Χρήστος Τσούντας: ο Θρακιώτης αρχαιολόγος ανακαλύπτει τον Κυκλαδικό Πολιτισμό

Εκδήλωση με τίτλο «Χρήστος Τσούντας: ο Θρακιώτης αρχαιολόγος ανακαλύπτει τον Κυκλαδικό Πολιτισμό» διοργανώνεται στο πλαίσιο των εκδη...

Εκδήλωση με τίτλο «Χρήστος Τσούντας: ο Θρακιώτης αρχαιολόγος ανακαλύπτει τον Κυκλαδικό Πολιτισμό» διοργανώνεται στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Σύρος – Πολιτισμός 2015» την Παρασκευή 31 Ιουλίου 2015 και ώρα 20:30.

Ο Χρήστος Τσούντας (1857-1934) ήταν Έλληνας κλασικός αρχαιολόγος που ακολούθησε τον Σλήμαν και ολοκλήρωσε τις σημαντικότερες έρευνες στην αρχαιολογική θέση των Μυκηνών. Θεωρείται από πολλούς ο κωδικοποιητής της Κυκλαδικής περιόδου και της έννοιας Κυκλαδικός πολιτισμός.

Ομιλητές:

– Μαρίζα Μαρθάρη (αρχαιολόγος): «Ο Χρήστος Τσούντας ανακαλύπτει τη Χαλανδριανή και το Καστρί της Σύρου».

– Ξενοφών Μουσάς (καθηγητής αστρονομίας): «Η αστρονομία μελετά τα Κυκλαδικά Τηγανόσχημα».

– Μαίρη Ρώτα (αρχαιολόγος): «Η συμβολή της Ντόλυς Γουλανδρή στον Κυκλαδικό Πολιτισμό».

Ακολουθεί χορευτικό πρόγραμμα από το σύλλογο Καβακλιωτών «Ανατολική Ρωμυλία» του Αιγίνιου Πιερίας, την Ένωση Ποντίων Γλυφάδας «Η Ρωμανία» και τον Σύλλογο Ποντίων και Βορειοελλαδιτών Σύρου.

Είσοδος ελεύθερη.

Λίγα λόγια για τον Χρήστο Τσούντα

Ο Χρήστος Τσούντας είναι ο πατέρας της προϊστορικής αρχαιολογίας στην Ελλάδα. Έθεσε τις βάσεις για τη μελέτη της Κυκλαδικής προϊστορίας. Ονόμασε, μάλιστα, τον «πολιτισμό» που αναπτύχθηκε στις Κυκλάδες κατά την 3η χιλιετία π.Χ. «Κυκλαδικό».

Ο Χ. Τσούντας γεννήθηκε στη Στενήμαχο της Θράκης (κοντά στη Φιλιππούπολη), το 1857 και έφυγε από τη ζωή το 1934 στην Αθήνα.

Σπούδασε αρχαιολογία στο Μόναχο κοντά σε περίφημους καθηγητές της εποχής. Το 1882 είναι ο έφορος των αρχαιοτήτων της Αρχαιολογικής Εταιρείας και αργότερα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, όπου υπηρέτησε ως το 1904. Αμέσως μετά υπήρξε τακτικός καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1926 έγινε ιδρυτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.

Μας κληροδότησε ένα πλούσιο συγγραφικό έργο που αναφέρεται στις ανασκαφές στα ευρήματα και στην Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Τέχνης. Το 1886 ανέσκαψε στις Μυκήνες, ερμήνευσε το εύρημα του Σλήμαν, έκανε έρευνα στο ανάκτορο των Μυκηνών, στα σπίτια και ανεκάλυψε περίπου εξήντα λαξευτούς τάφους, δύο θολωτούς έξω από τα τείχη κ.α. Στη Λακωνία ανεκάλυψε, μαζί με άλλα πολύτιμα αντικείμενα και τα «χρυσά κύπελλα του Βαφειού». Ανιχνεύοντας το ιστορικό παρελθόν του Ελλαδικού χώρου επισκέφθηκε περιοχές όπως τη Θεσσαλία, το Δίμηνι και το Σέσκλο κ.α. Πραγματοποίησε μεγάλη ανασκαφική έρευνα σε πολυάριθμους συνοικισμούς και όπως έγραψε στο βιβλίο του: «...εντελώς νέος κόσμος ανακαλύπτεται παντού στην Ελλάδα»

Κυκλάδες - Σύρος

Ήταν μεγάλο το ενδιαφέρον του Χρήστου Τσούντα για τις Κυκλάδες και την ιστορία τους και ιδιαίτερα για τον πολιτισμό αυτών των νησιών που αναπτύχθηκε την 3η χιλιετία π.Χ. Το 1890 - 1894 πραγματοποίησε εκτεταμένες ανασκαφές σε συνοικισμούς και νεκροταφεία στην Αμοργό, στην Πάρο και στην Αντίπαρο και το 1898 στη Σίφνο και στη Σύρο. Η έρευνά του έφερε στο φως εντυπωσιακά ευρήματα. Αυτόν τον πολιτισμό που γεννήθηκε και αναπτύχθηκε στα κυκλαδίτικα νησιά την τρίτη χιλιετία, τον ονόμασε «Κυκλαδικό Πολιτισμό» και την τέχνη που άνθησε στην περίοδο αυτή «Κυκλαδική»! Το αποδέχθηκαν οι Αρχαιολόγοι του κόσμου. Η Σύρος αποτέλεσε τον τελευταίο αλλά σημαντικό σταθμό της έρευνας του στις Κυκλάδες λόγω των σημαντικών προϊστορικών αρχαιοτήτων της. Στη Σύρο έμεινε περισσότερο χρόνο απ’ ότι στα άλλα νησιά εξ’ αιτίας του εκτεταμένου νεκροταφείου της Χαλανδριανής. Έμεινε πολύ λίγο στην Ερμούπολη. Μαζί με τους συνεργάτες του εγκαταστάθηκαν στην Χαλανδριανή, στη θεμωνιά, σ’ ένα αγροτικό σπίτι του Δημ. Ξανθάκη, που ήταν πολύ κοντά στον χώρο που ερευνούσε.

Τον Αύγουστο του 1898 άρχισε η ανασκαφή στο νεκροταφείο της Χαλανδριανής. Εργάστηκε με πολύ εντατικούς ρυθμούς και όπως αναφέρει στο ημερολόγιό του: «Στη Χαλανδριανή της Σύρου ανακαλύφθηκε το πιο χαρακτηριστικό δείγμα τυπικού, οργανωμένου, πλούσιου και πολυάνθρωπου κυκλαδικού συνοικισμού κοντά στη θάλασσα, με τεχνητή και φυσική οχύρωση, στην κορυφή του λόφου Καστρί. Ανακαλύφθηκε εκτεταμένο νεκροταφείο. Ο αριθμός των κατοίκων πρέπει να ήταν μεγάλος, όπως υπολογίζεται από το πλήθος των τάφων, (600 τάφοι)… πρέπει να ήταν πολύ καλή η οικονομική κατάσταση των κατοίκων, όπως δείχνουν τα πλούσιο κτερίσματα* που βρέθηκαν στους τάφους». Ο Τσούντας μελέτησε τα ευρήματα, φρόντισε την συντήρησή τους, τα κατέγραψε και δημοσίευσε την ύπαρξή τους στην Αρχαιολογική Εφημερίδα αρχικά. Αργότερα έγραψε πλήθος άρθρων με τις πραγματείες του και πάντα με τον τίτλο: «Κυκλαδικά». Αυτά τα άρθρα του δημοσιεύθηκαν και σε εφημερίδες και περιοδικά εκτός Ελλάδος.

Το Αιγαίο που χαράζει στον άνθρωπο την θάλασσα, φαίνεται να έπαιξε σημαντικό ρόλο στον πολιτισμό της νεοελληνικής εποχής. Τα ταξίδια από νησί σε νησί και η μεταφορά διαφορετικών προϊόντων βοήθησαν στη δημιουργία του σπουδαίου «Κυκλαδικού Πολιτισμού». Ο όρος «Κυκλαδικός Πολιτισμός», «Κυκλαδική Τέχνη», «Κυκλαδικά Ειδώλια» κ.α. καθιερώθηκαν στα τέλη του 19ου από τον Χρήστο Τσούντα που θαύμασε τα νησιά των Κυκλάδων και την τέχνη τους για ολόκληρη την εποχή του χαλκού. Στα μεγάλα Μουσεία του κόσμου υπάρχουν αίθουσες που φιλοξενούν ευρήματα από τις Κυκλάδες. Οι επιγραφές αναφέρονται στον «Κυκλαδικό Πολιτισμό Κέρου - Σύρου». Σ’ αυτά τα δύο νησιά ανακαλύφθηκαν τα σπουδαιότερα ευρήματα σε τέχνη.

Αρχαιολογικό Μουσείο

Τα ευρήματα των ανασκαφών του Τσούντα μεταφέρονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών για να συντηρηθούν στα εργαστήρια του. Τότε οι Δήμαρχοι Ερμούπολης Στ. Βαφιαδάκης και Άνω Σύρου Γιώργος Μαραγκός, φρόντισαν μέσω του Υπουργείου Παιδείας και της εφορείας Αρχαιοτήτων να ιδρυθεί Μουσείο στην Ερμούπολη. Υπήρχε ένα μικρό Μουσείο που στεγαζόταν από το 1888 σ’ ένα οίκημα στο Νησάκι, αλλά δεν ήταν σε καλή κατάσταση.

Οι Συριανοί Δήμαρχοι, Νομάρχης κ.α. κινήθηκαν δραστήρια για την δημιουργία κατάλληλου μουσειακού χώρου. Τότε παραχωρήθηκαν αίθουσες στο ισόγειο του Δημοτικού Μεγάρου και διαμορφώθηκαν κατάλληλα από τον δημοτικό αρχιτέκτονα Δ. Ελευθεριάδη. Αυτό το Μουσείο υπάρχει και σήμερα.

Ο Χρήστος Τσούντας ήλθε στη Σύρο τον Μάιο του 1901 και παρέδωσε στο Μουσείο τα ευρήματα των ανασκαφών του από τη Σύρο αλλά και από άλλα νησιά των Κυκλάδων.

100 χρόνια από τις ανασκαφές στο Καστρί

Το 1998 η προϊσταμένη της ΚΑ Εφορείας Αρχαιοτήτων κ. Μαρθάρη και η Υπουργός Αιγαίου κ. Παπαζώη, τιμώντας τον «πατέρα της προϊστορικής αρχαιολογίας» Χρ. Τσούντα, παρουσίασαν έκθεση με το αρχειακό, αρχαιολογικό υλικό και φωτογραφίες από τις δραστηριότητες του σημαντικού αρχαιολόγου που τίμησε τη Σύρος. Η αίθουσα «Χρήστος Τσούντας» είναι κόσμημα για το Αρχαιολογικό Μουσείο Σύρου και ενημερώνει τον επισκέπτη.

Πηγή: SyrosToday, Κοινή Γνώμη