Αν το 1578 ο Χασάν πασάς είχε πάρει διαφορετική απόφαση…

Αγαλμα του Μιγέλ ντε Θερβάντες στο Τολέδο. Οπως φαίνεται, η «ύπαρξη» του Δον Κιχώτη οφείλεται και στη (σπανιότατη) μεγαθυμία του πασά του Αλ...

Αγαλμα του Μιγέλ ντε Θερβάντες στο Τολέδο. Οπως φαίνεται, η «ύπαρξη» του Δον Κιχώτη οφείλεται και στη (σπανιότατη) μεγαθυμία του πασά του Αλγερίου. 

Το έτος του Σωτήρος 1578, ο Μιγέλ ντε Θερβάντες, εκκολαπτόμενος συγγραφέας κυρίως όμως ανάπηρος βετεράνος της ναυμαχίας της Ναυπάκτου, βρίσκεται έγκλειστος σε μουσουλμανικές φυλακές του Αλγερίου μαζί με άλλους χριστιανούς.

Ο Θερβάντες προσπαθεί διαρκώς να δραπετεύσει, οργανώνοντας ολόκληρες ομάδες μαζί του, μα αποτυγχάνει. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να έρθει αντιμέτωπος με τον Χασάν πασά, τον διοικητή του Αλγερίου.

Ο Χασάν πασάς, γράφει ο Ουίλιαμ Εγκιντον στο υπέροχο «Μιγέλ ντε Θερβάντες. Ο πρώτος συγγραφέας του σύγχρονου κόσμου» (μτφρ. Πέτρος Γεωργίου, εκδ. Πατάκη),«είναι διαβόητος για τη βαναυσότητά του». Γνωστός και ως Χασάν ο Βενετσιάνος, ήταν αμφιφυλόφιλος αποστάτης από την Ιταλία, ο οποίος «είχε τη λύσσα του προσήλυτου για χριστιανικό αίμα».

Ο Χασάν «συνήθιζε να ανασκολοπίζει σκλάβους πάνω σε ακονισμένους πασσάλους, όπου τους άφηνε να ξεψυχήσουν αργά σε κοινή θέα, για να τους τιμωρήσει επειδή είχαν αποπειραθεί να αποδράσουν. Και όποιος υπέπιπτε σε ελαφρύτερο παράπτωμα μπορούσε εύκολα να καταλήξει με κομμένο αυτί». Συνεπώς, «αντιμέτωπος ο Θερβάντες με τον πασά, είχε κάθε λόγο να υποπτεύεται ότι ο θάνατός του επρόκειτο να είναι αργός και βασανιστικός».

Ωστόσο, σύμφωνα με ένορκες καταθέσεις που αργότερα υπογράφηκαν από περίπου δέκα μάρτυρες, ο Θερβάντες «βγήκε μπροστά, κοίταξε κατάματα τον πασά και ανέλαβε την αποκλειστική ευθύνη για όλα».

Αυτά τα παράδοξα της Ιστορίας: ο Χασάν δεν εκτελεί και δεν βασανίζει κανέναν! Να ήταν επειδή θαύμασε τόσο πολύ το θάρρος του «κουρελή, υποσιτισμένου κρατούμενού του»;

Ποιος ξέρει· το βέβαιο είναι ότι χάρη σε αυτή την απόφαση, εμείς σήμερα, μπορούμε να κρατούμε στα χέρια μας τη γενεσιουργό στιγμή του νεότερου παγκόσμιου μυθιστορήματος: τον «Δον Κιχώτη».

Οχι όμως ότι έμεινε άπραγος ο Χασάν: οδήγησε τον Θερβάντες και τους συνεργούς του σε ένα χώρο όπου κρατούνταν ένας άνδρας ονόματι Χουάν, αυτός που τους είχε βοηθήσει να δραπετεύσουν. Ο Χασάν υποχρέωσε τον Θερβάντες και τους υπόλοιπους να παρακολουθήσουν τον Χουάν να «θανατώνεται στο τσιγκέλι»: τον κρέμασαν ανάποδα, διαπέρασαν το ένα του πόδι με τσιγκέλι και «τον βασάνισαν ώσπου να πνιγεί στο ίδιο του το αίμα. Δεν ήταν γρήγορος θάνατος, και ο Θερβάντες και οι σύντροφοί του εξαναγκάστηκαν να παρακολουθήσουν το μαρτύριο μέχρι τέλους».

Ο Θερβάντες απελευθερώθηκε έπειτα από μια πενταετία. Η σκέψη δεν λέει να φύγει: αν ο Χασάν εκείνη τη μοιραία ημέρα είχε αποφασίσει κάτι άλλο, πόσο διαφορετική θα ήταν σήμερα η ιστορία του μυθιστορήματος…

Πηγή: Ηλ. Μαγκλίνης, Καθημερινή