Είναι, άραγε, βεβήλωση της τέχνης να βγάζεις μια selfie μπροστά από έναν πίνακα του Βαν Γκογκ ή χαμογελώντας στις καρυάτιδες; Μεγάλα μ...
Είναι, άραγε, βεβήλωση της τέχνης να βγάζεις μια selfie μπροστά από έναν πίνακα του Βαν Γκογκ ή χαμογελώντας στις καρυάτιδες; Μεγάλα μουσεία του κόσμου αποφάσισαν πως όχι, αδυνατώντας να αντισταθούν στις σειρήνες των νέων τεχνολογιών, ίσως και στη ματαιοδοξία των επισκεπτών τους. Ο διευθυντής του μουσείου της Ακρόπολης Δημήτρης Παντερμαλής μας εξηγεί πώς, που και γιατί μπορείς να βγάλεις τη selfie σου χωρίς να ταράξεις τα αρχαία μάρμαρα.
Μπορεί να αγαπάμε την τέχνη, όμως δεν έχουμε πάντα τη δυνατότητα να την εντάξουμε στην καθημερινότητά μας. Ωστόσο, στο εξής θα είναι πιο εύκολο να φέρουμε την τέχνη πιο κοντά μας, αφού ορισμένα από τα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου επέτρεψαν πρόσφατα ακόμη και να τραβήξουμε μια αναμνηστική φωτογραφία μαζί με τα πιο γνωστά εκθέματά τους.
Υπέκυψαν το Λούβρο, το ΜοΜΑ και πρόσφατα η National Gallery και τα ιταλικά μουσεία στις Σειρήνες των νέων τεχνολογιών και επέτρεψαν τη χρήση κινητών τηλεφώνων και τάμπλετ στο εσωτερικό των μουσείων, ώστε καθένας να μπορεί άφοβα να τραβήξει μια selfie με το αγαπημένο του έργο τέχνης. Το γεγονός αυτό προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις, ειδικότερα στην Αγγλία, όπου μια γνωστή δημοσιογράφος, η Zoe Williams, τράβηξε μια σειρά από αστείες selfies με έργα των Ρέμπραντ, Βερμέερ κ.λπ. Ξεκίνησε, έτσι, ένας διάλογος για το πόσο το μέτρο αυτό ευνοεί ή βλάπτει την εικόνα και την κοινή αντίληψη για την τέχνη.
Όσοι συνηγορούν υπέρ της άρσης τής απαγόρευσης των φωτογραφιών στα μουσεία ισχυρίζονται ότι μια φωτογραφία με το αγαπημένο σου έργο εμπλουτίζει τις γνώσεις σου και σου επιτρέπει να μελετήσεις το έργο και εκτός των τειχών του μουσείου. Ενδιαφέρον έχει και η άποψη άλλων, που υπογραμμίζουν ότι μια φωτογραφία με ένα επώνυμο έκθεμα σου επιτρέπει να πεις «Ήμουν κι εγώ εκεί» και να μοιραστείς την εμπειρία σου με τα αγαπημένα σου πρόσωπα.
Πολλά επιχειρήματα έχουν, όμως, και όσοι τάσσονται κατά της χρήσης tablets και κινητών τηλεφώνων στα μουσεία. Παρατηρούν για παράδειγμα ότι η χρήση φλας κατά την παραμονή στους ναούς της τέχνης ενοχλεί τους υπόλοιπους επισκέπτες. Άλλοι, επίσης, υπογραμμίζουν ότι οι επισκέπτες που είναι απασχολημένοι να απαθανατίσουν ένα έργο τέχνης στην ουσία δεν το παρατηρούν προσεκτικά και του ρίχνουν απλώς μια φευγαλέα ματιά. Αυτής της άποψης είναι και η αγγλική εφημερίδα «Guardian», που σε ένα πρόσφατο editorial τάχθηκε κατά αυτών που προτιμούν να φωτογραφίσουν ή να φωτογραφηθούν με ένα έργο τέχνης παρά να το θαυμάσουν.
Selfie στο Μουσείο της Ακρόπολης
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, όπου η φωτογράφηση των εκθεμάτων στα μουσεία επιτρέπεται από το νόμο, αλλά με συγκεκριμένους και συχνά αυστηρούς ορούς, το Plus της «Κ.Ε.» ζήτησε τη γνώμη του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης και γνωστού αρχαιολόγου Δημήτρη Παντερμαλή.
* Κύριε Παντερμαλή, πολλά μεγάλα μουσεία του κόσμου επέτρεψαν πρόσφατα τη φωτογράφηση των εκθεμάτων τους. Με αποτέλεσμα χιλιάδες επισκέπτες να τραβούν αναμνηστικές φωτογραφίες και selfies με τα αγαπημένα τους έργα τέχνης. Πώς κρίνετε αυτή την εξέλιξη;
- Θεωρώ ότι η ελεύθερη φωτογράφηση στα μουσεία είναι φυσιολογική συνέπεια του φιλικού ξανοίγματος του μουσείου στους επισκέπτες. Έτσι, δεν νοείται μουσείο με πολλές απαγορεύσεις. Οδηγίες μπορεί βέβαια να υπάρχουν. Επομένως, αν ένα μουσείο προσδοκά στο να γίνουν οι συλλογές του γνωστές στο ευρύ κοινό, θα πρέπει να επιτρέψει την ελεύθερη φωτογράφηση -βέβαια λαμβάνοντας υπόψη ορισμένους παράγοντες.
* Επιτρέπεται η φωτογράφηση στο Μουσείο της Ακρόπολης;
- Στο μουσείο μας επιτρέπεται εκτός από δύο αίθουσες, και αυτό γίνεται διότι υπάρχουν συγκεκριμένοι λόγοι. Παραδείγματος χάριν, στην αρχαϊκή αίθουσα είπαμε να πάρουμε ένα ρίσκο και να αφήσουμε τα γλυπτά ελεύθερα, χωρίς, δηλαδή, προστατευτικά πλεξιγκλάς και γυάλινα κουτιά, ώστε ο κόσμος να έχει μια άμεση οπτική επαφή με τα εκθέματα και να μην εμποδίζεται από τις αντανακλάσεις των υλικών. Αυτό όμως έχει μια συνέπεια ως προς την προστασία των εκθεμάτων. Δοκιμαστικά αφήσαμε για ένα διάστημα να γίνεται η φωτογράφηση, κάτι που πράγματι ήταν πολύ ελκυστικό, αλλά πολλοί επισκέπτες έπεφταν πάνω στα γλυπτά, οπισθοχωρούσαν και σκόνταφταν σε αυτά και καταλαβαίνετε ότι η σωτηρία των εκθεμάτων προέχει οποιασδήποτε άλλης δραστηριότητας. Στην αίθουσα του Παρθενώνα, όμως, που είναι πολύ εντυπωσιακή και έχει και την πανοραμική θέα τού περιβάλλοντος, η φωτογράφηση είναι ελεύθερη. Επομένως πρέπει κανείς μετά λόγου γνώσεως κάθε φορά να αντιμετωπίζει αυτό το θέμα.
* Ωστόσο, ειδικά στην Αγγλία, όπου πρόσφατα επιτράπηκε η φωτογράφηση στη National Gallery, το μέτρο αυτό ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων και κάποιοι το θεώρησαν ακόμη και βεβήλωση της τέχνης...
- Το «βεβήλωση» είναι κάτι που σηκώνει πολλή συζήτηση. Το όλο θέμα πρέπει να αντιμετωπίζεται κατά περίπτωση. Και το να μετατραπεί ο εκθεσιακός χώρος σε χώρο φωτογράφησης πραγματικά δεν είναι κάτι που το επιθυμεί κανείς. Επομένως η ελευθερία τού να τραβά κάποιος αναμνηστικές φωτογραφίες πρέπει να συνοδεύεται και από σχετικό έλεγχο και να καταγράφεται αυτό που γίνεται, ώστε να μην καταλήξει εις βάρος του μουσείου.
* Τι προβλέπει σχετικά με αυτό η ελληνική νομοθεσία;
- Στην Ελλάδα η υπάρχουσα νομοθεσία είναι σχετικά ελαστική ως προς αυτό το θέμα και επιτρέπει τη φωτογράφηση, εκτός από τις περιπτώσεις που ανέφερα προηγουμένως, όπου δηλαδή χρειάζεται να πάρει κανείς κάποια μέτρα για την προστασία των εκθεμάτων. Δεν νομίζω ότι η Ελλάδα έχει ιδιαίτερα αυστηρή νομοθεσία σε ό,τι αφορά τη φωτογράφηση στα μουσεία. Το να επιτρέπεις τις αναμνηστικές φωτογραφίες, βέβαια, συνεπάγεται και κάποια απώλεια στα έσοδα των μουσείων. Παράδειγμα, στην Ιταλία, μέχρι πρότινος, επέτρεπαν τη φωτογράφηση αφού είχες πληρώσει και ένα δεύτερο εισιτήριο. Πάντως, όπως είπα και προηγουμένως, να επιτρέπεις ή όχι τη φωτογράφηση των εκθεμάτων σχετίζεται με το κατά πόσο τα μουσεία ανοίγονται στους επισκέπτες και είναι φιλικά προς αυτούς. Από εκεί και πέρα και η φιλικότητα χρειάζεται διαχείριση.
Πηγή: Ε. Καζαλόττι, Ελευθεροτυπία
Δεν υπάρχουν σχόλια