"Είχε γλυπτό ορατό από τη θάλασσα"

Το μνημείο έχει περίβολο συνολικού ύψους 3,50 μ. και διαμέτρου 10,70 μ. και έχει κατασκευαστεί από 6 σειρές ογκόλιθων από τοπικό ασβεστό...

Το μνημείο έχει περίβολο συνολικού ύψους 3,50 μ. και διαμέτρου 10,70 μ.
και έχει κατασκευαστεί από 6 σειρές ογκόλιθων από τοπικό ασβεστόλιθο

Πριν από μερικά χρόνια, το κυκλοτερές ταφικό μνημείο στις Κολόνες της Σαλαμίνας ήταν σε κακή κατάσταση. Να, όμως, που τώρα αναστηλώθηκε και παραδίδεται στο κοινό. 

Πρόκειται για ένα ταφικό μνημείο του 4ου αι. π.Χ., που δεσπόζει επάνω στο νοτιότερο ακρωτήρι του νησιού, έναν κυκλικό ταφικό περίβολο μνημειακής κατασκευής που περικλείει 4 ταφές και ένα λίθινο βάθρο επάνω στο οποίο είχε τοποθετηθεί το σήμα των τάφων, ορατό ακόμη και από τη θάλασσα.

Το μνημείο είχε καταρρεύσει κατά το μεγαλύτερο τμήμα του λόγω κυρίως φυσικών αιτίων. Κατά την αρχική μελέτη αναστήλωσης του πολιτικού μηχανικού Κ. Μαμαλούγκα, βάσει της οποίας το έτος 2012 το έργο εντάχθηκε από το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού στο ΕΣΠΑ 2007-2013, προβλεπόταν η μερική αναστήλωση με την επανατοποθέτηση 43 αρχαίων λίθων.

Ωστόσο κατά τη διάρκεια της αναστήλωσης και των εργασιών τεκμηρίωσης, ταυτίστηκε σχεδόν το σύνολο των πεσμένων λίθων και έτσι υλοποιήθηκε από τον μηχανικό Κ. Ζάμπα συμπληρωματική μελέτη εκτεταμένης αναστήλωσης με την επανατοποθέτηση 99 αρχαίων και 22 νέων λίθων, στο πλαίσιο πάντα του αρχικού προϋπολογισμού των 270.000 €. Ουσιαστικά τριπλασιάστηκε το προς υλοποίηση αντικείμενο. Οι εργασίες ξεκίνησαν τον Απρίλιο του 2013 και ολοκληρώθηκαν τον Δεκέμβριο του 2015.

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής, Πειραιώς και Νήσων πραγματοποιεί τα εγκαίνια του μνημείου την Κυριακή 6 Νοεμβρίου στις 12.30 μ.μ. Το μνημείο θα εγκαινιάσει η γενική γραμματέας Πολιτισμού του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη.

Ο περίβολος, συνολικού ύψους 3,50 μ. και διαμέτρου 10,70 μ., έχει κατασκευαστεί από 6 σειρές ογκόλιθων από τοπικό ασβεστόλιθο. Υπήρχε υλικό από όλες τις σειρές δόμων, και έτσι αναστηλώθηκαν στο αρχικό τους ύψος. Στο εσωτερικό του, εκτός από τις ταφές, σώζεται και τμήμα κτιστής τετράγωνης κατασκευής.

Κατά τη διάρκεια των αναστηλωτικών εργασιών, όπως σημειώνει η αρχαιολόγος Αν. Καπετανοπούλου, ήρθαν στο φως στοιχεία από τα οποία προκύπτει ότι πρόκειται για βάθρο ανάλογων διαστάσεων του περιβόλου, επάνω στο οποίο είχε στηθεί ως επιτύμβιο «σήμα» γλυπτική σύνθεση πιθανώς μιας μαρμάρινης ληκύθου και μιας μαρμάρινης επιτύμβιας στήλης με επιγραφή.

Πιθανολογείται ότι το ύψος του ήταν τέτοιο ώστε το άνω τμήμα του ήταν ορατό ακόμα και από τη θάλασσα. Στον χώρο μπροστά από την είσοδο είχε διανοιχθεί το όρυγμα με τις ταφές, οι οποίες καλύπτονταν από χαμηλό τύμβο από χώμα και τελική επίστρωση από κονίαμα. Μέσα στο όρυγμα εντοπίστηκαν δύο μαρμάρινες σαρκοφάγοι, δυστυχώς συλημένες, μία πωρολιθική και μία ταφική πυρά.

Το μνημείο είχε εσφαλμένα θεωρηθεί ως πύργος επόπτευσης, ως ναός του Αίαντα σύμφωνα με τις αναφορές του Παυσανία και τέλος ως φρυκτωρία λόγω της κομβικής θέσης όπου βρίσκεται. Ομως οι ανασκαφές στα τέλη της δεκαετίας του ’90 από την τότε Β΄ Εφορεία Αρχαιοτήτων, έφεραν στο φως τις ταφές εντός του ορύγματος.

Πηγή: Αγγ. Κώττη, Έθνος