Πέτρος Θέμελης: Ευφυής και γενναιόδωρος

Ευγενική παραχώρηση του ζωγράφου Νίκου Ζήβα.  Ο Πέτρος Θέμελης ήταν και παραμένει μέσω του έργου του έξοχο παράδειγμα επιστημονικής και υπηρ...

Ευγενική παραχώρηση του ζωγράφου Νίκου Ζήβα. 

Ο Πέτρος Θέμελης ήταν και παραμένει μέσω του έργου του έξοχο παράδειγμα επιστημονικής και υπηρεσιακής δράσης με υψηλότατους ρυθμούς απόδοσης.

Ξεχώριζε πάντοτε σε κάθε συζήτηση για την οικονομία χρόνου και λέξεων. Κατά κανόνα, όπως και σε τόσες συνεδριάσεις της Επιτροπής Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως, περιοριζόταν σε μια λακωνική διατύπωση της γνώμης του, αποφεύγοντας κάθε λεπτομερή αιτιολόγηση. Τούτο επειδή, σε τελευταία ανάλυση, η αξία μιας γνώμης εξαρτάται από την ηθικά πειθαρχημένη διανοητική δύναμη και όχι από την ποσότητα των σκέψεων και των αντίστοιχων λέξεων. Με το ίδιο ακριβώς πνεύμα προγραμμάτιζε και έφερε εις πέρας πολύπλοκα αρχαιολογικά έργα.

Προικισμένος από τη φύση με σπάνια ευφυΐα και εφοδιασμένος από σπουδαίους δασκάλους και συγγραφείς με πολύτιμη επιστημονική και γενικότερη παιδεία, ασκήθηκε εξαρχής στην πλέον πολύπλευρη κατανόηση των θεμάτων και των μεταξύ προσπάθειας και αποτελέσματος σχέσεων αναλογίας ή δυσαναλογίας. Αντιλαμβανόταν σαφώς τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των ακολουθούμενων διαδικασιών, αλλά εντέλει επέλεγε τη συντομότερη, εντείνοντας όμως την προσοχή του προς αποφυγή ή περιορισμό των όποιων εξαιτίας αυτής αναμενόμενων απωλειών.

Ο αρχαιολογικός χώρος της Μεσσήνης, μοναδικός για την έκταση και το πλήθος των μνημείων που για πρώτη φορά ήρθαν στο φως, αναδείχθηκαν ή αναστηλώθηκαν, είναι, χάρις στον Πέτρο Θέμελη, αποτέλεσμα ενός ιδανικού συγκερασμού όλων των παραγόντων, ποσοτικών και ποιοτικών, της επιστημονικής έρευνας και της διαχείρισης χρόνου και χρημάτων. Για την επίτευξη όλων αυτών, ο Θέμελης μπορούσε να είναι για τα τεχνικά με επάρκεια συγκεντρωτικός, ενώ ταυτοχρόνως μοιραζόταν γενναιόδωρα το επιστημονικό αντικείμενο με πολλούς άλλους. 

Την ικανότητά του κατανόησης τεχνικών λεπτομερειών λίαν διιστάμενων της αρχαιολογικής του ειδίκευσης εκτίμησα επανειλημμένως κατά τη συζήτηση ειδικών τεχνικών θεμάτων των επί της Ακροπόλεως έργων. Σε τέτοιες συζητήσεις οι αρχαιολόγοι, αλλά ακόμη και οι αρχιτέκτονες, δέχονται καλόπιστα τις προτάσεις των πλέον ειδικών, πολιτικών μηχανικών, γεωλόγων, χημικών κ.ά. Ομως, δεδομένης της τεράστιας πολυπλοκότητας και όχι σπάνιας ασάφειας των φαινομένων, οι εν λόγω προτάσεις δεν αποτελούν θέσφατα και ενίοτε αναθεωρούνται από τους ίδιους τους εμπνευστές τους ή από ομοτέχνους αυτών. Ο σημερινός αναγνώστης των πρακτικών των συνεδριάσεων με έκπληξη ανακαλύπτει ότι ο Πέτρος Θέμελης ήταν συνήθως ο πρώτος που δήλωνε την ασυμφωνία του σε κάποιες τεχνικές προτάσεις, των οποίων η εν καιρώ περαιτέρω εξέταση, ομοίως καταγεγραμμένη στα πρακτικά, απεδείκνυε ότι είχε δίκιο. 

Σε τέτοιες λοιπόν περιστάσεις ευτύχησα να γνωρίσω την ευφυΐα, την αυτοπεποίθηση, την τεχνική διαίσθηση, την αρχαιογνωσία και ορισμένως το χιούμορ του αλησμόνητου Πέτρου Θέμελη.

* Ο κ. Μανόλης Κορρές είναι αρχιτέκτονας, ακαδημαϊκός, ομότιμος καθηγητής του ΕΜΠ, πρόεδρος της ΕΣΜΑ

Πηγή: Μ. Κορρές, Καθημερινή