Ιστορίες φωτιάς μέσα από τα αρχαία νομίσματα

Κεφαλή Ήλιου, τετράδραχμο Ρόδου, μετά το 350 π.Χ. Ο φλεγόμενος κεραυνός του Δία, ο Φάρος της Αλεξάνδρειας, η πυρά των θυσιών. ...

Κεφαλή Ήλιου, τετράδραχμο Ρόδου, μετά το 350 π.Χ.

Ο φλεγόμενος κεραυνός του Δία, ο Φάρος της Αλεξάνδρειας, η πυρά των θυσιών. Νομίσματα και μετάλλια από την αρχαιότητα με παραστάσεις και συμβολισμούς που αναδεικνύουν τη σημασία της φωτιάς για τον άνθρωπο αλλά παρουσιάζουν και την καταστροφική δράση της, όπως έχει αποτυπωθεί σε κάποιες περιπτώσεις επάνω τους περιλαμβάνονται στην έκθεση, που θα εγκαινιασθεί στις 11 Οκτωβρίου στο Νομισματικό Μουσείο της Αθήνας στο πλαίσιο της πανελλαδικής δράσης «Περιβάλλον και Πολιτισμός» με το ειδικό θέμα «Παντέχνου Πυρός Σέλας –Λαμπερές Ιστορίες Φωτιάς».

Εμπνευσμένος από το μύθο του Προμηθέα, ο εορτασμός θέλει να δείξει τη δύναμη της φωτιάς ως ενέργεια και αισιοδοξία, ένα πολύτιμο δώρο για τον άνθρωπο. Παράλληλα όμως προβάλλει και το διττό χαρακτήρα της ως αιτία καταστροφής και λαίλαπα, που μπορεί να αφανίσει τη ζωή και τη δημιουργία.

Έργο της Βίκυς Τσαλαματά

Ακολουθώντας αυτό το σκεπτικό το Νομισματικό Μουσείο παρουσιάζει στην αίθουσα της βιβλιοθήκης του Ερρίκου Σλήμαν στο δεύτερο όροφο του Ιλίου Μελάθρου μία έκθεση που χωρίζεται σε δύο ενότητες: «Φωτιά και νόμισμα» και «Αρχαιολογία και φωτιά».

Νομίσματα, πήλινα σφραγίσματα και νομισματικοί θησαυροί από τις συλλογές του Νομισματικού Μουσείου, νομίσματα από τις συλλογές της Τράπεζας της Ελλάδος και της ALPHA BANK, πήλινα σφραγίσματα από το Αρχαιολογικό Μουσείο του Άργους καθώς και μία πήλινη πινακίδα Γραμμικής Β γραφής από το Αρχαιολογικό Μουσείο Θηβών περιλαμβάνονται στην έκθεση.

Η ζωογόνος και δημιουργική δύναμη της φωτιάς στο μύθο, στη θρησκεία, στην ιστορία, στην παράδοση αναδεικνύεται μέσα από τα πολύτιμα εκθέματα της πρώτης ενότητας «Φωτιά και νόμισμα», που χρονολογικά καλύπτει την μακρά περίοδο από τον αρχαιότητα ως και την νεώτερη εποχή. Ιδιαίτερη είναι η έμφαση μάλιστα, που δίνεται στον Ήφαιστο, τον σιδηρουργό θεό της φωτιάς με αναφορά στα εργαλεία και τα έργα του.

Φλεγόμενος κεραυνός του Δία, Ηλίδα 420-388 π.Χ.

Πρωτότυπη είναι και η δεύτερη ενότητα «Αρχαιολογία και φωτιά», καθώς προβάλλει την καταστροφική ή προστατευτική δράση της φωτιάς (ανάλογα) ως προς τη διατήρηση αρχαίων τεχνουργημάτων. Εδώ εκτίθενται νομισματικοί «θησαυροί» από την αρχαία Ελλάδα και το Βυζάντιο, που έχουν υποστεί φθορές από πυρκαγιά. Και ακόμη, ανασκαφικά ευρήματα, που δε θα είχαν διασωθεί αν δεν καίγονταν! Οπως βεβαίως αυτό συνέβη με τα σφραγίσματα και τις πινακίδες της Γραμμικής Β γραφής, που καθώς ήταν από ωμό πηλό, όταν ψήθηκαν από τη φωτιά διατηρήθηκαν μέσα στο χρόνο.

Στην ίδια αίθουσα εξάλλου φιλοξενείται έκθεση της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, όπου προβάλλεται η δύναμη της φωτιάς στην ειρηνική ζωή αλλά και η καταστροφική της ενέργεια όπως αποτυπώνεται σε αρχαιολογικά ευρήματα της υποβρύχιας αρχαιολογίας. Τέλος ένα νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα με θέμα «Λαμπερές ιστορίες φωτιάς» και παράλληλα ένα εργαστήριο μαθαίνουν στα παιδιά τη συμβολή της φωτιάς στις τεχνικές παραγωγής των νομισμάτων.

Εμπνευσμένα από αρχαίους σφραγιδόλιθους είναι εξάλλου τα έργα της εικαστικού – χαράκτριας Βίκυ Τσαλαματά, που θα εκτεθούν στο Νομισματικό Μουσείο από τις 18 Οκτωβρίου με τον γενικό τίτλο «Κοιτάσματα πολιτισμού: Από τους αρχαίους σφραγιδόλιθους στη σύγχρονη χαρακτική». Πρόκειται για οκτώ έργα σε μικτή τεχνική, που συνδιαλέγονται με δεκαεννέα αρχαίους σφραγιδόλιθους και δύο σφραγιδοκύλινδρους, το ύφος και η θεματολογία των οποίων χαράσσονται έντεχνα στην αδρή επιφάνεια του χαρτιού.. Η έκθεση γίνεται με αφορμή το Δεύτερο Διεθνές Φεστιβάλ Χαρακτικής και Εκτυπώσεων της Αθήνας το «Athens Print Fest» ενώ τα πρωτότυπα έργα προέρχονται από τις συλλογές του Νομισματικού Μουσείου, του Εθνικού Αρχαιολογικού και του Αρχαιολογικού Μουσείου Θηβών.

Και οι δύο εκθέσεις θα διαρκέσουν ως τις 10 Ιανουαρίου 2013.

Πηγή: Μαρία Θερμού, Εφημερίδα "Το Βήμα"