Η κεντρική αυλή που θα συνδέει τις παλιές με τις νέες εγκαταστάσεις του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, σε φωτορεαλιστική απεικόνιση. © ΥΠΠΟ...
 |
| Η κεντρική αυλή που θα συνδέει τις παλιές με τις νέες εγκαταστάσεις του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, σε φωτορεαλιστική απεικόνιση. © ΥΠΠΟΑ, Filippo Bolognese Images |
Το προσχέδιο των γραφείων Chipperfield-Τομπάζη, το οποίο επιλέχτηκε από διεθνή επιτροπή ανάμεσα σε δέκα συνολικά προτάσεις για το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, έχει στο επίκεντρο το κεντρικό κτίριο του ιδρύματος.
Ένας καταπράσινος κήπος πάνω από δύο ορόφους που θα φιλοξενούν εκθεσιακούς χώρους και υπηρεσίες για το κοινό, μία κύρια είσοδος που θα προωθείται ως τον δρόμο, «χωμάτινοι» τοίχοι που θα δίνουν την αίσθηση υπόγειας ανασκαφής, αλλά και ένας γενικότερος σχεδιασμός που δεν θα παραβιάζει την υπάρχουσα τοπογραφία του ιστορικού κτιρίου των Λούντβιχ Λάνγκε και Ερνστ Τσίλερ, είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά του νέου Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, το αρχιτεκτονικό προσχέδιο του οποίου παρουσιάστηκε πριν από λίγο από τα αρχιτεκτονικά γραφεία David Chipperfield Architects και Αλέξανδρος Ν. Τομπάζης Α.Ε., παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.
Ο αρχιτέκτονας Ντέιβιντ Τσίπερφιλντ εξήγησε τις δύο διαφορετικές προκλήσεις που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν. «Ο πρώτος στόχος ήταν οι περισσότεροι και καλύτεροι χώροι. Ο δεύτερος, και σαφώς πιο δύσκολος, ήταν να δημιουργήσουμε πιο ισχυρές σχέσεις μεταξύ μουσείου και πόλεως».
 |
| © ΥΠΠΟΑ, Filippo Bolognese Images |
 |
| © ΥΠΠΟΑ, Filippo Bolognese Images |
Στοιχεία της ευρηματικής σχέσης μεταξύ του παλαιού και του νέου κτιρίου
Η αρχιτεκτονική πρόταση των αρχιτεκτονικών γραφείων David Chipperfield Architects και Αλέξανδρου Ν. Τομπάζη Α.Ε. επελέγη ομόφωνα από τη Διεθνή Επιτροπή Αξιολόγησης, που συγκροτήθηκε τον Απρίλιο 2022.
Η επιλεγείσα πρόταση συγκεντρώνει τα στοιχεία της ευρηματικής σχέσης μεταξύ του παλαιού και του νέου κτιρίου, της ποιότητας της χωρικής εμπειρίας, της ευαισθησίας προς τις προγραμματικές και μουσειολογικές-μουσειογραφικές προκλήσεις, της πολεοδομικής ένταξης στον ιστό της πόλης και της πρωτοπόρας επίλυσης θεμάτων βιωσιμότητας και περιβαλλοντικού σχεδιασμού.
Η πρότασή τους είναι εμπνευσμένη από την ουσία του αρχικού σχεδιασμού του Lange– µια ροµαντική ιδέα, επηρεασμένη από τον φιλελληνισµό της εποχής, για ένα αστικό τοπίο µε εκτενείς ανοικτούς χώρους µέσα στον πυκνό αστικό ιστό – και χρησιµοποίησε το εµβληµατικό κτήριο ως αφετηρία για το σχεδιασµό, πλαισιώνοντάς το µε έναν ροµαντικών αναφορών κήπο.
 |
| © ΥΠΠΟΑ, Filippo Bolognese Images |
 |
| © ΥΠΠΟΑ, Filippo Bolognese Images |
 |
| © ΥΠΠΟΑ, Filippo Bolognese Images |
Και είναι τω όντι εντυπωσιακή, καθώς ενώνει το μουσείο με την πόλη των Αθηνών με τρόπο ιδιαίτερα συμβατό. Η βάση του υφιστάµενου κτηρίου επεκτείνεται µέχρι τον δρόµο, δηµιουργώντας ένα νέο υπόβαθρο για το ιστορικό τοπόσηµο, και προσθέτει δύο επίπεδα υπόσκαφων εκθεσιακών χώρων. Παράλληλα, με µία κίνηση δηµιουργούνται πρόσθετος χώρος 20.000 τ.µ. και ένα πάρκο µε πλούσια βλάστηση στην οροφή τους, προσβάσιµο σε όλους.
Η κύρια είσοδος µεταφέρεται µπροστά, στο επίπεδο του δρόµου, ενισχύοντας τη σχέση του Μουσείου µε την πόλη. Με µια νέα όψη το Μουσείο συνδιαλέγεται ανοιχτά µε το αστικό περιβάλλον, επιτρέποντας στους περαστικούς οπτική επαφή µε τους νέους εκθεσιακούς χώρους.
Η εκπόνηση της μελέτης του αρχιτεκτονικού προσχεδίου αποτέλεσε το αντικείμενο δωρεάς προς το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού της ΑΜΚΕ «Οικογένεια ΝΣΛ», της οικογένειας Νικολάου και Ειρήνης Λαιμού.
 |
| © ΥΠΠΟΑ, Filippo Bolognese Images |
Το στοίχημα: Πώς θα χτιστεί η επέκταση χωρίς να διαστρεβλωθεί το παλαιό κτίριο;
Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στεγάζει μια από τις σημαντικότερες συλλογές προϊστορικής και αρχαίας ελληνικής τέχνης παγκοσµίως. Το αρχικό νεοκλασικό κτήριο των Ludwig Lange και Ernst Ziller χρονολογείται από το 1866-1874 και απέκτησε διάφορες προσθήκες στα χρόνια που ακολούθησαν.
Με την αναβάθμιση και επέκτασή του, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο θα εκσυγχρονιστεί ώστε να γίνει ένας χώρος ανοικτός που θα ανταποκρίνεται σε σύγχρονα πρότυπα ποιότητας και βιωσιμότητας. Ιδιαίτερα θετικό είναι πως για την κατασκευή της επέκτασης του Μουσείου θα χρησιμοποιηθεί πηλός και σκυρόδεμα. Ο πηλός, όπως εξήγησε η αρχιτεκτονική ομάδα, είναι ένα υλικό που εξασφαλίζει αειφορία και βιωσιμότητα και μάλιστα "μαζεύει" την υγρασία του χώρου.
Ο σχεδιασµός ακολουθεί την υπάρχουσα τοπογραφία: ένα επιβλητικό νεοκλασικό κτήριο µπροστά σε µία εκτενή, πράσινη πλατεία. Η επέκταση θα στεγάσει τις βασικές δηµόσιες λειτουργίες του Μουσείου – έκδοση εισιτηρίων, πωλητήριο, εστιατόριο, αµφιθέατρο καθώς και νέους χώρους για µόνιµες και περιοδικές εκθέσεις- που οργανώνονται συµµετρικά αντλώντας από την ιστορική αρχιτεκτονική.
 |
| © ΥΠΠΟΑ, Filippo Bolognese Images |
 |
| © ΥΠΠΟΑ, Filippo Bolognese Images |
Εισερχόµενος στο Μουσείο ο επισκέπτης ακολουθεί µια πορεία ενός συνεχούς, ροϊκού, εκθεσιακού χώρου που διατρέχει τα δύο επίπεδα του νέου κτηρίου και οδηγείται τελικά στο νεοκλασικό κτήριο. Ένα λιτό αρχιτεκτονικό λεξιλόγιο καθαρών όγκων, οι διαγώνιες οπτικές φυγές και οι τοίχοι που κατασκευάζονται από rammed-earth (συµπιεσµένο χώµα) δηµιουργούν µια αντίθεση µε τους ιστορικούς χώρους. Μαζί µε ένα παιχνίδι ακριβείας φωτός και σκιάς, δηµιουργούν µια δραµατική αίσθηση στον υπόσκαφο χώρο, ένα ευαίσθητο υπόβαθρο για τα αντικείµενα και τα γλυπτά της συλλογής που θα εκτεθούν σε αυτόν.
 |
| © ΥΠΠΟΑ, Filippo Bolognese Images |
 |
| © ΥΠΠΟΑ, Filippo Bolognese Images |
 |
| © ΥΠΠΟΑ, Filippo Bolognese Images |
Ο κήπος του Μουσείου θα προσφέρει ένα δροσερό, ήσυχο, δηµόσιο χώρο, υπερυψωµένο σε σχέση µε την πολύβοη δραστηριότητα της πόλης. Ο περιβάλλων χώρος, που µελετήθηκε από το γραφείο των Βέλγων αρχιτεκτόνων τοπίου, Wirtz International, είναι πλούσιος σε υφές. Η διάταξη των νέων χαµηλών όγκων επιτρέπει τη φύτευση εµβληµατικών δένδρων στην οροφή τους. Διαµορφωµένα πλατώµατα και µονοπάτια στρωµένα µε χαλίκι, εκτάσεις µε γρασίδι, συστάδες πεύκων και κουκουναριών, αειθαλείς αριέςκαι µορφοποιηµένη θαµνοειδής βλάστηση αποτελούν αναφορές στα πάρκα του 19ου αιώνα. Το πάρκο είναι προσβάσιµο από όλες τις κατευθύνσεις, ενώ µια εσωτερική, υποβαθµισµένη, αυλή στην καρδιά του συγκροτήµατος ενοποιεί το παλιό και το νέο, δηµιουργώντας έναν ευχάριστο χώρο για τους επισκέπτες του Μουσείου και τους κατοίκους της πόλης.
 |
| © ΥΠΠΟΑ, Filippo Bolognese Images |
 |
| © ΥΠΠΟΑ, Filippo Bolognese Images |
Βιωσιµότητα
Η στρατηγική αειφορίας υποστηρίζεται σε δύο διαφορετικές κατευθύνσεις: το νέο παράρτηµα του Μουσείου ως αρχιτεκτονική υψηλής µάζας, χαµηλής ενέργειας, ενισχυµένο µε πράσινο και δηµόσιες υποδοµές και ένα ιστορικό Μουσείο που αναζωογονείται και αναβαθµίζεται ήπια όσον αφορά τη χρήση ενέργειας, αξιοποιώντας το φυσικό κλίµα όπου είναι δυνατόν.
Ο σχεδιασµός αναδεικνύει το υπάρχον κτήριο του Μουσείου έτσι ώστε να µπορεί να παραµείνει ένα σαφές αστικό τοπόσηµο, το οποίο διαιωνίζει την ουσία και τη σπουδαιότητα του κτηρίου – σηµαντικός παράγοντας για την κοινωνική βιωσιµότητα του συνόλου. Ο εκτεταµένος κήπος στο δώµα ενισχύει το οικοσύστηµα της πόλης, µε τη νέα βλάστηση, τη σκιά και τη φυσική ψύξη στην ευρύτερη περιοχή. Ενισχύεται µε αυτό τον τρόπο το αστικό µικροκλίµα και µειώνονται οι επιδράσεις των αστικών θερµικών νησίδων, κάτι που είναι επιτακτική ανάγκη στο κέντρο της πόλης. Ο ενσωµατωµένος άνθρακας µειώνεται µε τη χρήση rammed earth, ενισχυµένο συµπιεσµένο χώµα (πηλός), η οποία έχει το πρόσθετο πλεονέκτηµα του φυσικού ελέγχου της υγρασίας στους εκθεσιακούς χώρους. Οι πυρήνες της κατασκευής που υποστηρίζουν τη δοµή της οροφής δηµιουργούν µεγάλα φρεάτια που επιτρέπουν στα ψηλά δέντρα να ριζώσουν και να αναπτυχθούν.
Μέσα στο µουσείο, µια νέα υποδοµή ηλεκτροµηχανολογικών εγκαταστάσεων θα κάνει το υπάρχον κτήριο πιο αποτελεσµατικό, µε µια στρατηγική υβριδικού αερισµού που συνδυάζει µηχανικό και φυσικό αερισµό, ανάλογα µε τις καιρικές συνθήκες. Τα µηχανικά συστήµατα θα αντλούν ενέργεια από ένα εναλλακτικό ηλεκτρικό σύστηµα και ανανεώσιµων πηγών, επιτρέποντας µια ανάπτυξη χωρίς ορυκτά καύσιµα.
 |
| © ΥΠΠΟΑ, Filippo Bolognese Images |
 |
| © ΥΠΠΟΑ, Filippo Bolognese Images |
Αρχιτεκτονική τοπίου
Ο σχεδιασµός του τοπίου βασίζεται σε µια παράδοση ροµαντικών πάρκων από τον δέκατο ένατο αιώνα.
Αυτά τα πάρκα συχνά περιέβαλλαν κτήρια νεοκλασικών µουσείων σε ευρωπαϊκές πόλεις. Στη συγκεκριµένη περίπτωση, ωστόσο, ο σχεδιασµός παίρνει τη µορφή ενός µεγάλου κήπου στο δώµα της επέκτασης που εκµεταλλεύεται έξυπνα τη φυσική κλίση του εδάφους, που υποδηλώνεται µε τους δύο κατηφορικούς δρόµους και στις δύο πλευρές του και που επιτρέπουν στο πάρκο να υψωθεί ήπια πάνω από την πολυσύχναστη ζωή του κεντρικού δρόµου της Αθήνας.
Το πάρκο δηµιουργεί ένα καταπράσινο καταφύγιο, µια όαση στην πολυσύχναστη πόλη. Τα βασικά στοιχεία της γλώσσας των πάρκων του δέκατου ένατου αιώνα που επανεξετάζονται περιλαµβάνουν τους ανοιχτούς χώρους µε χαµηλό πράσινο, την οργανική διάταξη των µονοπατιών και την οµαδοποιηµένη τοποθέτηση µεγάλων δέντρων και θάµνων. Συνδυάζει µε εναλλαγές, ποικιλία από γκαζόν και ανοιχτούς χώρους και πυκνοφυτεµένες ζώνες µε µεσογειακά και ανθεκτικά στην ξηρασία φυτά.
Καµπυλόγραµµες διαδροµές και ράµπες συνδέουν τους ανοιχτούς χώρους σε διαφορετικά επίπεδα, αποκαλύπτοντας προοπτικές και διαγώνιες συνδέσεις. Προς τον κεντρικό άξονα, στη θέση της εσωτερικής αυλής, τα νέα στοιχεία του τοπίου αντικατοπτρίζουν τη συµµετρική τάξη του νεοκλασικού κτηρίου, ενώ πλευρικά το πάρκο µεταµορφώνεται µε την οργανική ρευστότητα ενός ροµαντικού τοπίου.
Πηγή: Ν. Ζώης, Καθημερινή, News247, ΥΠΠΟΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια