«Έρωτες» που παρέμεναν για πάνω από 70 χρόνια στις αποθήκες του Αρχαιολογικού Μουσείου Έξι... Έρωτες, ίσως και περισσότεροι, πλαισίωναν...
 |
| «Έρωτες» που παρέμεναν για πάνω από 70 χρόνια στις αποθήκες του Αρχαιολογικού Μουσείου |
Οι... Έρωτες που παρέμεναν για πάνω από 70 χρόνια στις αποθήκες του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης και μελετήθηκαν συστηματικά από την αρχαιολόγο Ευρυδίκη Κεφαλίδου, παρουσιάζονται για πρώτη φορά μέσα από τον τόμο που εξέδωσε το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, με τίτλο «Θρεπτήρια. Μελέτες για την Αρχαία Μακεδονία».
Το μόνο που γνώριζαν οι αρχαιολόγοι μέχρι σήμερα για τα ιερά του Μεσημερίου ήταν μια επιγραφή σε μαρμάρινη βάση αγάλματος, αφιερωμένου στον Ύψιστο Δία (1ος αι. π.Χ. - 1ος αι. μ.Χ.), την οποία μετέφερε ο έφορος Αρχαιοτήτων Μακεδονίας, Νικόλαος Κοτζιάς, προπολεμικά στη Θεσσαλονίκη και καταγράφηκε τη δεκαετία του 1960, αλλά η ακριβής θέση εύρεσής της είναι άγνωστη.
Άγνωστη επίσης είναι και η θέση του παλαιότερου ιερού, στο οποίο εντοπίστηκαν οι Έρωτες και χρονολογείται -από τα κοινά αγγεία και τα όστρακα- σε ένα χρονολογικό πλαίσιο από το β' μισό του 4ου αι. π.Χ. έως το τέλος του 2ου αι. π.Χ. Συνολικά βρέθηκαν 33 ειδώλια, αλλά κανένα δεν σώζεται ολόκληρο, ενώ εικονίζουν γυναικείες μορφές, ίσως και παιδικές, Έρωτες αλλά και μια νεανική διονυσιακή μορφή.
«Ο Έρωτας απεικονίζεται σε τουλάχιστον δύο εκδοχές, ως μικρό παιδί που σφίγγει στην αγκαλιά του ένα σκυλάκι και ως έφηβος. Μια τρίτη παραλλαγή πρέπει να είναι αυτή του «Διονυσιακού Έρωτα», τον οποίο αναγνωρίζουμε στο νεανικό κεφάλι, με πλατιά ταινία, κυλινδρικό στεφάνι και κισσόφυλλο στα μαλλιά», είπε η κ. Κεφαλίδου,
προσθέτοντας ότι δύο μεμονωμένα φτερά ανήκουν σε μεγάλα ειδώλια, που πιθανότατα απεικόνιζαν Έρωτες ή λιγότερο πιθανό Νίκες. Σύμφωνα με την ίδια, τρία ακόμη κεφάλια με κοντά μαλλιά πρέπει να ανήκουν σε παιδικές ή νεανικές μορφές ή Έρωτες, αλλά δεν είναι δυνατόν να ταυτιστούν με ασφάλεια.
Αφροδίτη
Αναφορικά με την ταυτότητα της λατρείας στο ιερό του Μεσημερίου, οι μόνες ενδείξεις προέρχονται από τα ειδώλια και τα πήλινα σκεύη ειδικής χρήσης. Θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι πρόκειται για γυναίκα και δεδομένης της ταυτότητας των δύο Ερώτων (παιδιού και εφήβου), συμπεραίνεται ότι πρόκειται ίσως για την Αφροδίτη που σχετίζεται με τον Έρωτα.
Διευκρινίζεται, ωστόσο, ότι η σχέση του Έρωτα με την Αφροδίτη δεν είναι αποκλειστική, ενώ η γυναικεία προτομή που βρέθηκε στον χώρο δεν ταυτοποιήθηκε ακόμη και δεν βοηθά στην ταύτιση της λατρευόμενης θεότητας. Ωστόσο από τους κέρνους και τις αναθηματικές υδρίσκες οι αρχαιολόγοι συνδέουν το ιερό και με τη λατρεία της Δήμητρας. «Αν σε ένα ιερό δεν βρεθούν αναθηματικές επιγραφές ή ιδιαίτερα ασφαλείς ανασκαφικές ενδείξεις, δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για τις λατρευόμενες θεότητες. Επειδή όμως δεν μπορώ να αντισταθώ στην πρόκληση μιας ταύτισης, θα πρότεινα να δώσουμε προβάδισμα στη Δήμητρα και στην Κόρη, οι οποίες λατρεύονταν στη Μακεδονία, σε συνάφεια με άλλους θεούς, όπως η Αφροδίτη και ο Διόνυσος», είπε η κ. Κεφαλίδου.
Η εργασία της με θέμα «Εκ Μεσημερίου προπολεμικώς: ένα ιερό της αρχαίας Κρουσίδας» είναι μεταξύ των 25 πρωτότυπων μελετών που φιλοξενούνται στον συλλογικό τόμο «Θρεπτήρια. Μελέτες για την Αρχαία Μακεδονία».
Οι μελέτες φωτίζουν μέσα από νέες ή παλαιότερες γραπτές και αρχαιολογικές μαρτυρίες πτυχές της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής των αρχαίων Μακεδόνων από την αρχαϊκή εποχή έως την ύστερη αρχαιότητα και αρθρώνονται σε επτά θεματικές ενότητες, ενώ την επιμέλεια του τόμου έκανε ο καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας και ακαδημαϊκός, Μιχάλης Τιβέριος.
Πηγή: Μ. Ριτζαλέου, Έθνος
Δεν υπάρχουν σχόλια