Ο Πέτρος Θέμελης στο αρχαίο θέατρο της Μεσσήνης, που ανέδειξε. (©ΑΠΕ-ΜΠΕ) Η μύηση των φοιτητών στην ανασκαφική μέθοδο και η κοινωνικοποίηση ...
 |
| Ο Πέτρος Θέμελης στο αρχαίο θέατρο της Μεσσήνης, που ανέδειξε. (©ΑΠΕ-ΜΠΕ) |
Η μύηση των φοιτητών στην ανασκαφική μέθοδο και η κοινωνικοποίηση των αρχαίων μνημείων συνιστούσαν βασικά μελήματα του Πέτρου Θέμελη.
Για τον Πέτρο Θέμελη, τον σπουδαίο αρχαιολόγο και ανασκαφέα που ανέδειξε την αρχαία Μεσσήνη σε έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους στην Ελλάδα και στον κόσμο, θα μιλήσουν και θα γράψουν οι καθ’ ύλην αρμόδιοι ομότεχνοί του. Ο δικός μου αποχαιρετισμός στον Πέτρο Θέμελη, που μόλις πέρασε στην αντίπερα όχθη, θα επικεντρωθεί στον άνθρωπο, όπως τον έζησα στα χρόνια που συνυπηρετούσαμε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης κατά τη δεκαετία του ’80.
Πρωτογνώρισα τον Πέτρο στο Ρέθυμνο, στους πανεπιστημιακούς χώρους διδασκαλίας και ανάμεσά μας αναπτύχθηκαν γρήγορα δεσμοί φιλίας που ενδυναμώθηκαν στην πορεία του χρόνου. Θυμάμαι πόσο τον γοήτευαν το φυσικό περιβάλλον, η εναλλαγή φωτός και σκιάς, ο ήλιος που έπεφτε στο πρόσωπό του, η θάλασσα, τα βουνά, τα δέντρα, τα ζώα.
Είχε μεταφέρει στο ρεθεμνιώτικο σπίτι του διάφορα αναμνηστικά ψήγματα από τους περιπάτους του στην παραλία ή στα διάφορα χωριά που συνήθιζε να επισκέπτεται. Ενα μεγάλο πιθάρι από τον Θραψανό, όπου συνεχίζεται η μινωική παραδοσιακή χειροποίητη κεραμική τέχνη, δέσποζε στο κέντρο του καθιστικού και πάνω του είχε στηρίξει μια μεγάλη ξύλινη τάβλα γεμάτη κοχύλια, βότσαλα, κούτσουρα λαξευμένα από το θαλασσινό νερό και ξηρά λουλούδια.
Οπως έλεγε συχνά, αν αποφασίσω κάποτε να παρατήσω τη διδασκαλία και την αρχαιολογία, θα γίνω ψαράς, να βρίσκομαι στο πέλαγος, να μυρίζω καθαρό αέρα, να γεύομαι την αλμύρα της θάλασσας. Ομως η μεγάλη του αγάπη ήταν η αρχαιολογία και η ανασκαφή, με την οποία είχε, όπως έλεγε, σχέση «ερωτική». Περιέγραφε στα μαθήματά του τη συγκίνηση που είχε νιώσει όταν άγγιξε τον απανθρακωμένο πάπυρο του Δερβενίου, τον οποίο είχε εντοπίσει σε μια γωνιά σε τάφο μέσα στα κατάλοιπα της πυράς του νεκρού, ή την αγαλλίαση, όταν έσκαβε στον ανατολικό τομέα της αρχαίας Ελεύθερνας, διευθύνοντας την εκεί πανεπιστημιακή ανασκαφή, και έβγαζε στο φως μνημεία του παρελθόντος.
Η μύηση των φοιτητών στην ανασκαφική μέθοδο και η κοινωνικοποίηση των αρχαίων μνημείων συνιστούσαν βασικά μελήματα του Θέμελη. Πολυάριθμοι ήταν οι φοιτητές που παρακολουθούσαν και έπαιρναν μέρος, υπό την καθοδήγησή του, στην ανασκαφή της Ελεύθερνας και στο γραφείο του στο πανεπιστήμιο πηγαινοέρχονταν πολλοί μαθητές του, ζητώντας από τον πρόθυμο δάσκαλο να λύσει απορίες και προβλήματα που αντιμετώπιζαν κατά την ανασκαφική διαδικασία. Ανοιξε, σε συνεργασία με τον επίσης καταξιωμένο ανασκαφέα της αρχαίας Ελεύθερνας, Νίκο Σταμπολίδη, τον αρχαιολογικό χώρο στο ευρύ κοινό, καλώντας τους κατοίκους της να τον επισκεφτούν για να γνωρίσουν την κληρονομιά του γενέθλιου τόπου τους και να αποκτήσουν βιωματική σχέση με τα μνημεία του αρχαίου παρελθόντος.
Γιος ποιητή και αδελφός μουσικού, ο Θέμελης ήταν ιδιαίτερα εξοικειωμένος με τη λογοτεχνία και τη μουσική τέχνη. Αγαπούσε την ποίηση, την κλασική μουσική και τη ζωγραφική. Είχε μάλιστα ζωγραφίσει το σπίτι όπου έμενε η οικογένειά του στην κατοχή. Ενδιαφερόταν ακόμη και για τη νεότερη ιστορία και δεν ήταν λίγες οι φορές που μου έδειχνε φωτοτυπίες από έγγραφα και οικονομικά κατάστιχα της περιόδου της βενετοκρατίας και της τουρκοκρατίας που έβρισκε στα διάφορα μοναστήρια στην Πελοπόννησο, όπου έζησε την τελευταία περίοδο της ζωής του.
Οι ανοικτοί πνευματικοί ορίζοντες που διέκριναν την προσωπικότητά του και η ουμανιστική γενικότερα παιδεία του ήταν αυτά που τον έκαναν να μην κατανοεί τις κακότητες του κόσμου, να τις αντιπαρέρχεται, παρά την πικρία που του προκαλούσαν, και να τις αντέχει.
Με την πίστη ότι θα τριγυρίζεις πάντα από ψηλά στους αγαπημένους σου αρχαιολογικούς χώρους, στην Ελεύθερνα και στη Μεσσήνη, σε αποχαιρετώ, Πέτρο Θέμελη, με βαθιά θλίψη.
* Η κ. Χρύσα Μαλτέζου είναι ιστορικός, μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.
Πηγή: Χρ. Μαλτέζου, Καθημερινή
Δεν υπάρχουν σχόλια