Θα μπορούσαν τα ρωμαϊκά λουτρά να βοηθήσουν τους επιστήμονες να αντιμετωπίσουν την πρόκληση της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά;

Άποψη του Great Bath, μέρος του συγκροτήματος των Ρωμαϊκών Λουτρών στην πόλη Bath της Αγγλίας. [Credit: Diego Delso/Wikimedia Commons] Μια π...

Άποψη του Great Bath, μέρος του συγκροτήματος των Ρωμαϊκών Λουτρών στην πόλη Bath της Αγγλίας. [Credit: Diego Delso/Wikimedia Commons]

Μια πρωτοποριακή μελέτη αποκάλυψε ένα ευρύ φάσμα μικροοργανισμών μέσα στα θερμά νερά των Ρωμαϊκών Λουτρών στο Bath του Ηνωμένου Βασιλείου, τα οποία θα μπορούσαν να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στην παγκόσμια καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής.

Η έρευνα, η οποία δημοσιεύεται στο τεύχος Ιουνίου 2024 του περιοδικού The Microbe, σηματοδοτεί την πρώτη ολοκληρωμένη εξέταση των βακτηριακών και αρχαιολογικών κοινοτήτων που κατοικούν σε αυτές τις ιστορικές ιαματικές πηγές, υποδηλώνοντας ότι η αρχαία περιοχή μπορεί να φιλοξενεί νέα βακτήρια που παράγουν αντιβιοτικά.

Τα ρωμαϊκά λουτρά έχουν από καιρό εξυμνηθεί για τις θεωρούμενες φαρμακευτικές τους ιδιότητες. Για σχεδόν δύο χιλιετίες, οι επισκέπτες συνέρρεαν σε αυτές τις θερμές πηγές, που ιστορικά τις σέβονταν για τις θεραπευτικές τους δυνάμεις. Η σύγχρονη επιστήμη μπορεί τώρα να επικυρώσει αυτές τις πανάρχαιες πεποιθήσεις, καθώς οι ερευνητές ανακάλυψαν μικροοργανισμούς στα νερά που παρουσιάζουν αντιβιοτική δράση.

Η μελέτη διεξήχθη από ομάδα της Σχολής Βιοϊατρικών Επιστημών και της Σχολής Βιολογικών και Θαλάσσιων Επιστημών του Πανεπιστημίου του  Plymouth, σε συνεργασία με το προσωπικό των Ρωμαϊκών Λουτρών. Οι επιστήμονες συνέλεξαν δείγματα νερού, ιζήματος και βιοϋμενίου από διάφορες τοποθεσίες εντός του συγκροτήματος των Ρωμαϊκών Λουτρών, συμπεριλαμβανομένης της Βασιλική Πηγής (King's Spring), όπου οι θερμοκρασίες του νερού φτάνουν περίπου τους 45°C, και του Μεγάλου Λουτρού (Great Bath), όπου οι θερμοκρασίες είναι πιο κοντά στους 30°C.

Σχηματική απεικόνιση της διάταξης των Ρωμαϊκών Λουτρών, με έμφαση στη Βασιλική Πηγή που τροφοδοτεί το Μεγάλο Λουτρό.
[Credit: Fina et al., The Microbe 2024]

Χρησιμοποιώντας προηγμένη τεχνολογία ανάλυσης της ακολουθίας και παραδοσιακές τεχνικές καλλιέργειας, η ομάδα απομόνωσε περίπου 300 διαφορετικούς τύπους βακτηρίων. Μεταξύ αυτών, οι βασικές υποψήφιες ομάδες, όπως τα Actinobacteria και τα Myxococcota, γνωστά για την παραγωγή αντιβιοτικών, ήταν εξέχουσες. Δεκαπέντε από αυτές τις απομονώσεις, συμπεριλαμβανομένων παραδειγμάτων από Proteobacteria και Firmicutes, επέδειξαν ποικίλα επίπεδα αναστολής έναντι ανθρώπινων παθογόνων όπως E.coli, Staphylococcus aureus και Shigella flexneri.

Ο Δρ Lee Hutt, Λέκτορας Βιοϊατρικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Plymouth και κύριος συγγραφέας της μελέτης δήλωσε: «Πρόκειται για μια πραγματικά σημαντική και πολύ συναρπαστική έρευνα. Η μικροβιακή αντοχή αναγνωρίζεται ως μία από τις σημαντικότερες απειλές για την παγκόσμια υγεία και το κυνήγι για νέα αντιμικροβιακά φυσικά προϊόντα επιταχύνεται. Η μελέτη αυτή κατέδειξε για πρώτη φορά ορισμένους από τους μικροοργανισμούς που υπάρχουν μέσα στα Ρωμαϊκά Λουτρά, αποκαλύπτοντάς τα ως πιθανή πηγή ανακάλυψης νέων αντιμικροβιακών ουσιών. Δεν είναι ειρωνεία το γεγονός ότι τα νερά των Ρωμαϊκών Λουτρών θεωρούνταν ιάσιμα εδώ και πολύ καιρό για τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες και τώρα, χάρη στις προόδους της σύγχρονης επιστήμης, ίσως βρισκόμαστε στα πρόθυρα της ανακάλυψης ότι οι Ρωμαίοι και οι αρχαίοι γενικότερα, είχαν δίκιο».

Η επείγουσα ανάγκη για νέα αντιβιοτικά δεν μπορεί να υποτιμηθεί. Η μικροβιακή αντοχή εκτιμάται ότι ευθύνεται για περισσότερους από 1,27 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως κάθε χρόνο και ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί σε 10 εκατομμύρια ετησίως έως το 2050, εάν δεν αναπτυχθούν νέες θεραπείες. Η ανακάλυψη δυνητικά ευεργετικών μικροοργανισμών στις θερμές πηγές των Ρωμαϊκών Λουτρών προσφέρει μια αχτίδα ελπίδας.

Περαιτέρω έρευνα είναι απαραίτητη για την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων αυτών των μικροοργανισμών. Η αρχική μελέτη δείχνει ότι τα μοναδικά οικοσυστήματα των θερμών πηγών θα μπορούσαν να αποδώσουν νέα φυσικά προϊόντα ικανά να καταπολεμήσουν την αντιμικροβιακή αντοχή. Ωστόσο, απαιτείται εκτεταμένη έρευνα προτού τα ευρήματα αυτά μετατραπούν σε κλινικές εφαρμογές.

Διαβάστε εδώ τη σχετική επιστημονική δημοσίευση.

Fina, E., Kiernan, M., Whatmough, B., Clark, N. J., Conway, J., Wieczorek, I. W., … Hutt, L. P. (2024). Physicochemical and metagenomic analysis of samples from the Roman Baths (Bath, UK) reveals high bacterial and archaeal diversity and a potential for antimicrobial discovery. The Microbe, 3(100075), 100075. doi:10.1016/j.microb.2024.100075 

Πηγή: Archaeology News