Αποτελέσματα της υποβρύχιας αρχαιολογικής ανασκαφής στο ναυάγιο ΜΕΝΤΩΡ 2019

Εικ. 1: Γενική άποψη του ναυαγίου και του χώρου της ανασκαφής (φωτ. Γ.. Ίσσαρης). Ολοκληρώθηκε η φετινή ανασκαφική περίοδος στο ιστο...

Εικ. 1: Γενική άποψη του ναυαγίου και του χώρου της ανασκαφής
(φωτ. Γ.. Ίσσαρης).

Ολοκληρώθηκε η φετινή ανασκαφική περίοδος στο ιστορικό ναυάγιο ΜΕΝΤΩΡ στον Αβλέμονα Κυθήρων από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων υπό τη διεύθυνση του αρχαιολόγου Δρ. Δημήτρη Κουρκουμέλη.

Το μπρίκι ΜΕΝΤΩΡ, βυθίσθηκε μετά από πρόσκρουση σε βράχια έξω από το λιμάνι του Αβλέμονα στα Κύθηρα τον Σεπτέμβρη του 1802. Το κύριο φορτίο του, που ανελκύσθηκε σχεδόν αμέσως μετά τη βύθισή του, αποτελούσαν 17 κιβώτια με αρχαιότητες από διαφορά μνημεία της Ακρόπολης και των Αθηνών, που είχαν αποσπαστεί από την ομάδα του Λόρδου Έλγιν.

Εικ. 2: Καθαρισμός του σκαριού του πλοίου
(φωτ. Γ. Ίσσαρης).

Η φετινή ανασκαφή που διενεργήθηκε από 12/μελή ομάδα και στο διάστημα από 27 Αυγούστου έως 15 Σεπτεμβρίου, επικεντρώθηκε τόσο στον καθαρισμό του σωζόμενου τμήματος του σκαριού (εικ. 1, 2), ώστε να γίνει εκ νέου ένα ορθοφωτομωσαϊκό και να διαπιστωθεί η κατάσταση διατήρησης του μετά το 2012, όσο και στην ανασκαφή τομής στο σημείο όπου έχει σπάσει το σκαρί του πλοίου. Η τομή αποτελεί συνέχεια της τομής που είχε ερευνηθεί το 2017 (εικ. 3). 

Εικ. 3.: Άποψη της Τομής 1/2019 από δυτικά
(φωτ. Α. Τούρτας).

Διαπιστώθηκε ότι στο χώρο αυτό υπάρχει μεγάλος αριθμός μαδεριών και νομέων διάσπαρτων που θάφτηκαν στο χώρο μετά τη βύθιση και τη διάλυσή του για να διενεργηθεί η ναυαγιαιρεσία του φορτίου (εικ. 4).

Εικ. 4: Φωτομωσαϊκό του χώρου ανασκαφής
(φωτογραφία και επεξεργασία Γ. Ίσσαρης).

Από τα κινητά ευρήματα που εντοπίσθηκαν και ανελκύσθηκαν αξιοσημείωτα είναι ένα ακέραιο μαγειρικό σκεύος με εφυάλωση στο εσωτερικό του (εικ. 5), ένα χρυσό δαχτυλίδι με σχηματοποιημένα άνθη από σύρμα και σφαιρίδια και σχοινοειδή διακόσμηση στο δακτύλιο (εικ. 6), ένα ζευγάρι χρυσά σκουλαρίκια (εικ 7), ένα σκέλος ξύλινου διαβήτη (εικ. 8), ένα θραύσμα λαβής αρχαίου ροδιακού αμφορέα με σφράγισμα και επιγραφή «ΑΝΤΙΜΑΧΟΥ» με κηρύκειο (συνολικά έχουν βρεθεί τέσσερις λαβές), τρία ακόμα πιόνια σκακιού (έχουν επιπλέον εντοπισθεί τις προηγούμενες χρονιές ακόμα τέσσερα), διάφορα οστέινα και ξύλινα αντικείμενα καθώς και ένας σημαντικός αριθμός τουλάχιστον δέκα τροχαλιών και μακαράδων, που ορισμένοι σώζουν τα κομμάτια των σχοινιών στα οποία ήταν προσδεμένοι (εικ. 9,10), κάτι που επιβεβαιώνει μάλλον τη διαπίστωση που είχε διατυπωθεί το 2017, ότι δηλαδή πρόκειται για τη θέση του ενός εκ των δύο ιστών του πλοίου, καθώς και άλλα ξύλινα και σιδερένια αντικείμενα που σχετίζονται με τον εξαρτισμό του πλοίου.

Εικ. 5: Ακέραιο μαγειρικό σκεύος μετά την ανέλκυση του
(φωτ. Π. Βεζυρτζής).

Εικ. 6: Χρυσό δαχτυλίδι (φωτ. Π. Βεζυρτζής).

Εικ. 7: Ζευγάρι χρυσών σκουλαρικιών (φωτ. Π. Βεζυρτζής).

Εικ. 8: Τμήμα ξύλινου διαβήτη (φωτ. Π. Βεζυρτζής).

Εικ 9: Ξύλινη τροχαλία (μακαράς) που σώζει το σχοινί πρόσδεσης
(φωτ. Π. Βεζυρτζής).

Στην έρευνα συμμετείχαν αρχαιολόγοι, θαλάσσιοι βιολόγοι, συντηρητές αρχαιοτήτων, δύτες, τεχνικοί βυθού και εργατοτεχνίτες και συγκεκριμένα οι παρακάτω: Δρ. Σ. Βραχιονίδου, Δ. Δημητρίου, Δρ. Γ. Ίσσαρης, Ε. Καραδήμου, Μ. Κουρκουμέλης, Ειρ. Μάλλιου, Α. Μιχαήλ, Σπ. Μουρέας, Δρ. Α. Τούρτας, Μ. Τζεφρώνης, Χρ. Φουσέκη, Μ. Φωτιάδη.

Εικ. 10: Ανέλκυση δίσκων τροχαλιών (φωτ. Γ. Ίσσαρης).

Η φετινή έρευνα πέραν από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού υποστηρίχτηκε και από την Ilios Shipping Co και τον Στ. Τριφύλλη.

Πηγή: ΥΠΠΟΑ