Το μυστήριο των σιαμαίων πριγκίπων

Ο τάφος των σιαμαίων πριγκίπων στο εσωτερικό της Παναγιάς της Βλαχέρνας στην Άρτα.  Ένα βυζαντινό μυστικό που δεν αποκαλύφθηκε εδώ κ...

Ο τάφος των σιαμαίων πριγκίπων στο εσωτερικό της Παναγιάς της Βλαχέρνας στην Άρτα. 

Ένα βυζαντινό μυστικό που δεν αποκαλύφθηκε εδώ και οκτώ αιώνες. Ένας τάφος που, αν και ανοίχτηκε στο παρελθόν, δεν ανακάλυψε κανείς το μυστικό του.

Ένα έμμετρο επίγραμμα χαραγμένο στην επιφάνεια του τάφου που, αν και «μιλούσε», δεν κατάφερε κανείς ώς τώρα να ακούσει. Και μια νέα ερμηνεία που έρχεται όχι μόνο να ρίξει φως στο μυστήριο της σαρκοφάγου του 13ου αιώνα, η οποία κρύβεται στις σκιές του αριστερού κλίτους της Παναγιάς της Βλαχέρνας στην Άρτα (οικογενειακού ναού της Αγίας Θεοδώρας), αλλά και να αναδείξει τον πρώτο γνωστό τάφο σιαμαίων στον κόσμο έως τον 19ο αιώνα.

«Πρόκειται για ένα μοναδικό εύρημα» εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο ομότιμος καθηγητής Βυζαντινής Αρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Γεώργιος Βελένης, ο οποίος και παρουσίασε τη μελέτη του στο 35ο Πανελλήνιο Ιστορικό Συνέδριο.

Η ψευδοσαρκοφάγος, ένας τάφος μικρών διαστάσεων που δεν μπορούσε να ανήκει σε ενηλίκους, ήταν γνωστός ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα. Για το έμμετρο επίγραμμα που έχει χαραγμένο έχει χυθεί πολύ μελάνι και ενώ όλοι συμφωνούσαν ότι εκεί είχαν ταφεί δύο αδέλφια, οι περισσότεροι θεωρούν ότι επρόκειτο για  δύο από τα τρία αγόρια της Θεοδώρας, βασίλισσας του Δεσποτάτου της Ηπείρου και μετέπειτα αγίας.

«Οι γιοι της όμως δεν πέθαναν ταυτόχρονα και επίσης ο ένας, ο Νικηφόρος, διαδέχθηκε τον πατέρα του Μιχαήλ Β' Κομνηνό Δούκα ως Δεσπότης της Ηπείρου» εξηγεί ο Γεώργιος Βελένης.

Η επιγραφή: Το μυστήριο έλυσε η εκ νέου ανάγνωση των 33 στίχων. «Στο επίγραμμα αναφέρεται ότι συνέβη ένα γεγονός που δεν είναι σύνηθες, αλλά όχι και πρωτοφανές ή ξένο προς τη φύση.

Ότι η μητέρα και η αμνιακή χώρα ήταν μία. Και ότι είχαν κοινή γενετήσια ζώνη, άρα από τη μέση και κάτω είχαν κοινό σώμα» λέει ο καθηγητής. Κομβικό ρόλο για την ερμηνεία έπαιξε τόσο η εναλλαγή ενικού και πληθυντικού αριθμού όσο και η φράση «η αρχή μας καθόρισε και το τέλος μας».

Οι νεκροί είναι αγόρια και έχουν ένα όνομα, Εμμανουήλ, ίσως επειδή και ο Χριστός Εμμανουήλ είχε δύο φύσεις. Κλειδί επίσης για τη νέα ερμηνεία είναι και η εξέταση του επιγράμματος του δεύτερου τάφου - δεξιά της εισόδου του ναού - που ανήκει σε ένα από τα τρία αδέλφια της Θεοδώρας (άγνωστο ακριβώς σε ποιον), πιθανότατα πατέρα των σιαμαίων, ο οποίος πέθανε μεταξύ των ετών 1267-1297 και περίπου 20 χρόνια μετά τον θάνατο των παιδιών του, τα οποία απεβίωσαν σε προεφηβική ηλικία.

«Ο τάφος έχει ανοιχθεί στο παρελθόν - άγνωστο πότε - και ίσως μια νέα έρευνα να αποκαλύψει το περιεχόμενό του και πιθανόν τον σκελετό των σιαμαίων πριγκίπων» καταλήγει ο καθηγητής.

Πηγή:Μαίρη Αδαμοπούλου, Τα Νέα