Σε έτος διεκδίκησης της επιστροφής των εκατοντάδων βυζαντινών χειρογράφων και άλλων κειμηλίων που λεηλατήθηκαν από τον βουλγαρικό στρα...
Σε έτος διεκδίκησης της επιστροφής των εκατοντάδων βυζαντινών χειρογράφων και άλλων κειμηλίων που λεηλατήθηκαν από τον βουλγαρικό στρατό κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ανακηρύσσουν το 2017 φορείς των Σερρών με αφορμή τη συμπλήρωση 100 ετών από την αρπαγή των εκκλησιαστικών θησαυρών από τις ιερές Μονές Τιμίου Προδρόμου Σερρών και Παναγίας Εικοσιφοίνισσας Παγγαίου.
Το προεδρείο της Εταιρείας Μελέτης και Έρευνας της Ιστορίας των Σερρών (Ε.ΜΕ.Ι.Σ.), που είχε την σχετική πρωτοβουλία, ενημέρωσε προσωπικά τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλο και ζήτησε την ενεργή συνδρομή του, ενώ υπάρχει στενή συνεργασία και με τις Μητροπόλεις Σερρών και Δράμας για την από κοινού διεκδίκηση των κειμηλίων. Ο μητροπολίτης Δράμας ετοιμάζεται να υποδεχτεί σε μερικές εβδομάδες την ανεκτίμητης αξίας βυζαντινή χειρόγραφη Καινή Διαθήκη του 9ου αιώνα, που είχε κλαπεί το 1917 από τους Βούλγαρους και πωλήθηκε στις ΗΠΑ. Όπως έγραψε τις προηγούμενες μέρες το «Έθνος», την ερχόμενη Τρίτη θα την παραλάβει ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής, Δημήτριος, από την Λουθηρανική Θεολογική Σχολή του Σικάγου, και θα τη μεταφέρει ο ίδιος στη Δράμα.
«Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ήταν πολύ καλά ενημερωμένος και έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για το θέμα. Μας είπε πως πρόκειται για ζήτημα διακρατικών σχέσεων, αρμοδιότητας του υπουργείου Εξωτερικών, κι ότι το αίτημα της επιστροφής έχει τεθεί επανειλημμένως στη βουλγαρική πλευρά, αλλά δεν βρίσκει ανταπόκριση. Μας διαβεβαίωσε, πάντως, πως θα προσπαθήσει να συμβάλλει και ο ίδιος, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους», είπε στο «Έθνος» ο πρόεδρος της Ε.ΜΕ.Ι.Σ., Δημήτριος Δημούδης, ο οποίος επισκέφθηκε τον κ.Προκόπη Παυλόπουλο την περασμένη Κυριακή στο Προεδρικό Μέγαρο, συνοδευόμενος από μέλη του Συλλόγου και τη βουλευτή Σερρών του ΣΥΡΙΖΑ, Αφροδίτη Σταμπουλή. Στις 3 Μαρτίου του 2017, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα βρεθεί στις Σέρρες σε εκδήλωση κατά την οποία θα γίνει η επίσημη ανακήρυξη του έτους διεκδίκησης των κλαπέντων κειμηλίων.
Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Προδρομίτη μοναχού, Γαβριήλ Κουντιάδη, την άνοιξη του 1917 ο βουλγαρικός στρατός κατοχής, αφού πρώτα απήγαγε τους μοναχούς και τους οδήγησε ως σιδηροδέσμιους στη Βουλγαρία ως ομήρους, απογύμνωσε τις δύο Μονές από σκεύη και κειμήλια ανεκτίμητης αξίας, εικόνες, σταυρούς, δισκοπότηρα, αρτοφόρια, καντήλια, βημόθυρα, δεσποτικό θρόνο κ.ά. ενώ ολοκλήρωσε το έργο της λεηλασίας με την αρπαγή όλου του περιεχομένου των βιβλιοθηκών τους. Από τη βιβλιοθήκη της Μονής του Τιμίου Προδρόμου αφαιρέθηκαν βιβλία, χειρόγραφα και έντυπα που συγκέντρωσαν ή δημιούργησαν οι μοναχοί κατά τη διάρκεια των αιώνων. Μεταξύ αυτών, τουλάχιστον 100 επί μεμβράνης χειρόγραφα, πάνω από 200 χαρτώα και περίπου 1.500 έντυπα βιβλία. Ανάμεσά τους ο Κώδικας Α της Μονής, «το κτιτορικόν τυπικόν», ο Κώδικας Β (14ος αι.),, άλλοι τρεις Κώδικες του 19ου αιώνα και δέκα Νομοκανόνες.
Όπως αναφέρεται στο υπόμνημα που κατατέθηκε στον κ.Παυλόπουλο, όλη η επιχείρηση διαρπαγής σχεδιάστηκε, οργανώθηκε και εκτελέστηκε από έναν Βούλγαρο Τσεχικής καταγωγής, τον Vladimir Sis, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Σόφιας, που ήταν γνώστης της ελληνικής και λατινικής γλώσσας και γνώριζε καλά την ανυπολόγιστη αξία των χειρογράφων. Τα κειμήλια των δύο μοναστηριών μεταφέρθηκαν αργότερα στη βιβλιοθήκη του Ερευνητικού Κέντρου Σλαβο-Βυζαντινών Σπουδών Ivan Dujcev του Πανεπιστημίου της Σόφιας..
Μετά τη λήξη του πολέμου, σύμφωνα με το Άρθρο 126 της Συνθήκης του Νεϊγύ (1919) η Βουλγαρία υποχρεώθηκε να επιστρέψει στην Ελλάδα όλους τους θησαυρούς, όμως επεστράφησαν μόνο 259 χειρόγραφα.
«Σε λίγους μήνες συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη μεγαλύτερη κλοπή χειρόγραφων της ελληνικής ιστορίας. Έφθασε πλέον η ώρα, οι σύμμαχοί μας και ήδη εταίροι στην μεγάλη οικογένεια της Ε.Ε. Βούλγαροι, να εφαρμόσουν τις διατάξεις της Συνθήκης του Νεϊγύ και να μας επιστρέψουν τους κλεμμένους πολιτιστικούς θησαυρούς», αναφέρεται στο υπόμνημα και ζητείται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να αναλάβει πρωτοβουλίες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της ελληνικής και ευρωπαϊκής κοινής γνώμης με τελικό στόχο να επιστραφούν τα υπόλοιπα ταυτοποιημένα χειρόγραφα στους φυσικούς τους χώρους, ώστε να αποκατασταθεί η έννοια του δικαίου και να διατηρηθεί και ενισχυθεί η ελληνοβουλγαρική φιλία και συνεργασία.
Ως προοίμιο των εκδηλώσεων του έτους διεκδίκησης, διοργανώνεται την ερχόμενη Παρασκευή και Σάββατο επιστημονική διημερίδα με θέμα «Η Λόγια Περιφέρεια. Γραφή διάδοση και διαφύλαξη της γνώσης στη Μακεδονία και στις Σέρρες κατά τη Βυζαντινή περίοδο». Υπό την επιστημονική καθοδήγηση του διεθνούς κύρους βυζαντινολόγου Πάολο Οντορίκο, ερευνητές θα παρουσιάσουν τα πορίσματα των ερευνών τους σχετικά με την πολιτιστική δραστηριότητα στη βυζαντινή Μακεδονία, ιδίως από τη σκοπιά της χειρόγραφης παραγωγής, με δεδομένη την ιδιαίτερα σημαντική παραγωγή βιβλίων στην περιοχή κατά τη βυζαντινή περίοδο, βιβλία που σήμερα φυλάσσονται τοπικά ή στις βιβλιοθήκες της Ευρώπης και των ΗΠΑ.
Στα τελευταία ανήκει και ο «Κώδικας 1424», το παλαιότερο πλήρες χειρόγραφο της Καινής Διαθήκης στον κόσμο, γραμμένο στα ελληνικά στη ρέουσα γραφή. Το 1920, τρία χρόνια μετά την κλοπή του από τη Μονή Παναγίας Εικοσιφοίνισσας Παγγαίου, πουλήθηκε στις ΗΠΑ από έναν Ευρωπαίο βιβλιοπώλη, και βρέθηκε στην κατοχή της Λουθηρανής Θεολογικής Σχολής του Σικάγο, όπου μελετήθηκε, τεκμηριώθηκε και φυλάσσεται μέχρι σήμερα.
Η διοίκηση της Σχολής απάντησε θετικά στο αίτημα της Αρχιεπισκοπής Αμερικής και θα παραδώσει το κειμήλιο στον Αρχιεπίσκοπο Δημήτριο, σε εκδήλωση στις 15 Νοεμβρίου. Ο τελευταίος θα το μεταφέρει στη Δράμα στις αρχές Νοεμβρίου και θα το παραδώσει στον Μητροπολίτη, Παύλο, ο οποίος θα το μεταφέρει στη Μονή, σχεδόν έναν αιώνα μετά την αρπαγή του.
Πηγή: Β. Ιγνατιάδης, Έθνος
Δεν υπάρχουν σχόλια