Τι συμβαίνει στη Βενετία;

Το Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μετα-βυζαντινών Σπουδών και ο Άγιος Γεώργιος στη Βενετία Η άποψη δεκάδων υποτρόφων και ερευνητών...

Το Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μετα-βυζαντινών Σπουδών και ο Άγιος Γεώργιος στη Βενετία

Η άποψη δεκάδων υποτρόφων και ερευνητών του Ελληνικού Ινστιτούτου με αφορμή τα αρνητικά πορίσματα ελέγχου που διενήργησε το υπουργείο Εξωτερικών.

Τη διευθύντρια του Ελληνικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών κυρία Χρύσα Μαλτέζου την περίοδο 1998-2012 καθώς και το έργο της στηρίζουν με το κείμενο που δημοσιεύουμε δεκάδες υπότροφοι και φιλοξενούμενοι ερευνητές του ιστορικού ιδρύματος, με αφορμή τα αρνητικά πορίσματα ελέγχου που διενήργησε το υπουργείο Εξωτερικών.

Προσφάτως, στον ημερήσιο και ηλεκτρονικό Τύπο δημοσιεύτηκε (και αναδημοσιεύτηκε) άρθρο σχετικό με το Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών Βενετίας, το οποίο, όπως υποδηλώνεται, στηρίζεται σε πορίσματα ελέγχου που διενήργησε το τελευταίο διάστημα το υπουργείο Εξωτερικών. Τα άρθρο αυτό περιέχει αρνητικές αναφορές, για μία ακόμη φορά, στη διοικητική και επιστημονική λειτουργία του Ιδρύματος, και συγκεκριμένα κατά την περίοδο της Διεύθυνσής του (1998 - 2012) από την καθηγήτρια του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κυρία Χρύσα Μαλτέζου, σήμερα ομότιμη καθηγήτρια και ακαδημαϊκό.

Οι υπογραφόμενοι/ες, πρώην υπότροφοι και φιλοξενούμενοι του Ελληνικού Ινστιτούτου Βενετίας, διαπιστώνουμε με βαθιά λύπη την πλήρη αποσιώπηση στο ανωτέρω δημοσίευμα του μεγάλου, διεθνώς αναγνωρισμένου επιστημονικού έργου του Ελληνικού Ινστιτούτου, μοναδικού επιστημονικού ιδρύματος της Ελλάδας στο εξωτερικό.  γενικότερα δε, διαφαίνεται μια συνεχιζόμενη προσπάθεια αμαύρωσης του Ιδρύματος και των καταξιωμένων από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα διευθυντών που το έχουν υπηρετήσει.

Η προσφορά

Συνακολούθως, αισθανόμαστε την υποχρέωση μιας εκ νέου δημόσιας παρέμβασής μας για την προσφορά του Ελληνικού Ινστιτούτου Βενετίας, με βάση συγκεκριμένα στοιχεία σχετικά με τη λειτουργία και τις δράσεις του. Στο πλαίσιο αυτό, θέλουμε να επαναφέρουμε στη δημόσια συζήτηση τον πρωτεύοντα επιστημονικό, πολιτισμικό και ευρύτερα εθνικό ρόλο του Ελληνικού Ινστιτούτου, τη συνεισφορά του στην προαγωγή των βυζαντινών και μεταβυζαντινών σπουδών, και μάλιστα των σπουδών του ελληνοβενετικού κόσμου, την καίρια συμβολή του στην εξωστρέφεια της ελληνικής έρευνας και στη σταθερή επικοινωνία μεταξύ της ελληνικής και της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας, μέσα από ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων. Και επιπλέον, να δηλώσουμε ότι ως μια από τις πλέον γόνιμες, επιστημονικά και όχι μόνο, περιόδους στην ιστορία του Ελληνικού Ινστιτούτου θεωρούμε αυτή των ετών 1998-2012, με διευθύντρια την καθηγήτρια κυρία Χρύσα Μαλτέζου, ιστορικό με διεθνή αναγνώριση, η οποία έχει τιμηθεί για το έργο της, τόσο από την Ελληνική Πολιτεία όσο και από διεθνείς επιστημονικούς φορείς.

Από τις δραστηριότητες της περιόδου 1998-2012 αναφέρουμε τις ακόλουθες, με πρώτη την εκδοτική δραστηριότητα του Ελληνικού Ινστιτούτου (η εικόνα της οποίας στο ανωτέρω δημοσίευμα χαρακτηρίζεται ως «ασαφής»):

• Έκδοση περίπου 60 αυτοτελών μελετών, με συνολικό αριθμό σελίδων που κατά πολύ υπερβαίνει τις 15.000 (στο σύνολο των 83 αυτοτελών μελετών, που έχουν εκδοθεί από το Ελληνικό Ινστιτούτο καθ' όλη τη διάρκεια της λειτουργίας του, από το έτος 1962 κ.ε.): μονογραφίες και συλλογικά έργα - πρακτικά συνεδρίων και αφιερωματικοί τόμοι -, με αντικείμενο την ιστορία, τη φιλολογία και την ιστορία της τέχνης κατά τους βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς χρόνους, κυρίως στον χώρο της ελληνοβενετικής Ανατολής και της ελληνικής Αδελφότητας/Κοινότητας Βενετίας, καθώς επίσης την παρουσίαση της ιστορίας και των πολιτιστικών θησαυρών του ίδιου του Ιδρύματος, στην ελληνική, την ιταλική και σε άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες, με συγγραφείς εκατοντάδες Ελληνες και ξένους, ώριμους επιστήμονες, αλλά και νέους ερευνητές. Στα παραπάνω πρέπει να προστεθεί η ανελλιπώς κατ' έτος έκδοση του καταξιωμένου διεθνούς περιοδικού του Ιδρύματος Θησαυρίσματα, τ. 29-41/42 (1999-2011/2012). Τέλος, ιδιαίτερη αξία έχουν οι ετήσιες αναλυτικές Εκθέσεις Πεπραγμένων και λογοδοσίας του Ελληνικού Ινστιτούτου (1999-2012), που έχουν εκδοθεί σε δεκατρείς αυτοτελείς, κομψούς μικρούς τόμους (αναλυτικά για το εκδοτικό έργο του Ελληνικού Ινστιτούτου βλ. http://www.istitutoellenico.org/pubblicazioni/index5.html).

• Διοργάνωση ή συνδιοργάνωση με έγκριτους επιστημονικούς φορείς (Πανεπιστήμιο Ca'Foscari Βενετίας, Centre d'Εtudes Byzantines, Néo-helléniques et Sud-Est-Européennes EHESS, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη - Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών, Εταιρεία Ευβοϊκών Σπουδών, Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Ρεθύμνης, ΓΑΚ - Αρχεία Νομού Ρεθύμνης, Κέντρο Ερεύνης του Μεσαιωνικού και Νέου Ελληνισμού της Ακαδημίας Αθηνών, Κυπριακή Πρεσβεία - Σπίτι της Κύπρου, Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης, Πολιτιστικό Ιδρυμα Ομίλου Πειραιώς, Σύλλογος Φίλων Κάστρου Μεθώνης) περισσότερων από είκοσι επιστημονικών συνεδρίων, ημερίδων και συναντήσεων στη Βενετία ή στην Ελλάδα - σε Αθήνα, Αργος, Μεθώνη, Ρέθυμνο, Χαλκίδα.

• Πολύπλευρη συμμετοχή του Ελληνικού Ινστιτούτου, κατόπιν ειδικής προσκλήσεως, σε πλήθος επιστημονικών εκδηλώσεων στην Ιταλία και σε άλλες χώρες.

• Συντήρηση και αξιοποίηση των πολιτιστικών θησαυρών του Ελληνικού Ινστιτούτου. Συγκεκριμένα:

1. Ταξινόμηση και συστηματική καταλογογράφηση του πολύτιμου αρχειακού υλικού, της περιόδου 1498-1954, που σώζεται στο Ελληνικό Ινστιτούτο (Σύνολο χειρογράφων και καταστίχων 1.500 περίπου. Λυτά έγγραφα 140.000, δηλαδή  πλέον του 1.000.000 φύλλων) / Εκδοση πολυσέλιδου νέου, εύχρηστου για τους ερευνητές, Οδηγού του Αρχείου.
2. Ψηφιοποίηση πολιτιστικών κειμηλίων (χειρογράφων, αρχειακού υλικού και εικόνων) που φυλάσσονται στο Ελληνικό Ινστιτούτο, στο πλαίσιο του προγράμματος «Ψηφιοποίηση, καταλογογράφηση και τεκμηρίωση του Αρχείου του Ελληνικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών και ανάπτυξη πολυμεσικών πολιτιστικών και εκπαιδευτικών εφαρμογών» του Ε. Π. «Κοινωνία της Πληροφορίας (Μέτρο 1.3)» / Δημιουργία διαδικτυακού τόπου, μέσω του οποίου καθίσταται προσιτό στην έρευνα ένα δυσπρόσιτο έως πρόσφατα, πλούσιο ιστορικό υλικό.
3. Ανακαίνιση του Μουσείου και επανέκθεση των εικόνων μετά τη συντήρησή τους. Εκδοση νέου Οδηγού του Μουσείου.
4. Συντήρηση των εικόνων και ψηφιδωτών του Ναού του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων (τέμπλο, τρούλος, ιερό κ.λπ.).
5. Αποκατάσταση του ιστορικού μνημειακού συγκροτήματος της Πλατείας των Ελλήνων (Campo dei Greci): Φλαγγινιανό, Ναός του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων, Καμπαναριό, Κοινότητα.

Οι παραπάνω δραστηριότητες πραγματοποιήθηκαν με τη συνεργασία κρατικών φορέων και την προσέλκυση σημαντικών ιδιωτικών χορηγιών (βλ. αναλυτική αναφορά στις Εκθέσεις Πεπραγμένων του Ελληνικού Ινστιτούτου).

Υποτροφίες

Τέλος, ιδιαίτερη μνεία οφείλεται στον ανθρώπινο παράγοντα - στους πολυάριθμους ερευνητές, που έχουν φιλοξενηθεί κατά καιρούς στο ιστορικό, καλαίσθητο κτίριο της Φλαγγινείου Σχολής - σημερινή έδρα του Ελληνικού Ινστιτούτου και διατηρούν στενούς επιστημονικούς και προσωπικούς δεσμούς με το Ιδρυμα, αναγνωρίζοντας την καίρια συμβολή του στην ερευνητική τους εξέλιξη. Ειδικότερα, για την περίοδο 1998-2012:

α. Υπότροφοι-ερευνητές (ο αριθμός τους υπερβαίνει τους τριάντα), οι οποίοι κατά το ανωτέρω διάστημα διέμειναν στους χώρους του Ελληνικού Ινστιτούτου από ένα έως και τρία έτη, με σκοπό την εκπόνηση διδακτορικής διατριβής και άλλων μελετών επί θεμάτων σχετικών με τους σκοπούς του Ιδρύματος, με την επιστημονική παρακολούθηση της καθηγήτριας κυρίας Χρύσας Μαλτέζου. Σήμερα οι περισσότεροι εξ αυτών είναι ήδη διδάκτορες ελληνικών ΑΕΙ ή βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο εκπόνησης της διδακτορικής διατριβής τους.

β. Εκατοντάδες ερευνητές, Ελληνες και αλλοδαποί, φιλοξενούμενοι του Ελληνικού Ινστιτούτου για ορισμένο χρόνο, στο πλαίσιο συμμετοχής τους σε επιστημονικές δραστηριότητες του Ιδρύματος ή για τη διενέργεια προσωπικών επιστημονικών ερευνών.

Τα παραπάνω συνοπτικά στοιχεία αποδεικνύουν με αδιάψευστο τρόπο το σημαντικό και πολύπλευρο έργο που έχει συντελεσθεί στο Ελληνικό Ινστιτούτο κατά την περίοδο 1998-2012 υπό τη Διεύθυνση της κυρίας Χρύσας Μαλτέζου, σε συνέχεια και της ανάλογης προσφοράς των προηγούμενων διευθυντών του Ιδρύματος.

Η ελληνική και διεθνής επιστημονική κοινότητα έχει αναγνωρίσει εμπράκτως το έργο αυτό και επανειλημμένως έχει εκφράσει την υποστήριξη, την εκτίμηση και τον σεβασμό της στο συχνά βαλλόμενο Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών Βενετίας και στους επικεφαλής του. Ανάλογη στάση έναντι του Ελληνικού Ινστιτούτου Βενετίας, μοναδικού ελληνικού ερευνητικού κέντρου στο εξωτερικό, θεωρούμε ότι πρέπει να επιδείξει και η Ελληνική Πολιτεία προς όφελος της επιστήμης και της χώρας μας.

(Ακολουθούν υπογραφές)

Πηγή: Το Βήμα