Αντίγραφο χειρογράφου της Σκούρτα Οι σπάνιες εικόνες, μοναδικά δείγματα ρωσικής τεχνοτροπίας του τέμπλου του Αγίου Αχιλλίου Λάρισας, π...
 |
| Αντίγραφο χειρογράφου της Σκούρτα |
Οι σπάνιες εικόνες, μοναδικά δείγματα ρωσικής τεχνοτροπίας του τέμπλου του Αγίου Αχιλλίου Λάρισας, που ήρθαν από τη Μόσχα και χρονολογούνται στο 1801, βγαίνουν από το υπόγειο του μητροπολιτικού ναού και εκτίθενται για πρώτη φορά στο κοινό.
Από τις 11 εικόνες του τέμπλου οι επτά έχουν χαθεί και σώζονται μόνον οι τέσσερις: η Γέννηση της Θεοτόκου, η Κοίμηση της Θεοτόκου, ο Άγιος Γεώργιος και οι Άγιοι Ανάργυροι.
Οι τέσσερις εικόνες εκτίθενται από σήμερα στο Διαχρονικό Μουσείο Λάρισας, στην πρώτη από τις τρεις ενότητες της έκθεσης, με κοινό θέμα «Γέφυρες Τέχνης: Ελλάδα-Ρωσία 2016», που πραγματοποιείται στο πλαίσιο του αφιερωματικού έτους Ελλάδας-Ρωσίας.
Όπως είπε στο «Έθνος» η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας, Σταυρούλα Σδρόλια, οι εικόνες φιλοτεχνήθηκαν από τον ζωγράφο Dimitri Smirnov, όπως προκύπτει από την επιγραφή στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Παραγγέλθηκαν σε εργαστήριο στη Μόσχα από τον μητροπολίτη Λαρίσης -μετέπειτα Εφέσου και εθνομάρτυρα του 1821- Διονύσιο Καλλιάρχη, με την επιμέλεια του οποίου ανηγέρθη εκ βάθρων ο ναός του Αγίου Αχιλλίου του 1794, σε ρυθμό τρίκλιτης βασιλικής.
Η μοσχοβίτικη προέλευση των εικόνων είχε συνεπάρει τους λόγιους του 19ου αιώνα, οι οποίοι και κάνουν συχνά αναφορά σε αυτές και αποτελούν απτή μαρτυρία για τις στενές σχέσεις της θεσσαλικής πρωτεύουσας με τη Ρωσία. Οι τέσσερις εικόνες παραχωρήθηκαν από την Ιερά Μητρόπολη Λαρίσης και Τυρνάβου για τη συντήρησή τους στα εργαστήρια της ΕΦΑ Λάρισας, ενώ θα παραμείνουν στην αίθουσα περιοδικών εκθέσεων του μουσείου μέχρι τις 30 Δεκεμβρίου.
Σε πρώτη φάση θα εκτεθούν δύο από αυτές, η Κοίμηση της Θεοτόκου και ο Αγιος Γεώργιος έφιππος, ενώ σύντομα θα προστεθούν και οι άλλες δύο, η Γέννηση της Θεοτόκου και οι Αγιοι Ανάργυροι, η συντήρηση των οποίων δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.
Σύμφωνα με την κ. Σδρόλια, οι τέσσερις σωζόμενες εικόνες -δυστυχώς δεν υπάρχουν πληροφορίες για την τύχη των υπόλοιπων 11- είναι ρωσικής τεχνοτροπίας, με πολλές δυτικές επιδράσεις. Αλλωστε τον 19ο αιώνα η τέχνη στην Ανατολή ασπάστηκε πολλά στοιχεία από τη Δύση και οι συγκεκριμένες εικόνες θεωρούνται «πολύ μοντέρνες» τεχνοτροπικά για την εποχή τους.
 |
| Λεπτομέρεια από την Κοίμηση της Θεοτόκου. |
Οι Λαρισαίοι τις υποδέχθηκαν με μεγάλη συγκίνηση στις αρχές του 19ου αιώνα, αφενός γιατί απέδιδαν τα θέματα με πολλή ζωντάνια και αφετέρου ήταν δώρο από τη Ρωσία, με την οποία είχαν δεσμούς φιλίας.
Ο πρώτος ναός στη μνήμη του Αγίου Αχιλλίου χτίστηκε περίπου τον 6ο αιώνα και ήταν μια τρίκλιτη παλαιοχριστιανική, που καταστράφηκε στα μέσα του 16ου αιώνα. Οι Λαρισαίοι οικοδόμησαν άλλο ναό προς τιμήν του πολιούχου τους, Αγίου Αχιλλίου, πάντα στον λόφο του Φρουρίου, τον οποίο γκρέμισαν οι Τούρκοι στα Ορλωφικά.
Βυζαντινές αναπλάσεις
Η έκθεση «Γέφυρες Τέχνης: Ελλάδα-Ρωσία 2016» περιλαμβάνει επίσης την ενότητα «Βυζαντινές Αναπλάσεις: από τα χρόνια των Κομνηνών στην τεχνική της διαφάνειας της ρωσικής εικόνας». Η Μαρία-Σμαράγδα Σκούρτα φιλοτεχνεί αντίγραφα χειρογράφων της βυζαντινής εποχής, μεταφέροντας αυτούσια θέματα από χειρόγραφα και άλλα έργα του Βυζαντίου και τα συνδυάζει σε μεγάλες συνθέσεις, όπου αναβιώνει ο βυζαντινός χρόνος.
Μια τρίτη και εξίσου ενδιαφέρουσα ενότητα έχει τίτλο «Η Ρωσία του χθες» και παρουσιάζει χρηστικά και διακοσμητικά αντικείμενα του Λαρισαίου γιατρού και συλλέκτη, Ιωάννη Κυπαρισσού, τα οποία μεταφέρουν τον επισκέπτη στο κλίμα της Ρωσίας του 19ου αιώνα.
Τα εκθέματα αυτά συμπληρώνονται με αντικείμενα από άλλα υλικά, όπως γυαλί, πορσελάνη, μπρούντζος, ατσάλι, ξύλο και πέτρα, καθώς και από πίνακες ζωγραφικής του Ι. Κυπαρισσού, που εμπνέονται από τη Ρωσία του 1850 και μετέπειτα.
Σύμφωνα με την ιστορικό τέχνης, Χρύσα Δραντάκη, «η σειρά των συγκεκριμένων αντικειμένων ανήκει σε μια λαμπρή καλλιτεχνική περίοδο της τσαρικής τέχνης και δίνει το έναυσμα στον συλλέκτη για τη δική του δημιουργία».
Πηγή: Μ. Ριτζαλέου, Έθνος
Δεν υπάρχουν σχόλια