Χρήστος Τσιρογιάννης για ΜΕΤ: "Το ΥΠΠΟ έπρεπε να αποφύγει τη συνεργασία με ένα μουσείο απ’ όπου συνεχώς κατάσχονται παράνομες αρχαιότητες"

Φωτογραφία από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. [Credit: KONSTANTINOS TSAKALIDIS / SOOC] Ο αρχαιολόγος Χρήστος Τσιρογιάννης μιλά στο NEWS 24/7 ...

Φωτογραφία από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.
[Credit: KONSTANTINOS TSAKALIDIS / SOOC]

Ο αρχαιολόγος Χρήστος Τσιρογιάννης μιλά στο NEWS 24/7 για τη συνεργασία του Υπουργείου Πολιτισμού με το Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης. Την ίδια στιγμή η εισαγγελία της πόλης "εκθέτει" και πάλι το Μουσείο πως εκθέτει παράνομα αντικείμενα.

Πολλές είναι οι συζητήσεις που αφορούν το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης (ΜΕΤ) με αφορμή την κύρωση της Συμφωνίας μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης της Αθήνας, του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης της Νέας Υόρκης και του Ινστιτούτου Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού του Ντελαγουέρ, σχετικά με την επιστροφή στην Ελλάδα, ιδιωτικής συλλογής 161 αρχαιοτήτων του Κυκλαδικού Πολιτισμού, ευρισκόμενης στη Νέα Υόρκη και την έκθεση αυτής στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης.

Ο λόγος; Το μεγαλύτερο μουσείο στις Ηνωμένες Πολιτείες, το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης, έρχεται σε τακτικά χρονικά διαστήματα στο επίκεντρο, καθώς διαρκώς κατάσχονται από τις εκθέσεις του παράνομες αρχαιότητες και αντιμετωπίζει αυξανόμενο έλεγχο από την αστυνομία και τους ομοσπονδιακούς πράκτορες που ερευνούν το διεθνές λαθρεμπόριο τέχνης.

Με αυτό το Μουσείο πρόκειται να συνάψει συμφωνία και να συνεργαστεί το Υπουργείο Πολιτισμού. Θυμίζουμε πως 161 ελληνικές αρχαιότητες, που είχαν δωρηθεί από τον Αμερικανό πολυεκατομμυριούχο Λέοναρντ Στερν στο «Ινστιτούτο Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού» με έδρα το Ντελαγουέρ, επαναπατρίζονται μέσω μίας συμφωνίας σύνθετης. 15 αρχαιότητες από τη συλλογή θα εκτεθούν στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης από την 1η Νοεμβρίου και για ένα έτος. Μετά το πέρας του χρονικού αυτού διαστήματος τα αρχαία αντικείμενα θα επιστραφούν στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης για να ενσωματωθούν στην υπόλοιπη συλλογή που θα αποτελέσει το υλικό της μεγάλης έκθεσης η οποία θα διαρκέσει από τον Ιανουάριο του 2024 και για 25 χρόνια, έως τον Δεκέμβριο του 2048.

Τα πράγματα ωστόσο δεν είναι τόσο ωραία όσο δείχνουν. Και για τον λόγο αυτό ο Σύλλογος των Ελλήνων Αρχαιολόγων αντιδρά ζητώντας εξηγήσεις και διευκρινίσεις (διάβασε εδώ και εδώ).

Μέσα σε όλη αυτή τη συζήτηση που έχει ανάψει ιδιαίτερη αίσθηση προκαλεί το γεγονός πως χθες, Τρίτη 6 Σεπτεμβρίου η εισαγγελία της Νέας Υόρκης εξέδωσε δελτίο Τύπου στο οποίο αναφέρεται πως επιστρέφουν στην Ιταλία 58 αρχαιότητες αξίας περίπου 19 εκατομμυρίων δολαρίων που αποδείχθηκε πως ήταν αντικείμενο αρχαιοκαπηλίας. Οι 21 από τις 58 αυτές αρχαιότητες κατασχέθηκαν από το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης.

Τι αναφέρει ο Χρήστος Τσιρογιάννης στο NEWS 24/7

Ο Χρήστος Τσιρογιάννης, αρχαιολόγος και ερευνητής παράνομων αρχαιοτήτων και διεθνών αρχαιοκαπηλικών κυκλωμάτων, ανέφερε χαρακτηριστικά στο NEWS 24/7 για το ΜΕΤ και τα παράνομα του εκθέματα πως “έχω και εγώ δώσει ταυτίσεις και αποδεικτικά στοιχεία στην εισαγγελία του Μανχάταν για κάποιες από αυτές τις υποθέσεις, όπως τα αγάλματα Κάστορα και Πολυδεύκη με τα άλογα- που είχα ήδη στο διδακτορικό μου στο Κέιμπριτζ από το 2012. Οι συγκεκριμένες υποθέσεις είναι κάποιες από τις πολλές που πρόκειται να ακολουθήσουν, ενώ το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης πιάνεται ξανά με παράνομες αρχαιότητες ήδη από το 2013, οπότε και εντόπισα τα πρώτα κλεμμένα εκεί”.

Σε ερώτησή μας για το αν η παραπάνω έρευνα στην οποία αναφέρεται περιλαμβάνει και 161 κυκλαδικές αρχαιότητες από τη «Συλλογή Στερν» ανέφερε πως “το Υπουργείο Πολιτισμού θα έπρεπε να αποφύγει τη συνεργασία με ένα μουσείο απ’ όπου συνεχώς κατάσχονται παράνομες αρχαιότητες. Το ότι δεν το κάνει, ενώ υποτίθεται ότι την ίδια ώρα μάχεται εναντίον της αρχαιοκαπηλίας, εγείρει πολλές ερωτήσεις, ηθικής και άλλης φύσεως. Άλλωστε, είναι το Υπουργείο που έχει την πλήρη ευθύνη να απαντήσει σε αυτό με κάθε λεπτομέρεια”.

Πιο συγκεκριμένα διαβάζουμε στο δελτίο Τύπου της εισαγγελίας της Νέας Υόρκης:

“Ο εισαγγελέας του Μανχάταν, Alvin L. Bragg, Jr., ανακοίνωσε σήμερα την επιστροφή 58 αρχαιοτήτων αξίας περίπου 19 εκατομμυρίων δολαρίων στους κατοίκους της Ιταλίας. Τα κομμάτια διακινήθηκαν από τους Giacomo Medici, Giovanni Franco Becchina, Pasquale Camera και Edoardo Almagiá. Και οι τέσσερις αυτοί διακινητές πούλησαν αρχαιότητες που τελικά κατέληξαν στη συλλογή του Michael Steinhardt. O Steinhardt -ένας από τους μεγαλύτερους συλλέκτες αρχαίων έργων τέχνης στον κόσμο- έλαβε την πρώτη στο είδος της ισόβια απαγόρευση απόκτησης αρχαιοτήτων. Η απόφαση αυτή ελήφθη μετά από πολυετή εθνική ποινική έρευνα.

21 από τις 58 αυτές αρχαιότητες κατασχέθηκαν από το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης.

Όλες οι αρχαιότητες επιστράφηκαν κατά τη διάρκεια τελετής επαναπατρισμού στην οποία συμμετείχαν ο Γενικός Πρόξενος της Ιταλίας Fabrizio Di Michele, ο Στρατηγός Roberto Riccardi της Διοίκησης των Καραμπινιέρων για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς και ο Mike Alfonso, Αναπληρωτής Ειδικός Πράκτορας αρμόδιος από τις Έρευνες Εσωτερικής Ασφάλειας (HSI).

“Αυτά τα 58 κομμάτια αντιπροσωπεύουν χιλιάδες χρόνια ιστορίας, ωστόσο οι διακινητές τους σε όλη την Ιταλία χρησιμοποίησαν λεηλάτες για να κλέψουν αυτά τα αντικείμενα και να βάλουν τις τσέπες τους. Για πάρα πολύ καιρό τα αντικείμενα αυτά κάθονταν σε μουσεία, σπίτια και γκαλερί, ενώ δεν είχαν αποκτηθεί με νόμιμο τρόπο”, ανέφερε χαρακτηριστικά ο εισαγγελέας του Μανχάταν. Και συνεχίζει: “Η αποκάλυψη αυτών των μεθόδων απαιτεί χρόνια επιμελούς και δύσκολης ερευνητικής δουλειάς και επικροτώ την ομάδα των εισαγγελέων και αναλυτών μας, που σε συντονισμό με τους εταίρους μας στην επιβολή του νόμου’, συνεχίζουν να κάνουν σπουδαία πρόοδο στην επιστροφή κλεμμένων αρχαιοτήτων.

«Επαινούμε την έντονη και εποικοδομητική συνεργασία μεταξύ των ιταλικών και των αμερικανικών αρχών και της εισαγγελίας της κομητείας της Νέας Υόρκης, για την ανάκτηση κλεμμένων αρχαιοτήτων», δήλωσε ο Fabrizio Di Michele, Γενικός Πρόξενος της Ιταλίας. «Αυτά τα εξαιρετικά 58 αριστουργήματα είναι ένας ανεκτίμητος θησαυρός της ιστορίας και της κληρονομιάς μας. Να σημειωθεί πως ότι αυτή είναι η τρίτη τελετή επαναπατρισμού που πραγματοποιείται μέσα σε μόλις εννέα μήνες. Θέλω να αναγνωρίσω για άλλη μια φορά το έργο που επιτελέστηκε από τον Εισαγγελέα Άλβιν Μπραγκ και την εξαιρετική ομάδα του, καθώς και τις έρευνες Εσωτερικής Ασφάλειας και τον Comando Tutela Patrimonio Culturale της Ιταλικής Αστυνομίας. Η επιστροφή αυτών των αντικειμένων στα μέρη που ανήκουν είναι μαρτυρία της ακούραστης και σταθερής δέσμευσής τους».

«Σήμερα γιορτάζουμε την επιστροφή 58 αρχαίων έργων τέχνης, αξίας άνω των 18 εκατομμυρίων δολαρίων. Αυτοί οι θησαυροί ανυπολόγιστης πολιτιστικής αξίας αντιπροσωπεύουν μερικά από τα καλύτερα παραδείγματα της ιταλικής κληρονομιάς. Αυτά τα κομμάτια λεηλατήθηκαν και μεταφέρθηκαν λαθραία από την Ιταλία και, σε αρκετές περιπτώσεις, μεταβιβάστηκαν σε ασυνείδητους συλλέκτες και μουσεία, χωρίς να γνωρίζουν την προέλευσή τους. Ειδικοί πράκτορες της HSI και εμπειρογνώμονες αρχαιοτήτων έχουν εργαστεί για χρόνια προκειμένου να ξετυλίξουν τα ίχνη των λαθρεμπόρων και να εντοπίσουν τα αντικείμενα που επιστρέφουμε σήμερα. Δεν θα μπορούσαμε να είμαστε πιο περήφανοι που στεκόμαστε δίπλα στους εταίρους μας στην Εισαγγελία του Μανχάταν και στους εταίρους μας στην ιταλική κυβέρνηση, καθώς επιστρέφουμε αυτές τις ανεκτίμητες αρχαιότητες στους νόμιμους ιδιοκτήτες τους—τον λαό της Ιταλίας», δήλωσε η Ερευνητική Υπηρεσία Εσωτερικής Ασφάλειας (HSI) της Νέας Υόρκης.

Ο Giacomo Medici, ο Edoardo Almagiá και ο Giovanni Franco Becchina τέλεσαν εξαιρετικά προσοδοφόρες εγκληματικές επιχειρήσεις –συχνά μάλιστα σε ανταγωνισμό μεταξύ τους– χρησιμοποιώντας ντόπιους απατεώνες για να κάνουν επιδρομές και πλιάτσικο σε αρχαιολογικούς χώρους σε όλη την Ιταλία, πολλοί από τους οποίους ήταν ανεπαρκώς φυλασσόμενοι.

Ο Pasquale Camera “νονός” της τοπικής εγκληματικότητας οργάνωνε κλοπές από μουσεία και εκκλησίες ήδη από τη δεκαετία του 1960. Στη συνέχεια άρχισε να αγοράζει κλεμμένα αντικείμενα από ντόπιους που επιδίδονταν σε λεηλασίες μνημείων και τα πουλούσε ακολούθως σε εμπόρους αρχαιοτήτων.

Ανάμεσα στα κομμάτια που επιστρέφονται βρίσκονται:

• Η Μαρμάρινη Κεφαλή της Αθηνάς, που χρονολογείται στο 200 π.Χ. Το κομμάτι συλλήθηκε από έναν ναό της Κεντρικής Ιταλίας, διακινήθηκε από το δίκτυο των Giacomo Medici και τελικά “προσγειώθηκε” στο Met το 1996.
• Ένα κύπελλο (White-Ground Kylix) που χρονολογείται από το 470 π.Χ. Στο εσωτερικό υπάρχει μια ζωγραφισμένη σκηνή μιας γυναίκας, που στέκεται μπροστά από ένα βωμό και προσφέρει ένα πιάτο. Το κύπελλο ήταν κομματιασμένο όταν κλάπηκε από την Ιταλία και τελικά μεταφέρθηκε λαθραία στην Ελβετία από το δίκτυο του Giovanni Franco Becchina. Αγοράστηκε από τη Met το 1979.
• Η χάλκινη προτομή ενός άνδρα, που χρονολογείται είτε στα τέλη του πρώτου αιώνα π.Χ. είτε στον πρώτο αιώνα μ.Χ. Το κομμάτι διακινήθηκε από έναν έμπορο Robert Hecht με έδρα το Παρίσι σε έναν αντιπρόσωπο στην Ελβετία, ο οποίος τελικά πούλησε το κομμάτι σε ένα άτομο με έδρα την κομητεία της Νέας Υόρκης.

Τον Ιούλιο, το Γραφείο του Εισαγγελέα επαναπάτρισε άλλες 142 αρχαιότητες αξίας σχεδόν 14 εκατομμυρίων δολαρίων στην Ιταλία. Το 2022 σχεδόν 300 αρχαιότητες αξίας άνω των 66 εκατομμυρίων δολαρίων επέστρεψαν σε 12 χώρες. Από την ίδρυσή της, η Μονάδα Διακίνησης Αρχαιοτήτων έχει επιστρέψει περισσότερες από 1.900 αρχαιότητες, αξίας άνω των 135 εκατομμυρίων δολαρίων, σε 22 χώρες.

Η έρευνα διεξήχθη από τον βοηθό εισαγγελέα Matthew Bogdanos, Διευθυντή της Μονάδας Εμπορίας Αρχαιοτήτων. Βοηθοί Εισαγγελείς Yuval Simchi-Levi, Taylor Holland και Bradley Barbour. Εποπτική Αναλυτής Ερευνών Apsara Iyer, Αναλυτές Ερευνών Giuditta Giardini, Alyssa Thiel, Daniel Healey και Hilary Chassé. και οι ειδικοί πράκτορες John Paul Labbat και Robert Mancene των Ερευνών Εσωτερικής Ασφάλειας. Ερευνητική υποστήριξη παρείχε ο αξιωματικός εντάλματος TPC Angelo Ragusa, η Δρ Daniella Rizzo, ο Dr. Stefano Alessandrini και ο Δρ. Χρήστος Τσιρογιάννης.

Πηγή: Γ. Οικονόμου, News247