Φινλανδία: Οι αρχαιολόγοι ανασκάπτουν άγνωστο οικισμό σε πρώην στρατώνα των ναζί

Τα θεμέλια ενός γερμανικού στρατώνα πλυντηρίων που μετατράπηκαν σε σάουνα. [ Credit: Seitsonen et al., Antiquity (2024)] Ο ι αρχαιολόγοι έφε...

Τα θεμέλια ενός γερμανικού στρατώνα πλυντηρίων που μετατράπηκαν σε σάουνα. [Credit: Seitsonen et al., Antiquity (2024)]

Οι αρχαιολόγοι έφεραν στο φως έναν άγνωστο οικισμό του περασμένου αιώνα, η οποία σχηματίστηκε όταν τελείωσε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, αλλά δεν κατάφερε να επιζήσει  ούτε 40 χρόνια.

Μεταξύ του 1944 και του 1945 Φινλανδοί που είχαν μείνει άστεγοι, λόγω του πολέμου, κατέλαβαν ένα στρατόπεδο που εγκατέλειψαν οι ναζί όταν υποχώρησαν. Το στρατόπεδο βρισκόταν στην περιοχή Vaakunakylä κοντά στο Oulu της Φινλανδίας, αλλά άδειασε όταν πλησίασαν οι Σύμμαχοι στην Φινλανδία, οπότε οι Γερμανοί υποχώρησαν.

Οι αρχαιολόγοι έσκαψαν στα συντρίμμια

Ωστόσο, ως συνέπεια της γερμανικής κατοχής της Φινλανδίας, οι εκτοπισμένοι Φινλανδοί και όσοι είχαν χάσει τα σπίτια τους στον πόλεμο, αναζήτησαν καταφύγιο στους έρημους στρατώνες. Έτσι, στα τέλη της δεκαετίας του 1940, αυτοί οι Φινλανδοί συγκρότησαν μια κοινότητα που λειτουργούσε σε μεγάλο βαθμό ανεξάρτητα από το υπόλοιπο αναπτυσσόμενο φινλανδικό σύστημα πρόνοιας.

Αυτό δημιούργησε ένα περιβάλλον χωριστό από της φινλανδικής κοινωνίας, το οποίο περιγράφεται ως “εγκληματικό και ανήσυχο”. Η συγκεκριμένη κατάσταση οδήγησε, στην περιθωριοποίηση του πληθυσμού του Vaakunakylä και κατέληξε στην τελική κατεδάφιση του οικισμού, ενάντια στις επιθυμίες των κατοίκων του, στα τέλη της δεκαετίας του 1980.

“Η εξωτερική αντίληψη του πώς μπορεί να είναι οι «κακές γειτονιές μπορεί να διαφέρει σημαντικά από τον τρόπο με τον οποίο οι κοινότητες βλέπουν τον εαυτό τους”, λέει η επικεφαλής της έρευνας Δρ Oula Seitsonen. “Η αρχαιολογία μπορεί να προσφέρει ένα εργαλείο για τη διερεύνηση της πραγματικής ζωής σε τέτοια μέρη”.

Στο πλαίσιο μελέτης που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Antiquity, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Oulu διεξήγαγαν ανασκαφή στο στρατόπεδο στο Vaakunakylä και πήραν συνεντεύξεις από πρώην κατοίκους για να αποκτήσουν νέες πληροφορίες για την συγκεκριμένη κοινότητα. “Οι κοινότητες της εργατικής τάξης του 20ού αιώνα και οι συγκρούσεις έχουν μελετηθεί ελάχιστα στη Φινλανδία, και το αρχαιολογικό πρόγραμμα στο Vaakunakylä συνδυάζει και τα δύο”, δηλώνει ο Δρ Seitsonen.

Ευρήματα από τον οικισμό Vaakunakylä. Α) Γερμανικό στρατιωτικό κουμπί. Β) Σοβιετικό στρατιωτικό κουμπί. Γ) Φυσίγγια. Δ) Θραύσματα κυπέλλου Arabia Myrna. Ε) Θραύσματα από μια τσαγιέρα Sudlow. F–H) Παιχνίδια. 
[Credit: Seitsonen et al., Antiquity (2024)]

Γιατί ενδιαφέρθηκαν οι αρχαιολόγοι

“Η υλική κληρονομιά της περιοχής Vaakunakylä ήταν πρακτικά άγνωστη πριν από την έρευνά μας, και μελετώντας ένα πρώην ναζιστικό στρατόπεδο που μετατράπηκε σε φινλανδική εργατική συνοικία μπορούμε να διερευνήσουμε διάφορα παραμελημένα κοινωνικά θέματα”.

Οι ανασκαφές έφεραν στο φως ενδείξεις ανακαίνισης από τους κατοίκους για τη βελτίωση των εγκαταστάσεων στο Vaakunakylä, συμπεριλαμβανομένου ενός μπλοκ στρατώνων που μετατράπηκε σε οικογενειακή κατοικία και ενός άλλου που μετατράπηκε σε σάουνα.

Επιπλέον, ο υλικός πολιτισμός, όπως τα απορρίμματα που αποκαλύφθηκαν στους λάκκους απορριμμάτων, αποκαλύπτει ένα υψηλότερο βιοτικό επίπεδο από ό,τι πιστευόταν προηγουμένως. Μάλιστα ορισμένα νοικοκυριά φαίνεται ότι κατείχαν σερβίτσια πορσελάνης υψηλής ποιότητας.

Η ανακάλυψη παιχνιδιών, παιδικών φαρμάκων και κούκλων υποδηλώνει ότι τα παιδιά στο Vaakunakylä απολάμβαναν επίσης μια καλή ποιότητα ζωής. Με αυτόν τον τρόπο, το συγκεκριμένο πρόγραμμα δίνει μια ματιά στη συχνά αποσιωπημένη ζωή των γυναικών και των παιδιών στο παρελθόν.

Α) Γερμανός στρατιώτης που στέκεται φρουρός στο Vaakunakylä κατά τη διάρκεια του πολέμου (ανώνυμος φωτογράφος/CC-BY-4.0). Β) Ο οικισμός Vaakunakylä στις αρχές της δεκαετίας του 1980 (φωτογραφία U. Pohjamo & P. Kingelin/University of Oulu). Γ) Συμμετέχοντες σε σχολεία αγρού που ανασκάπτουν τα θεμέλια στάβλων αλόγων στον οικισμό Vaakunakylä. 
[Credit: Seitsonen et al., Antiquity (2024)]

Πού καταλήγουν οι αρχαιολόγοι

Οι συνεντεύξεις με τους πρώην κατοίκους ανέδειξαν μια γενικά θετική άποψη για την κοινότητα, με πολλούς να δηλώνουν ότι η ζωή στο Vaakunakylä ήταν “αρκετά καλή”. Αυτό σημαίνει ότι η κακή φήμη της Vaakunakylä είναι σε μεγάλο βαθμό αβάσιμη και υπογραμμίζει την αξία της αρχαιολογικής έρευνας που δίνει φωνή στις περιθωριοποιημένες κοινότητες.

“Τόσο τα ευρήματα όσο και οι προφορικές ιστορίες που συλλέχθηκαν δίνουν μια άλλη, πιο διαφοροποιημένη εικόνα της κοινότητας Vaakunakylä από την μέχρι πρόσφατα δημοφιλή εικόνα της περιοχής ως μιας ανήσυχης, ταραγμένης και εγκληματικής παραγκούπολης“, λέει ο Δρ Seitsonen και καταλήγει: “Ελπίζουμε ότι αυτό μπορεί να έχει μια θεραπευτική πτυχή, όταν τα συσσωρευμένα συναισθήματα έρχονται στην επιφάνεια και συζητούνται δημόσια”.

Διαβάστε εδώ τη σχετική επιστημονική δημοσίευση.

Seitsonen O, Matila T, Hyttinen M, Kelloniemi A. (2024). Contemporary archaeological perspectives on intersectional inequality in a welfare state in twentieth-century Finland. Antiquity:1-8. doi:10.15184/aqy.2024.10

Πηγή: Enikos, Archaeology News