Ταξίδι με οδηγό τη φτερωτή Νίκη

Πήλινο ειδώλιο ιπτάμενης φτερωτής Νίκης. Από τη Μύρινα της Μικράς Ασίας, 2ος αι. π.Χ.Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Κάθε φορά που μια έκθεση ε...

Πήλινο ειδώλιο ιπτάμενης φτερωτής Νίκης. Από τη Μύρινα της Μικράς Ασίας, 2ος αι. π.Χ.Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Κάθε φορά που μια έκθεση ενός μουσείου ολοκληρώνει τον κύκλο της και τα αντικείμενα επιστρέφουν στη θέση τους ή στις αποθήκες, για τους ανθρώπους που εργάστηκαν για την παρουσίασή της είναι ένα μικρό τέλος. Και αν δεν θα υπάρχει ο επιστημονικός κατάλογος που αποτυπώνει το έργο που έγινε για τη συγκεκριμένη έκθεση, αυτό που μένει στο κοινό είναι η ευχάριστη ανάμνηση μιας ενδιαφέρουσας επίσκεψης. Εκτός αν υπάρχει μια έκδοση.

Την περίοδο που τα μουσεία έμειναν κλειστά λόγω της πανδημίας, τέτοιες εκδόσεις, όπως και οι ψηφιακές ξεναγήσεις στις εκθέσεις τους, στήριξαν το κοινό. Oπως οι εκθέσεις του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου «Δι’ αυτά πολεμήσαμεν – Αρχαιότητες και Ελληνική Επανάσταση» και «Οι Μεγάλες Νίκες. Στα Ορια του Μύθου και της Ιστορίας», οι οποίες παρουσιάστηκαν τα δύο τελευταία χρόνια ως ένα σπονδυλωτό αφήγημα με σημειολογικό σύνδεσμο τη μορφή της Νίκης και αφιερώθηκαν σε κορυφαίους σταθμούς της ιστορίας του ελληνικού έθνους. Την επέτειο των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση του 1821 και τη συμπλήρωση 2.500 χρόνων από τη μεγαλειώδη αντίσταση των Ελλήνων στις Θερμοπύλες και στη Σαλαμίνα.

Αττική ερυθρόμορφη οινοχόη. Εικονίζεται Νίκη μπροστά σε βωμό, κρατώντας καλάθι προσφορών και οινοχόη. Του Ζωγράφου του Οιονοκλή. Από την Ανάβυσσο της Αττικής, 470/460 π.Χ. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. 

Και οι δύο εκθέσεις συνοδεύτηκαν από δίγλωσσο κατάλογο (ελληνικά – αγγλικά) με την επιστημονική επιμέλεια της Μαρίας Λαγογιάννη-Γεωργακαράκου και του Θοδωρή Κουτσογιάννη στην πρώτη περίπτωση, με δοκίμια που φωτίζουν πτυχές της πολυσήμαντης σχέσης των αρχαιοτήτων με την Ελληνική Επανάσταση.

Η κ. Λαγογιάννη επιμελήθηκε και την έκδοση της δεύτερης έκθεσης «Οι Μεγάλες Νίκες. Στα Ορια του Μύθου και της Ιστορίας», η οποία παρακολουθεί την αλληλουχία των ιστορικών γεγονότων από τον Μαραθώνα μέχρι τις Πλαταιές (490-479 π.Χ.) μέσα από σπάνια αρχαιολογικά ευρήματα και μοναδικά επιγραφικά μνημεία. Οπως και τη νέα έκδοση του Οργανισμού Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων του ΥΠΠΟΑ (πρώην ΤΑΠ), η οποία διατίθεται επίσης στο πωλητήριο του ΕΑΜ και έχει τίτλο «Γνωστές και Αγνωστες Νίκες. Της Ιστορίας της Τέχνης και της Ζωής». Ο εικονογραφημένος 428 σελίδων τόμος δεν συνοδεύει κάποια έκθεση. Στην ουσία συμπληρώνει το επιτυχημένο επετειακό αφιέρωμα για τις διαχρονικές Νίκες των Ελλήνων που είδαμε στο πρώτο μουσείο της χώρας τα δύο προηγούμενα δύσκολα χρόνια, δίνοντας μια σφαιρικότερη εικόνα ενός θέματος που είναι ανεξάντλητο. Την εκδοτική επιμέλεια της επετειακής τριλογίας είχε η Διεύθυνση Εκδόσεων και Ψηφιακών Εφαρμογών του ΟΔΑΠ με προϊσταμένη την Ελένη Κώτσου.

Αγαλμάτιο Νίκης. Από το Αρτεμίσιο της Δήλου, 560/550 π.Χ. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Το ενδιαφέρον είναι ότι και οι τρεις εκδόσεις θα παρουσιαστούν στη διεθνή έκθεση βιβλίου του American Institute of Archaeology (AIA), Annual Meeting Archaeological Institute of America, που, όπως λέει στην «Κ» η κ. Λαγογιάννη, επίτιμη διευθύντρια πλέον του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, πρόκειται για διεθνές ετήσιο φόρουμ στο οποίο παρέχεται πληροφόρηση για το επιστημονικό αρχαιολογικό βιβλίο. Θα πραγματοποιηθεί στο Σαν Φρανσίσκο 5-8/1/2022 και από την Ελλάδα συμμετέχουν οι εκδόσεις Μέλισσα, η Ελβετική Αρχαιολογική Σχολή, η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή και ο ΟΔΑΠ ο οποίος θα εκθέσει περίπου 20 τίτλους. «Οι εκθέσεις διαλύονται, οι εκδόσεις όμως συνεχίζουν το ταξίδι τους στις βιβλιοθήκες του κόσμου», υπογραμμίζει η κ. Λαγογιάννη. Και προσθέτει ότι οι εκδόσεις αυτές αποτελούν συλλογικό επιστημονικό έργο, περιλαμβάνουν πρωτότυπα δοκίμια και άγνωστο, αδημοσίευτο υλικό, σηματοδοτούν την επιθυμία για εξωστρέφεια και τη δύναμη της συνέργειας στην περίοδο της πανδημίας.

Επιπλέον, είναι μια πρόταση δώρου τις ημέρες των γιορτών, άλλωστε οι αρχαίες Νίκες αποτέλεσαν τα εικονογραφικά πρότυπα για τις αγγελικές μορφές των χριστιανικών χρόνων.

Πηγή: Γ. Συκκά, Καθημερινή