Τα μουσεία της Ουκρανίας αγωνίζονται για να προστατεύσουν τις συλλογές τους

Tο Εθνικό Μουσείο Ιστορίας της Ουκρανίας. Οι κρατικές συλλογές περιλαμβάνουν σημαντικά έργα ουκρανικής και ρωσικής τέχνης, κλασικά και βυζαν...

Tο Εθνικό Μουσείο Ιστορίας της Ουκρανίας.

Οι κρατικές συλλογές περιλαμβάνουν σημαντικά έργα ουκρανικής και ρωσικής τέχνης, κλασικά και βυζαντινά αντικείμενα και πίνακες των Μπελίνι, Γκόγια, Ρούμπενς και Ζακ Λουί Νταβίντ.

Στις 5.30 τ πρωί της Πέμπτης 24 Φεβρουαρίου, οι αξιωματούχοι του Υπουργείου Πολιτισμού της Ουκρανίας ήταν στα γραφεία τους προσπαθώντας να βρουν πώς τα μουσεία της χώρας θα μπορούσαν να προστατεύσουν τις συλλογές τους.

Εδώ και εβδομάδες έχουν ξεκινήσει οι συζητήσεις για την προστασία των θησαυρών και η λύση να εκκενώσουν τα μουσεία από τα πιο πολύτιμα αντικείμενα κυριολεκτικά «έφραξε» από τους χιλιάδες Ουκρανούς που διέφυγαν οδικώς προς τα δυτικά.

Τα μουσεία της χώρας δεν ήταν προετοιμασμένα όταν άρχισαν οι βομβαρδισμοί και οι επιθέσεις με ρουκέτες και τα ρωσικά στρατεύματα εισήλθαν στη χώρα το πρωί της Πέμπτης. Ακόμα κι αν τα μουσεία και άλλοι πολιτιστικοί χώροι είναι απίθανο να γίνουν άμεσοι στόχοι ρωσικής επίθεσης, οι διαχειριστές τους ανησυχούν για την ασφάλεια των συλλογών τους εάν κλιμακωθούν οι μάχες και εισέλθουν σε αστικές περιοχές. Κάποιοι ανησυχούσαν ότι οι Ρώσοι εθνικιστές θα μπορούσαν να επιτεθούν σε θεσμούς που προβάλλουν ουκρανικές ιστορικές και πολιτιστικές αφηγήσεις.

Η Ουκρανία φιλοξενεί χιλιάδες μουσεία, που κυμαίνονται από μικρά, ιδιωτικά ιδρύματα έως μεγάλες κρατικές συλλογές στο Κίεβο, την πρωτεύουσα, και την Οδησσό, στη Μαύρη Θάλασσα. Οι κρατικές συλλογές περιλαμβάνουν σημαντικά έργα ουκρανικής και ρωσικής τέχνης, κλασικά και βυζαντινά αντικείμενα· και πίνακες των Μπελίνι, Γκόγια, Ρούμπενς και Ζακ Λουί Νταβίντ.

Το National Art Museum στο Κίεβο.

Το Μουσείο Ελευθερίας, το οποίο ιδρύθηκε το 2014, διαθέτει μια συλλογή από περίπου 4.000 αντικείμενα που σχετίζονται με τους αγώνες υπέρ της δημοκρατίας της Ουκρανίας. Ο Ihor Poshyvailo, διευθυντής του Μουσείου της Ελευθερίας φοβάται γιατί το μουσείο «είναι απόδειξη του αγώνα της Ουκρανίας για ελευθερία».

Τα κρατικά μουσεία, συμπεριλαμβανομένου του Μουσείου Ελευθερίας, χρειάζονται κυβερνητική άδεια για να αφαιρέσουν αντικείμενα από τα κτίριά τους, μια διαδικασία που περιλαμβάνει πολλή γραφειοκρατία. Ο Poshyvailo είπε ότι ζήτησε να το κάνει νωρίτερα αυτόν τον μήνα, αλλά άλλα μουσεία δεν το έκαναν και η κυβέρνηση δεν είχε κάνει τίποτα για να τα διευκολύνει καθώς οι εντάσεις αυξάνονταν τις τελευταίες εβδομάδες. Ο ίδιος φρόντισε και αποθήκευσε κάποια πολύτιμα αντικείμενα.

Ένα άλλο μουσείο του Κιέβου του οποίου οι διαχειριστές φοβήθηκαν για τη συλλογή του είναι το Εθνικό Μουσείο Ιστορίας της Ουκρανίας κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, το οποίο αφηγείται επίσης την ιστορία της εμπλοκής της Ουκρανίας σε άλλες συγκρούσεις, συμπεριλαμβανομένου του πολέμου με τη Ρωσία στα ανατολικά της χώρας, ξεκινώντας το 2014. Ο διευθυντής του μουσείου, είπε ότι αυτός και το προσωπικό του εργάστηκαν για 12 ώρες από τις 6 το πρωί της Πέμπτης για να μεταφέρουν τα πιο σημαντικά εκθέματα του μουσείου σε ασφαλή τοποθεσία. Ήταν «ένα μεγάλο κατόρθωμα», είπε στους ΝΥΤ.

Το μουσείο, το οποίο βρίσκεται κάτω από το ορόσημο μνημείο του Κιέβου, ήταν πιθανός στόχος επιθέσεων με ρουκέτες, είπε.

Χρυσό κόσμημα των Σκυθών (4ος αιώνας π.Χ.). [Credit: Museum of Historic Treasures of Ukraine]

Η Aleksandra Kovalchuk, διευθύντρια του Μουσείου Καλών Τεχνών της Οδησσού, είπε σε μήνυμα WhatsApp ότι οι υπάλληλοι του μουσείου «κάνουν το μόνο πράγμα που μπορούμε» για να προστατεύσουν τη συλλογή του. Αυτό γίνεται, όπως είπε, «κρύβοντας τις τέχνες στο υπόγειο».  Η συλλογή του Μουσείου Καλών Τεχνών της Οδησσού περιλαμβάνει περισσότερα από 10.000 αντικείμενα, από ρωσικές και ουκρανικές θρησκευτικές εικόνες, που χρονολογούνται στον 16ο αιώνα και έργα σύγχρονων Ουκρανών καλλιτεχνών. Η Kovalchuk είπε ότι το μουσείο έχει αξιολογήσει τα συστήματα ασφαλείας του και «έκλεισε όλα τα κενά που παρατηρήσαμε. Η ουκρανική σημαία έχει προστεθεί σε όλες τις εκδόσεις του μουσείου, το λογότυπό του είναι πλέον τα εθνικά χρώματα και έχει τοποθετηθεί στην είσοδο του μουσείου «τουλάχιστον μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου».

«Ίσως κάποιος πιστεύει τώρα ότι τα μουσεία ή η τέχνη πρέπει να είναι εκτός πολιτικής», γράφει η Kovalchuk. «Με όλη την τεχνογνωσία που έχω, θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι αυτό δεν ισχύει. Σε όλη την ιστορία, η τέχνη ήταν και εξακολουθεί να είναι ένα μέρος της πολιτικής που είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη δημόσια ζωή».

Έργα των Piotr Nilus (αριστερά) και Oleksandr Murashko (δεξιά) από τη συλλογή του National Art Museum στο Κίεβο. [Credit: National Art Museum of Ukraine]

Ο Sergiy Lebedynsky, διευθυντής του Μουσείου του Χάρκοβο της Σχολής Φωτογραφίας, σε μια περιοχή κοντά στα ρωσικά σύνορα που βομβαρδίστηκε όλη την ημέρα, ανέφερε σε ένα email τη Δευτέρα ότι μεγάλο μέρος της συλλογής του μουσείου του ήταν αποθηκευμένο στη Γερμανία ενώ το μουσείο ανακαινιζόταν.

Ένα άλλο μουσείο που έχει αφαιρέσει αντικείμενα από τη χώρα είναι το War Childhood Museum, ένας οργανισμός με έδρα τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη που διοργανώνει προσωρινές εκθέσεις σε όλο τον κόσμο εξερευνώντας τις εμπειρίες των παιδιών από συγκρούσεις. Είχε πάνω από 300 αντικείμενα στο Κίεβο που συνέλεξε μετά την προσάρτηση της ουκρανικής επικράτειας από τη Ρωσία το 2014. Τα παρουσίασε σε προσωρινές εκθέσεις στην Ουκρανία και στο εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένης μιας πρόσφατης έκθεσης στο Kherson, μια πόλη που προσαρτήθηκε από τη Ρωσία κοντά στην Κριμαία.

Οι εργαζόμενοι στα μουσεία στην Ουκρανία, οι οποίοι είναι επιφορτισμένοι με τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας, περιμένουν με αγωνία οποιαδήποτε νέα, με ορισμένα ιδρύματα αμέσως κοντά στην πιθανή πρώτη γραμμή να ζουν σε διαρκές κενό.

Πηγή: LiFO