Βαβυλώνα – H διάβρωση και η κλιματική αλλαγή απειλούν το λίκνο του πολιτισμού στο Ιράκ

H Βαβυλώνα και η Ουρ, δύο από τις αρχαιότερες πόλεις του κόσμου, αποσαθρώνονται από αποθέσεις αλάτων. Χιλιάδες χρόνια ανθρώπινης ιστορίας κι...

H Βαβυλώνα και η Ουρ, δύο από τις αρχαιότερες πόλεις του κόσμου, αποσαθρώνονται από αποθέσεις αλάτων.

Χιλιάδες χρόνια ανθρώπινης ιστορίας κινδυνεύουν να εξαφανιστούν στο νότιο Ιράκ, λίκνο του ανθρώπινου πολιτισμού, καθώς η διάβρωση που επιταχύνεται λόγω της κλιματικής αλλαγής καταστρέφει την αρχαία Βαβυλώνα και την Ουρ, γενέτειρα του βιβλικού πατριάρχη Αβραάμ.

Οι επιπτώσεις είναι εμφανείς στο Ζιγκουράτ της Ουρ, μια γιγάντια κλιμακωτή πυραμίδα που αφιερώθηκε στον Νάννα, θεό της Σελήνης, πριν από περισσότερα από 4.000 χρόνια. Η πυραμίδα αποτελείται από τρία στρώματα πλίνθων.

«Το τρίτο στρώμα είχε ήδη φθαρεί λόγω της αποσάθρωσης και της κλιματικής αλλαγής, τώρα όμως η διάβρωση έχει αρχίζει να επηρεάζει το δεύτερο στρώμα» δήλωσε στο Reuters ο Αμπντούλα Νασράλα της εφορείας αρχαιοτήτων του Ντι Καρ, της επαρχίας όπου βρίσκεται η Ουρ.

H πρόσοψη του Ζιγκουράτ έχει ανακατασκευαστεί. Οι αρχαιότητες διακρίνονται στην κορυφή της κατασκευής. [Credit:Wikimedia Commons]

Ο αρχαιολογικός χώρος του Ζιγκουράτ, ένα από τα καλύτερα σωζόμενα αρχιτεκτονικά μνημεία της Μεσοποταμίας και Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, προσέφερε πολύτιμα στοιχεία για τις θρησκευτικές πρακτικές της αυτοκρατορίας των Σουμέριων, ενός από τους πρώτους ανθρώπινους πολιτισμούς.

Η διάβρωση επιταχύνεται από την άμμο που παρασύρεται από τον άνεμο και χτυπά τους πλίνθους. «Ο συνδυασμός των ανέμων και των αμμόλοφων οδηγεί σε διάβρωση της βόρειας πλευράς του κτίσματος» είπε ο Νασράλα.

Στο νότιο Ιράκ, εκεί όπου συγκλίνουν οι ποταμοί του Τίγρη και του Ευφράτη, ο υδροφόρος ορίζοντας έχει ανέβει πιο κοντά στην επιφάνεια, κυρίως λόγω των αρδευτικών έργων. Το νερό, το οποίο περιέχει υψηλές συγκεντρώσεις αλάτων, εισέρχεται στους πορώδεις πλίνθους των μνημείων λόγω τριχοειδούς φαινομένου.

Ο αρχαιολογικός χώρος της Βαβυλώνας σε εικόνα από drone. [Credit: Reuters]

Οι ξηρές συνθήκες που φέρνει η κλιματική αλλαγή επιταχύνουν την εξάτμιση του νερού από τους μικροσκοπικούς πόρους, αφήνοντας πίσω αποθέσεις αλάτων που σταδιακά διογκώνονται και προκαλούν αποσάθρωση.

Αυτό συμβαίνει και στο Βασιλικό Νεκροταφείο της Ουρ, το οποίο ανακαλύφθηκε τη δεκαετία του 1920 από τον βρετανό αρχαιολόγο Λίοναρντ Γούλεϊ.

Εργάτες πραγματοποιούν εργασίες συντήρησης στο Βασιλικό Νεκροταφείο της Ουρ. [Credit: Reuters]

«Οι αποθέσεις αλάτων εμφανίστηκαν λόγω της παγκόσμιας θέρμανσης και οδήγησαν στην καταστροφή σημαντικών τμημάτων του νεκροταφείου» ανέφερε ο δρ Κάζεμ Χασούν, επιθεωρητής της εφορείας αρχαιοτήτων.

«Τελικά οι αποθέσεις θα προκαλέσουν πλήρη κατάρρευση σημαντικών τμημάτων του» προειδοποίησε.

Πιο ψηλά στη  ροή του Ευφράτη, ο αρχαιολογικός χώρος της αρχαίας Βαβυλώνας βρίσκεται επίσης σε κίνδυνο και χρειάζεται εργασίες αποκατάστασης για τις οποίες δεν υπάρχουν πόροο, δήλωσε ο δρ Μοντάσερ αλ-Χασουάνι, γενικός διευθυντής του ιρανικού υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού.

Εργάτες απομακρύνουν τις αποθέσεις αλάτων από τοίχο με ανάγλυφες παραστάσεις ζώων στη Βαβυλώνα. [Credit: Reuters]

Το Ιράκ έχει περάσει δεκαετίες πολέμων που έθεσαν σε κίνδυνο τα ιστορικά μνημεία του –πρώτα ο πόλεμος με το Ιράν τη δεκαετία του 1980, μετά ο Πόλεμος του Κόλπου στις αρχές της δεκαετίες του 1990, αργότερα η αμερικανική εισβολή του 2003 και η άνοδος και η πτώση του Ισλαμικού Κράτους.

Ακατάλληλες εργασίες αποκατάστασης άφησαν τα μνημεία πιο ευπαθή στη διάβρωση και η συντήρησή τους θα απαιτήσει εκτεταμένες εργασίες, επισήμανε ο αλ-Χασουάνι.

«Το πρόβλημα της αλατότητας επιδεινώνεται τόσο στην επιφάνεια όσο και στα υπόγεια ύδατα. Θα οδηγήσει στην καταστροφή πολλών πόλεων που παραμένουν κρυμμένες στο έδαφος» προειδοποίησε.

Πηγή: Β. Πρατικάκης, in.gr