Αυλαία σήμερα στο πενθήμερο διεθνές συνέδριο που φωτίζει τον εκπαιδευτικό, ερευνητικό και κοινωνικό ρόλο της σχολής Η προσπάθεια που...
 |
| Αυλαία σήμερα στο πενθήμερο διεθνές συνέδριο που φωτίζει τον εκπαιδευτικό, ερευνητικό και κοινωνικό ρόλο της σχολής |
Η προσπάθεια που γίνεται τα τελευταία χρόνια για την ανάδειξη της Ακαδημίας Πλάτωνος, αντανακλά την αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος, όχι μόνον για τον φιλόσοφο αλλά και για ένα σπουδαίο κεφάλαιο της ιστορίας της Αθήνας.
Στη συστράτευση των φορέων, προστίθεται και το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών που διοργανώνει στην Αθήνα, ένα πενθήμερο διεθνές συνέδριο με θέμα «Ακαδημία Πλάτωνος: Τεκμήρια και Ιστορικές Μαρτυρίες», το οποίο ολοκληρώνεται σήμερα με ενδιαφέρουσες ανακοινώσεις και ανοιχτές τις πόρτες του στο κοινό.
Πρόκειται για μια δράση που οργανώνεται στο πλαίσιο του Σχεδίου «Οι δρόμοι της Γνώσης», ένα φιλόδοξο, αλλά και ρεαλιστικό πρόγραμμα τετραετίας, στο οποίο συνεργάζονται το υπουργείο Παιδείας, ο δήμος, το Πανεπιστήμιο Αθηνών, δύο σημαντικά πολιτιστικά και πνευματικά Ιδρύματα της χώρας -το Ωνάσειο και το Ιδρυμα Μείζονος Ελληνισμού- με τη συμμετοχή των δυνάμεων της τοπικής κοινωνίας και με εργαλείο την τεχνολογία.
Δίκτυο
Το συνέδριο αποσκοπεί στη δημιουργία ενός δικτύου έρευνας με τη συμμετοχή διαπρεπών ομιλητών προερχόμενων από διάφορες χώρες και ειδικότητες, οι οποίοι θα συνεισφέρουν από κοινού τις απόψεις τους, για τις παρούσες αντιλήψεις και ερευνητικές τάσεις όσον αφορά την ιστορική πορεία της σχολής κατά την αρχαιότητα και του ρόλου της Ακαδημίας, ως εκπαιδευτικού, ερευνητικού και κοινωνικού οργανισμού. Η «Κ» συνάντησε δύο μέλη της οργανωτικής επιτροπής, τη Χλόη Μπάλλα από το Πανεπιστήμιο Κρήτης και τον Παύλο Καλλιγά από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, που εξηγούν τη διαχρονικότητα του έργου του Πλάτωνα. Ποια απήχηση μπορεί να έχουν οι ιδέες του σε μια κοινωνία που δοκιμάζεται από την οικονομική κρίση και που αναζητεί μια νέα ταυτότητα
«Πρόκειται για ένα διεθνές συνέδριο, με σκοπό να εξετάσει την παρουσία της Ακαδημίας Πλάτωνος από διάφορες οπτικές: της ιστορίας της φιλοσοφίας, της ιστορίας της επιστήμης, της ιστορίας της πόλης των Αθηνών καθώς και της αρχαιολογίας. Είναι μια πολυεπίπεδη διεπιστημονική προσέγγιση που θα έχει ένα συνθετικό χαρακτήρα. Η διεθνής αυτή συνάντηση φιλοδοξεί να εξετάσει το ζήτημα της Ακαδημίας σε νέες βάσεις, με περισσότερα ερωτήματα και λιγότερες ίσως βεβαιότητες από αυτές που έχουμε σήμερα. Για να φτάσουμε εκεί ξανακοιτάξαμε τις πηγές και συγκρίναμε τις λογοτεχνικές μαρτυρίες με τα αρχαιολογικά ευρήματα», λένε οι δύο επιστήμονες, που υπογραμμίζουν ότι το συνέδριο είναι ανοιχτό στο κοινό που μπορεί να παρακολουθήσει ελεύθερα όλες τις ομιλίες.
Αρχαιολογικός πλούτος
Σήμερα μάλιστα έχουν προγραμματιστεί οι αρχαιολογικές ανακοινώσεις που ρίχνουν νέο φως σε μια σειρά ζητημάτων. Οι ομιλίες γίνονται στο κεντρικό κτίριο του πανεπιστημίου, καθώς και στο κτίριο στη συμβολή Ακαδημίας και Σίνα.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι οι αρχαιολογικές ανασκαφές που έγιναν στην περιοχή, πραγματοποιήθηκαν κατά τη δεκαετία του 1930 και έκτοτε δεν έχει γίνει συστηματική έρευνα. Αντιλαμβάνεται κανείς ότι όλη αυτή η περιοχή που συνδέεται με το Δημόσιο Σήμα, κρύβει τρομερό αρχαιολογικό πλούτο. «Τούτο δεν σημαίνει ότι τα όποια ευρήματα θα συνδέονται οπωσδήποτε με την Ακαδημία. Όμως θα ρίξει περισσότερο φως σε μια εποχή και σε μια σημαντική περιοχή της πόλης των Αθηνών», τονίζουν η Χλόη Μπάλλα και ο Παύλος Καλλιγάς, που πιστεύουν ότι η παρουσία των αρχαιολόγων ενδυναμώνει την ακτινοβολία του συνεδρίου.
Άλλωστε τα τελευταία χρόνια έχουν πληθύνει οι φωνές που τονίζουν ότι έχει φτάσει πια η ώρα να σχεδιαστεί ένα νέο μέλλον για μια από τις παλαιότερες γειτονιές της Αθήνας που υποβαθμίστηκε βάναυσα για πολλές δεκαετίες. Και σίγουρα, το πρώτο βήμα για την ανάδειξή της πρέπει να κάνουν οι αρχαιολόγοι.
Κληρονομιά, η σκέψη του
Ο Παύλος Καλλιγάς επιμένει: «Έχει δημιουργηθεί ένα ολόκληρο ιδεολόγημα γύρω από την Ακαδημία, που βασίζεται σε ξεπερασμένες απόψεις. Σήμερα, υπάρχουν πολλά σκοτεινά σημεία που είναι ακόμα ανεξιχνίαστα, ενώ στη διεθνή βιβλιογραφία δεν βρίσκουμε κάποια συνθετική μελέτη. Αναφέρω ένα παράδειγμα. Ο πρώτος μεγάλος μελετητής, ο Γερμανός Τσουμπτ, διατύπωσε τη θεωρία ότι ιδρύθηκε από τον Πλάτωνα και λειτούργησε μέχρι το 529 μ.Χ. όταν ο Ιουστινιανός έκλεισε τις Σχολές. Ο Κικέρων όμως, που ήρθε στην Αθήνα το 76 π.Χ., περιγράφει μια εικόνα εγκατάλειψης στην Ακαδημία. Ο Ρωμαίος δικτάτορας Σύλλας, όταν επιτέθηκε στην Αθήνα, έκοψε τα δένδρα από το Άλσος για να φτιάξει τις πολιορκητικές του μηχανές. Συνεπώς, δεν θα πρέπει από τότε και ύστερα να γίνεται διδασκαλία στον χώρο. Τούτο βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν υπήρχε πλατωνική διδασκαλία στην πόλη. Έτσι παραμένει ένα ουσιαστικό ερώτημα τι συνέβαινε στην Ακαδημία από την εισβολή του Σύλλα και ύστερα».
Ο Πλάτωνας, σήμερα
Τι μπορούμε να πούμε για την πλατωνική κληρονομιά σήμερα; «Ένα από τα χαρακτηριστικά του πλατωνικού έργου είναι πως καθ’ όλη τη διάρκεια της αρχαιότητας διατήρησε το στάτους του best seller», λέει ο Παύλος Καλλιγάς.
«Διαβαζόταν ανελλιπώς είτε για τη φιλοσοφική του αξία είτε για τη λογοτεχνική του αρετή. Επειδή ήταν γραμμένο σε μορφή διαλόγων, είχε πάντα εκλαϊκευτικό χαρακτήρα. Και στο Βυζάντιο μελετήθηκε, για την αττική διάλεκτο. Τον βλέπουμε με νέα ματιά από την Αναγέννηση και μετά. Το έργο του αποκτά ιδιαίτερη αίγλη στη Δύση ως αντίποδας του έργου του Αριστοτέλη. Ετσι ταυτίζεται με τον Ουμανισμό, την Ακαδημία της Φλωρεντίας κ.ο.κ. Από τον 19ο αιώνα και μετά γίνεται πια η προσπάθεια αποκάθαρσης της πλατωνικής φιλοσοφίας από τις νεοπλατωνικές προσμείξεις, με προσήλωση στα κείμενα του φιλόσοφου. Σήμερα, ο Πλάτωνας είναι αντικείμενο μελέτης στις κυριότερα τμήματα Φιλοσοφίας στον κόσμο και όχι τόσο στις κλασικές σπουδές».
Τέκνο της κρίσης
Ας μην ξεχνάμε και κάτι άλλο, λένε οι δύο ειδικοί: «Ο Πλάτων έζησε τα παιδικά χρόνια στην περίοδο κατάρρευσης της αθηναϊκής δημοκρατίας, κοινώς ήταν και αυτός παιδί μιας κρίσης. Δεν μπορούμε να δούμε το έργο του, αν δεν έχουμε υπόψη μας τις ιστορικές συνθήκες αυτής της πολιτικής πραγματικότητας. Επίσης, έχει μεγάλη σημασία πως ο Πλάτωνας αποφάσισε να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις αυτές θέτοντας προτάγματα πολιτικού χαρακτήρα. Η πολιτική για τον φιλόσοφο είναι μια αναμόρφωση της πολιτειακής δομής αλλά και της εκπαίδευσης, έτσι ώστε να παραχθούν πολίτες, νέα μυαλά που θα λύσουν τα προβλήματα και θα σηκώσουν στην πλάτη τους το πολίτευμα».
Αξιοκρατία
«Ο Πλάτων έδινε μεγάλη έμφαση στην αξιοκρατία. Πίστευε στις απόλυτες αξίες και θεωρούσε ότι υπάρχει αντικειμενικός τρόπος να επιλεγούν οι άριστοι που θα διοικήσουν μια πολιτεία. Πίστευε επίσης ότι ο κόσμος δεν είχε πάντα το αισθητήριο να κρίνει ποιος είναι ο κατάλληλος για τις θέσεις αυτές. Έτσι, κατέληγε στην άποψη ότι το καλύτερο για την πολιτεία δεν είναι απαραιτήτως αυτό που είναι και αρεστό στους περισσότερους. Βλέπουμε λοιπόν ότι το βλέμμα του στην πολιτική μπορεί να μας καθοδηγήσει και στη δύσκολη περίοδο που ζούμε αλλά και στα ερωτήματα που θέτουμε για την έξοδό μας από την κρίση», λέει ο Παύλος Καλλιγάς.
Πηγή: Μ. Πουρναρά, Καθημερινή
Δεν υπάρχουν σχόλια