Το Facebook της Πομπηίας

Σκεφτείτε το σαν την αρχική έκδοση μιας ανάρτησης στον τοίχο του Facebook: οι κάτοικοι της Αρχαίας Πομπηίας αποκάλυψαν το δικό τους κοι...

Σκεφτείτε το σαν την αρχική έκδοση μιας ανάρτησης στον τοίχο του Facebook: οι κάτοικοι της Αρχαίας Πομπηίας αποκάλυψαν το δικό τους κοινωνικό δίκτυο μέσω γκράφιτι σε πραγματικούς όμως, και όχι εικονικούς, τοίχους.

Σήμερα, μια νέα ανάλυση ορισμένων γραμμένων μηνυμάτων αποκαλύπτει ότι οι τοίχοι των πλουσίων ήταν περιζήτητοι, ειδικά για τους πολιτικούς υποψηφίους που ήλπιζαν να προσελκύσουν περισσότερους ψήφους. Τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι οι ιδιοκτήτες σπιτιών στην Πομπηία μπορεί να είχαν κάποιους είδους ελέγχου για το ποιος καλλιτεχνεί στους τοίχους τους, δηλώνει ο ερευνητής της μελέτης Eeva-Maria Viitanen, αρχαιολόγος του πανεπιστημίου του Ελσίνκι.

«Η τρέχουσα άποψη είναι ότι κάθε υποψήφιος θα μπορούσε να επιλέξει οποιαδήποτε θέση και να έχει τη διαφήμισή του ζωγραφισμένη στον τοίχο. Μετά την εξέταση των κειμένων, αυτό δεν φαίνεται πολύ πιθανό», είπε η Viitanen στο LiveScience. «Οι προσόψεις των ιδιωτικών κατοικιών, ακόμη και των όψεων στους δρόμους ελέγχονταν και συντηρούνταν από τον ιδιοκτήτη του σπιτιού, και από αυτή την άποψη, η ιδέα ότι ο χώρος του τοίχου θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από οποιονδήποτε φαίνεται απίθανη».

Αρχαία γκράφιτι

Η Πομπηία, η οποία καταστράφηκε και πάγωσε στο χρόνο με την έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ., ήταν η πόλη των «άπληστων κακογράφων» είπε η Viitanen. Οι άνθρωποι σκάλιζαν ή έγραφαν με κάρβουνο μηνύματα στον στόκο των τοίχων της πόλης. Αντέγραφαν λογοτεχνικά αποσπάσματα, έγραφαν χαιρετισμούς σε φίλους και σημείωναν ποσά.

Βωμός στην Πομπηία καλυμμένος με κόκκινο γκράφιτι κόκκινο. Τα "ορνιθοσκαλίσματα" σε τοίχους ήταν κοινά σε όλη την πόλη, τόσο σε δημόσια κτίρια αλλά και μέσα και έξω από ιδιωτικές κατοικίες.

Μέσα σε όλα αυτά τα ερασιτεχνικά «μηνύματα τοίχου» βρίσκονταν και πολιτικές διαφημίσεις, οι περισσότερες από τις οποίες γίνονταν από επαγγελματίες ζωγράφους, αναφέρει η Viitanen. Ήταν αυτά τα μηνύματα, τα οποία η ίδια και οι συνεργάτες της επικεντρώθηκαν, αντιγράφοντας το κάθε μήνυμα και σημειώνοντας το κείμενο του. Οι ερευνητές ήθελαν να ξέρουν σε ποια σημεία οι πολιτικοί υποψήφιοι τοποθετούσαν τα μηνύματά τους: κοντά σε μπαρ και άλλες περιοχές υψηλής κυκλοφορίας ή σε τοίχους ιδιωτικών κατοικιών; Και σε ποια σημεία ορισμένοι υποψήφιοι εστίαζαν τις προεκλογικές τους εκστρατείες;

Οι πολιτικές διαφημίσεις της Πομπηίας

Για να περιορίσουν το τεράστιο ποσό των γκράφιτι, οι ερευνητές επικεντρώθηκαν σε τρεις περιοχές της πόλης: σε δύο κατοικημένες περιοχές στις αντίθετες πλευρές της πόλης και σε μία επιχειρηματική περιοχή. Υπήρξαν περισσότερα από 1.000 εκλογικά μηνύματα γραμμένα στους τοίχους σε αυτές τις περιοχές, τα περισσότερα από τα οποία χρονολογούνται στους τρεις τελευταίους αιώνες ύπαρξης της Πομπηίας.

Τα περισσότερα από τα μηνύματα είναι απλά, περιέχουν μόνο ένα όνομα και το γραφείο του, σύμφωνα με την Viitanen.

«Μερικές φορές υπάρχουν κάποιες απλές ιδιότητες όπως «καλός άνθρωπος»,  «άξιος για δημόσιο αξίωμα», είπε. Ένας ακόμη υποψήφιος υπερηφανευόταν για τις ικανότητες ψησίματος του ψωμιού σε τοίχο που είχε επιλέξει για την πολιτική του εκστρατεία.

Άλλες αγγελίες χρηματοδοτήθηκαν από ομάδες που υποστήριζαν συγκεκριμένο υποψήφιο, συμπεριλαμβανομένων ανούσιων αδελφοτήτων όπως πορτοφολάδων, θαμώνων μπαρ και κλεφτών.

«Σε κάνει να αναρωτιέσαι αν οι υποψήφιοι πραγματικά άξιζαν να ψηφιστούν!» αναφέρει η Viitanen.

Πολιτική εκστρατεία στην Πομπηία

Το πρώτο εύρημα ήταν ότι οι πολιτικοί ήθελαν ακροατήριο. Οι διαφημίσεις της πολιτικής τους καμπάνιας βρισκόταν σχεδόν παντού και σε μεγάλη συχνότητα σε δρόμους υψηλής κυκλοφορίας, όπως δήλωσε η Viitanen την προηγούμενη Παρασκευή στην ετήσια συνάντηση του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου της Αμερικής στο Seattle.

Η δεύτερη, πιο εκπληκτική, ανακάλυψη, ήταν ότι τα πιο δημοφιλή σημεία για τις πολιτικές διαφημίσεις ήταν οι ιδιωτικές κατοικίες και όχι τα μπαρ ή τα καταστήματα που θα προσέλκυαν περισσότερους επισκέπτες.

«Τα μπαρ είχαν πιθανώς περισσότερο κόσμο αλλά μπορούσαν οι πελάτες τους να διαβάσουν τις διαφημίσεις και να ψηφίσουν;» διερωτάται η Viitanen.

Περίπου το 40% των διαφημίσεων βρισκόταν σε αριστοκρατικά σπίτια, που ήταν σημαντικά, επειδή αποτελούσαν το 1/3 από τα πολυτελή σπίτια καθώς υπήρχαν μπαρ, καταστήματα και κατοικίες λιγότερο πολυτελή. Σαφώς, οι πολιτικοί υποψήφιοι συναγωνίζονταν για το χώρο στον τοίχο των πλουσίων.

Αυτή η ανακάλυψη κάνει την Viitanen και τους συνεργάτες της να πιστεύουν ότι οι διαφημίσεις αποκαλύπτουν τις αρχές κοινωνικής δικτύωσης. Φαίνεται πολύ πιθανό ότι οι υποψήφιοι χρειάζονταν την άδεια του ιδιοκτήτη του σπιτιού για να ζωγραφίσουν τις διαφημίσεις τους, γεγονός που υποδηλώνει ότι το συγκεκριμένο μήνυμα-γκράφιτι επιδοκιμάζεται από τον ιδιοκτήτη του τοίχου.

Η έρευνα βρίσκεται σε προκαταρκτικό στάδιο και δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί σε επιστημονικό περιοδικό, και σύμφωνα με την Viitanen υπάρχει ακόμη πολύ περισσότερη δουλειά για την χαρτογράφηση των κοινωνικών δικτύων που αποκαλύφθηκαν στους αρχαίους τοίχους.

«Μέχρι στιγμής, έχουμε μόλις ακουμπήσει την επιφάνεια σε αυτό», δηλώνει. «Υπάρχουν εκατοντάδες κείμενα και θέσεις, και αυτό παίρνει πολύ χρόνο για να επεξεργαστούν».

Πηγή: S. Pappas, LiveScience