Τοιχογραφία 1.400 ετών με δύο διπρόσωπους άντρες που ανακαλύφθηκε στο Περού μπορεί να παραπέμπει σε «κοσμικά βασίλεια»

Ένας από τους δύο διπρόσωπους άντρες. Το κύπελλο που κρατά στα αριστερά έχει τέσσερα κολίβρια που πίνουν από αυτό και μία άκαμπτη βεντάλια μ...

Ένας από τους δύο διπρόσωπους άντρες. Το κύπελλο που κρατά στα αριστερά έχει τέσσερα κολίβρια που πίνουν από αυτό και μία άκαμπτη βεντάλια με φτερά κρατάει στο άλλο χέρι. [Credit: Lisa Trever]

Δύο τοιχογραφίες ανδρών με δύο πρόσωπα που κρατούν ασυνήθιστους θησαυρούς - συμπεριλαμβανομένου ενός κυπέλλου από το οποίο πίνουν κολίβρια, μια λεπτομέρεια που μπορεί να παραπέμπει σε θυσίες και "κοσμικά βασίλεια" - ανακαλύφθηκαν πρόσφατα στον αρχαιολογικό χώρο Pañamarca, ηλικίας 1.400 ετών, στο παράκτιο Περού.

Και οι δύο τοιχογραφίες, που κοσμούν τον ίδιο κίονα μέσα σε μια αίθουσα τελετών, είναι πλούσιες σε λεπτομέρειες. Σε μια τοιχογραφία, η οποία βρίσκεται κοντά στην κορυφή του κίονα, ένας άνδρας με δύο πρόσωπα —το ένα κοιτάζει αριστερά και το άλλο δεξιά— κρατά μία βεντάλια από φτερά στο ένα χέρι και ένα κύπελλο με τέσσερα κολίβρια να πίνουν από αυτό στο άλλο. Ο διπρόσωπος δεύτερος άντρας, ζωγραφισμένος χαμηλότερα στον κίονα, έχει επίσης μία βεντάλια από φτερά στο ένα χέρι και ένα αντικείμενο που μοιάζει με ραβδί που σώζεται εν μέρει στο άλλο. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους οι καλλιτέχνες μπορεί να πειραματίζονταν με το πώς να απεικονίσουν την κίνηση.

Και οι δύο άντρες φορούν κάτι που μοιάζει με κόσμημα κεφαλής ή στέμμα στο κεφάλι τους και πολύχρωμα ρούχα, διακοσμημένα με περίτεχνα μοτίβα που μοιάζουν να είναι μεγάλες ζώνες. Οι τοιχογραφίες ανακαλύφθηκαν από αρχαιολόγους τον Αύγουστο του 2022.

Ο άλλος διπρόσωπος άντρας που κρατά μία βεντάλια που κινείται. [Credit: Lisa Trever]

Το γιατί ο πολιτισμός των Moche απεικόνισε αυτούς τους δύο άντρες έτσι είναι ένα μυστήριο. «Δεν υπάρχει τίποτα τέτοιο στην αρχαιολογία της Νότιας Αμερικής», δήλωσε στο Live Science η  Lisa Trever, αναπληρώτρια καθηγήτρια Προκολομβιανής Ιστορίας της Τέχνης και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια που είναι μία από τους επικεφαλής της ομάδας. «Οι αρχαίοι καλλιτέχνες μπορεί να πειραματίζονταν με το πώς να δείξουν κίνηση σε δύο αφηγηματικές στιγμές ταυτόχρονα».

Οι τοιχογραφίες σχεδιάστηκαν μεταξύ 550 και 800 μ.Χ., σε μια εποχή που ένας πολιτισμός γνωστός ως Moche και άκμασε στις παράκτιες περιοχές του Περού. Οι Moche έχτισαν μεγάλους ναούς, ασχολήθηκαν με ανθρωποθυσίες και δημιούργησαν ωραία έργα τέχνης, όπως κεραμικά κύπελλα που είναι σμιλεμένα σε σχήματα ανθρώπινων κεφαλιών. Ζούσαν πριν χρησιμοποιηθεί σύστημα γραφής στο Περού.

Οι δύο άνδρες μπορεί να είναι θεότητες, αλλά αυτό είναι αβέβαιο. «Συνήθως, οι εικόνες θεοτήτων στην τέχνη των Moche έχουν μη ανθρώπινες πτυχές όπως κυνόδοντες ή πρόσωπα ή ουρές ή φτερά διαφόρων πλασμάτων. Αυτό, με εξαίρεση τα δύο πρόσωπα, φαίνεται εντελώς ανθρώπινο», σημείωσε η Trever.

Και οι δύο διπρόσωποι άντρες διακοσμούν έναν κίονα σε μια αίθουσα στην Pañamarca του Περού. [Credit: Lisa Trever]

Μυστηριώδης αίθουσα

Το Pañamarca είναι ένα αρχιτεκτονικό συγκρότημα που βρίσκεται στην κάτω κοιλάδα Nepeña του Περού. Η αίθουσα με τους διπρόσωπους άνδρες περιέχει πολλές άλλες τοιχογραφίες, συμπεριλαμβανομένων αυτών που απεικονίζουν μια ιέρεια, ένα φίδι και ένα ρόπαλο. Οι αρχαιολόγοι το μελετούν για περισσότερα από 60 χρόνια, μετά την αποκάλυψη της πρώτης τοιχογραφίας το 1958. Παρά τις δεκαετίες μελέτης, μεγάλο μέρος της αίθουσας δεν έχει ανασκαφεί ακόμα, και περισσότερες τοιχογραφίες είναι πιθανό να περιμένουν να βρεθούν, ανέφερε η ομάδα σε ανακοίνησή της.

Είναι ακόμα άγνωστο πώς οι Moche χρησιμοποίησαν αυτήν την αίθουσα. «Ένα από τα πράγματα που είναι τόσο ενδιαφέροντα και προκλητικά σε αυτό το κτήριο είναι ότι η ασυνήθιστη πυκνότητα των τοιχογραφιών μέσα σε αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να ανασκάψουμε και να συντηρήσουμε μόνο ένα μικρό μέρος του κτήρίου κάθε ανασκαφική περίοδο», είπε η Trever. «Αυτό σημαίνει ότι έχουμε ακόμα πολλές ερωτήσεις σχετικά με την αρχιτεκτονική και τις λειτουργίες της».

Είναι απίθανο πολλά άτομα να είχαν πρόσβαση σε αυτήν την αίθουσα. «Σίγουρα ήταν ένας χώρος που δεν ήταν για δημόσια πρόσβαση, δεδομένου του πόσο στενά είναι τα περάσματα και ο εσωτερικός χώρος», είπε η Trever. «Πρέπει να ήταν ένα πολύ ιδιαίτερο μέρος για να μπείς, ίσως ανοιχτό μόνο για τους ηγέτες ή τους πρεσβύτερους της κοινότητας στην Pañamarca».

Κοντινή φωτογραφία ενός από τους διπρόσωπους άνδρες. [Credit: Lisa Trever]

Σημαντικά ευρήματα

Οι πρόσφατες ανακαλύψεις είναι σημαντικές, δήλωσε ο Edward Swenson, διευθυντής του Αρχαιολογικού Κέντρου στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, ο οποίος δεν ασχολείται με το ερευνητικό έργο. «Οι τοιχογραφίες της Pañamarca είναι πραγματικά εντυπωσιακές και οι ανακαλύψεις του 2022 αναμφίβολα θα βοηθήσουν σημαντικά τις προσπάθειες των αρχαιολόγων και ιστορικών  τέχνης για την ανασύσταση των κοσμολογικών σημασιών και των θρησκευτικών αφηγήσεων της εικονογραφίας Moche», είπε ο Swenson στο Live Science, ο οποίος έχει μελετήσει εκτενώς το Moche.

Μια πιθανή εξήγηση το γιατί οι άντρες είναι διπρόσωποι είναι ότι μπορεί να «σημαίνει έναν θνητό που φορά μάσκα και έτσι υποδύεται ή γίνεται ένα με [το] υπερφυσικό», δήλωσε ο Swenson.

Η λεπτομέρεια των κολιμπρί που πίνουν από το κύπελλο είναι επίσης σημαντική, καθώς μπορεί να συμβολίζει μια σύνδεση μεταξύ θνητών και θεών. «Ερμηνεύω τα κολίβρια που πίνουν από το κύπελλο ως μια ισχυρή επίκληση της κεντρικής σημασίας της θυσίας στην κοσμοθεωρία των Moche», είπε ο Swenson. «Η θυσία χρησίμευσε ως κρίσιμος μηχανισμός για να εξασφαλιστεί η κυκλοφορία των ζωογόνων υγρών μεταξύ των όντων και των κοσμικών σφαίρων».

Η ομάδα θα συνεχίσει την επιτόπια εργασία στο χώρο και φέτος.

Πηγή: O. Jarsus, Live Science