Χειμωνιάτικη βόλτα στο φρούριο των Αιγοσθένων

Ένα από τα σημαντικότερα οχυρωματικά σύνολα της Αττικής του 4ου αι. π.Χ. είναι ο νοτιοανατολικός πύργος, ύψους 18 μέτρων. Περίπου μί...

Ένα από τα σημαντικότερα οχυρωματικά σύνολα της Αττικής του 4ου αι. π.Χ. είναι ο νοτιοανατολικός πύργος, ύψους 18 μέτρων.

Περίπου μία ώρα και είκοσι λεπτά από την Αθήνα, βγαίνοντας στα Μέγαρα και ακολουθώντας τη διαδρομή για το Πόρτο Γερμενό, στους πρόποδες του Κιθαιρώνα, είναι ευκαιρία για μια χειμωνιάτικη βόλτα στο φρούριο των Αιγοσθένων. 

Ήταν η «κώμη των Μεγάρων», μια θέση που κατοικήθηκε από τα γεωμετρικά χρόνια μέχρι την πρώιμη βυζαντινή εποχή. Ένα από τα σημαντικότερα οχυρωματικά σύνολα της Αττικής του 4ου αι. π.Χ. που δέχτηκε πολλές επισκευές και επιδιορθώσεις από την κατασκευή της οχύρωσής του έως σήμερα.

Ο επισκέπτης που φτάνει σε αυτό το πανέμορφο ησυχαστήριο βλέπει ήδη την πρώτη αλλαγή. Οι παραμορφώσεις και οι καταρρεύσεις που προκάλεσαν οι σεισμοί του 1981 στον ΝΑ πύργο του αρχαίου φρουρίου έχουν πια αποκατασταθεί. Οι δόμοι του μνημείου αποσυναρμολογήθηκαν μέχρι τις κατώτερες στρώσεις στη ΝΑ γωνία της ακρόπολης και συναρμολογήθηκαν εκ νέου, ενώ ανασύρθηκαν και άλλοι που είχαν σκορπιστεί εντός και εκτός του πύργου.

Οι εργασίες ολοκληρώθηκαν, οι σκαλωσιές απομακρύνθηκαν και ο πύργος με αρχικό ύψος 18 μ. και δίρριχτη στέγη είναι επισκέψιμος και εσωτερικά. Σχολεία και ενδιαφερόμενοι ξεναγούνται στον χώρο φτάνοντας μέχρι τον τρίτο όροφο του μνημείου. Όλοι ενθουσιάζονται με το αποτέλεσμα. Η αλήθεια είναι ότι οι σωστικές επεμβάσεις και οι στερεώσεις του ΝΑ πύργου που εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Αττική 2007-2013» και ολοκληρώθηκε από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αθηνών (Ελένη Μπάνου) δεν ήταν από τα εύκολα έργα. Απομακρυσμένο μνημείο από το κέντρο της Αθήνας απαιτούσε πολλές μετακινήσεις των αρχαιολόγων (υπεύθυνες του έργου η Ευγενία Τσάλκου και η Πολυτίμη Βαλτά) και των ειδικοτήτων που εργάστηκαν σ’ αυτό, ενώ πολύ συχνά οι εργασίες επηρεάζονταν από τις δύσκολες καιρικές συνθήκες, κυρίως τον αέρα, στην περιοχή.

Εντυπωσιακό για τον επισκέπτη είναι το εσωτερικό
 του μνημείου έως και τον τρίτο όροφο.

Τα Αιγόσθενα που μέχρι πρότινος ανήκαν στην αρμοδιότητα της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής, Πειραιώς και Νήσων (με προϊσταμένη τη Στέλλα Χρυσουλάκη), πέρασαν στην αρμοδιότητα της νεοϊδρυθείσας εδώ και λίγες ημέρες Εφορείας Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής (Χριστίνα Μερκούρη). Οι επισκέψεις πραγματοποιούνται κατόπιν συνεννόησης (τηλ. 22960-81771).

Όσοι το αποφασίσουν όμως αποζημιώνονται. Απολαμβάνουν τη διαδρομή, τη θέα στον Κορινθιακό Κόλπο και βέβαια ένα από τα σπουδαιότερα μνημεία αρχαίας αμυντικής φρουριακής αρχιτεκτονικής. Η σιδερένια σκάλα μπροστά στον έτοιμο πια πύργο (ήταν ο επιβλητικότερος όλων στην Ακρόπολη) κρίθηκε απαραίτητη για την πρόσβαση όπως οι κλίμακες στο εσωτερικό του μνημείου, προκειμένου να οδηγείται το κοινό στα μεσοπατώματα και να φτάνει έως και τον τρίτο όροφο.

Τα εγκαίνια

Τα εγκαίνια υπολογίζονται μετά το Πάσχα, εποχή για ανοιξιάτικες εξορμήσεις. Οι σωστικές επεμβάσεις και στερεώσεις συνεχίζονται στον βορειοανατολικό πύργο (Διεύθυνση Αναστήλωσης), σε διάφορα σημεία της Ακρόπολης, ενώ πρόσφατα εγκρίθηκε ομόφωνα η μελέτη στερέωσης-αναστήλωσης του Μεσοπυργίου.

Η Ακρόπολη των Αιγοσθένων χτίστηκε το 343 π.Χ. με τη βοήθεια των Αθηναίων, μετά τη συμμαχία τους με τους Μεγαρείς, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τον θηβαϊκό κίνδυνο. Η κατοίκηση στον χώρο του αρχαίου φρουρίου ήταν συνεχής. Η θέση χρησιμοποιήθηκε και αργότερα. Τον 5ο αι. μ.Χ. χτίστηκε πεντάκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική και τον 11ο αι. το εκκλησάκι της Αγίας Αννας, ενώ στην Υστερη Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή περίοδο, μοναστήρι το οποίο αναπτύχθηκε γύρω από τον ναό του Αγίου Γεωργίου.

Πηγή: Γ. Συκκά, Καθημερινή