Ένα εξαιρετικό μεσαιωνικό σπαθί που βρέθηκε στην Ουτρέχτη φέρει έναν «ατελείωτο κόμπο» χαραγμένο στη λεπίδα του

Το σπαθί του Linschoten με το ηλιακό σύμβολο. [Credit: Ruben de Heer/RMO] Τον περασμένο Μάρτιο, κατά τη διάρκεια εργασιών εκβάθυνσης στον πο...

Το σπαθί του Linschoten με το ηλιακό σύμβολο. [Credit: Ruben de Heer/RMO]

Τον περασμένο Μάρτιο, κατά τη διάρκεια εργασιών εκβάθυνσης στον ποταμό Korte Linschoten στην ολλανδική επαρχία της Ουτρέχτης, βρέθηκε ένα μεσαιωνικό σπαθί που χρονολογείται μεταξύ 1050 και 1150 σε εξαιρετική κατάσταση διατήρησης. Τώρα έχει δωρηθεί στο Rijksmuseum van Oudheden (Εθνικό Μουσείο Αρχαιοτήτων) στο Λέιντεν.

Μετά από ενδελεχή καθαρισμό και ανάλυση, οι ειδικοί επιβεβαίωσαν ότι πρόκειται για ένα πλήρες σπαθί μήκους ενός μέτρου, με λαβή που διαθέτει φαρδύ σταυρόφυλλο και καρυδόμορφο στέλεχος - τυπικά χαρακτηριστικά των όπλων που κατασκευάστηκαν μεταξύ του 11ου και του 12ου αιώνα. Ήταν η εποχή που ο επίσκοπος της Ουτρέχτης είχε την κυριαρχία στην περιοχή, μια περίοδος που σηματοδοτήθηκε επίσης από την άνοδο των κόμητων της Ολλανδίας και της Φλάνδρας.

Αυτό που καθιστά το σπαθί ιδιαίτερα πολύτιμο είναι τα περίπλοκα μοτίβα που είναι χαραγμένα στη λεπίδα του. Στη μία πλευρά διακρίνεται ένα sonnenrad ή «ηλιακός τροχός», ένα σύμβολο που αποτελείται από έναν κύκλο και έναν σταυρό και το οποίο, κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, θεωρούνταν ιερό έμβλημα που χρησιμοποιούνταν για τον καθαγιασμό εκκλησιών, ιδίως σε περιοχές όπου ο χριστιανισμός είχε αρχίσει να εδραιώνεται.

Το σύμβολο του άπειρου κόμπου στο σπαθί.
[Credit: Landgoed Linschoten]

Στην αντίθετη πλευρά της λεπίδας, υπάρχει ένα γεωμετρικό μοτίβο που αποτελείται από πέντε διαπλεκόμενα τετράγωνα μέσα σε έναν κύκλο - ένα σύμβολο γνωστό ως ατελείωτος κόμπος, το οποίο είναι συνηθισμένο στον πολιτισμό των Βίκινγκς και συνδέεται με την προστασία, την αδιάσπαστη δύναμη και τους δεσμούς πίστης.

Το σπαθί, το οποίο έχει αμφίπλευρη λεπίδα και ζυγίζει περίπου 900 γραμμάρια, διατηρήθηκε σε καλή κατάσταση χάρη στις αναερόβιες ιδιότητες του αργιλικού εδάφους, οι οποίες απέτρεψαν τη διάβρωση.

Ωστόσο, για να αποφευχθεί η φθορά μετά την έκθεση στον αέρα, το μουσείο υπέβαλε το όπλο σε μια αυστηρή διαδικασία συντήρησης: βυθίστηκε για δέκα εβδομάδες σε ειδικό υγρό για την απομάκρυνση των αλάτων, στη συνέχεια ξεπλύθηκε, στεγνώθηκε και υποβλήθηκε σε επεξεργασία με τανίνες για τη σταθεροποίηση του μετάλλου.

Το πλήρες σπαθί. [Credit: Landgoed Linschoten]

Η απουσία σημαδιών που να υποδηλώνουν ότι βρισκόταν μέσα σε θήκη υποδηλώνει ότι το σπαθί εναποτέθηκε σκόπιμα στο ποτάμι, ίσως ως μέρος μιας τελετουργίας ή προσφοράς, σε μια εποχή που ούτε το κάστρο ούτε το αρχοντικό κτήμα του Linschoten υπήρχαν ακόμη - όταν η περιοχή ήταν ακόμη βαλτότοπος σε διαδικασία αποξήρανσης και αποικισμού.

«Αυτό το σπαθί αφηγείται την ιστορία μιας εποχής όπου ο συμβολισμός και η πνευματικότητα ήταν βαθιά συνυφασμένα και όπου ένα απλό σχέδιο μπορούσε να υπερβεί τους αιώνες», δήλωσε εκπρόσωπος του Δημοτικού Συμβουλίου του Montfoort το 2024. Η εκλεπτυσμένη δεξιοτεχνία του και το συμβολικό του βάθος το καθιστούν όχι μόνο ιστορικό κειμήλιο, αλλά και έργο τέχνης που αντανακλά την πολιτιστική πολυπλοκότητα της πρώιμης μεσαιωνικής Ευρώπης.

Το λεγόμενο σπαθί του Linschoten εκτίθεται τώρα στην προθήκη νέων αποκτήσεων του μουσείου του Leiden, όπου θα παραμείνει μέχρι τον Σεπτέμβριο.

Πηγή: LBV Magazine