμιο Bournemouth]

Οι ταφικές πλάκες, μαζί με άλλα αντικείμενα που ανασύρθηκαν, πρόκειται να αφαλατωθούν και να συντηρηθούν από την ομάδα του Πανεπιστημίου του Bournemouth, προτού εκτεθούν στη νέα Πινακοθήκη Ναυαγίων στο Μουσείο Poole, το οποίο αναμένεται να ανοίξει εκ νέου το επόμενο έτος.

Ο χώρος του Mortar Wreck έχει λάβει επίσημη προστασία από το 2022. Ο Cousins και η ομάδα του σκοπεύουν να συνεχίσουν την εξερεύνηση και την προστασία του ναυαγίου τα επόμενα χρόνια. Στόχος τους είναι να καταγράψουν τα καλοδιατηρημένα ξύλινα πλαίσια του κύτους του πλοίου που εξακολουθούν να είναι ενσωματωμένα στην άμμο.

Επιπλέον, το έργο χρησιμεύει ως ένα πολύτιμο πεδίο εκπαίδευσης για την επόμενη γενιά ενάλιων αρχαιολόγων. «Ο μελλοντικός στόχος του έργου είναι να εκπαιδεύσει την επόμενη γενιά, ώστε να έχουν τις ίδιες ευκαιρίες που είχα εγώ. Έχουμε ήδη αρχίσει να μαθαίνουμε στους δευτεροετείς φοιτητές μας να καταδύονται και καθώς θα μπαίνουν στο τρίτο έτος θα τους βγάζουμε στη θάλασσα και θα τους διδάσκουμε τα πρώτα βήματα για να γίνουν ενάλιοι αρχαιολόγοι», δήλωσε ο Cousins.

Πηγή: Archaeology News