Ένα γιαννιώτικο αρχείο προκαλεί κοσμοσυρροή στο Μουσείο Μπενάκη της Πειραιώς

Το πάνελ των ομιλητών από δεξιά: Αλέξανδρος Μωυσής, Κώστας Κωστής, Μαρία Καραβία, Αγγελος Δεληβορριάς, Ραχήλ Καπόν, Ηλίας Μαγκλίνης. ...

Το πάνελ των ομιλητών από δεξιά: Αλέξανδρος Μωυσής, Κώστας Κωστής, Μαρία Καραβία, Αγγελος Δεληβορριάς, Ραχήλ Καπόν, Ηλίας Μαγκλίνης.

Σε αθηναϊκή σύναξη στο Μουσείο Μπενάκη κατέληξε η παρουσίαση του ιστορικού λευκώματος «Το πανόραμα του Νισήμ Λεβή, 1898-1944» του Αλέξανδρου Μωυσή με πρόλογο του Μαρκ Μαζάουερ, ένας τόμος γεμάτος ιστορικές φωτογραφίες, μια δεξαμενή μνήμης για τα παλιά Ιωάννινα και την εβραϊκή κοινότητα. 

Να, λοιπόν, που ένα βιβλίο, λαμπρό εκδοτικό επίτευγμα των εκδόσεων Καπόν και προϊόν έρευνας του Αλέξανδρου Μωυσή, ενός πολυμήχανου ανθρώπου, με πατρική καταγωγή από ρωμανιώτικη εβραϊκή οικογένεια, μπορεί όχι μόνο να γεμίσει ένα αμφιθέατρο, όπως αυτό του Μπενάκη στην Πειραιώς, αλλά να γίνει μια πλατφόρμα διαλόγου και ιδεών για ζητήματα διαχρονικά καίρια. Το βιβλίο είναι μια φωτογραφική περιπλάνηση που απλώνεται σε περισσότερες από πεντακόσιες γυάλινες στερεοσκοπικές πλάκες του γιατρού και φωτογράφου Νισήμ Λεβή, μέλους επιφανούς οικογένειας της ρωμανιώτικης εβραϊκής κοινότητας των Ιωαννίνων, που ξεκληρίστηκε στο Αουσβιτς. Οι φωτογραφίες αυτές βρέθηκαν τυχαία στην κατοχή μικροπωλητή που καλούσε τον κόσμο να σκύψει επί πληρωμή και να δει «το πανόραμα».

Στο Μουσείο Μπενάκη συνέβη να έχουμε μια πυκνή αφήγηση για την εβραϊκή παρουσία στα Ιωάννινα, αλλά ταυτόχρονα να έχουμε και αφορμές για επίκαιρους παραλληλισμούς. Στο ακροατήριο, ο Γκίκας Χαρδούβελης και ο πρώην υπουργός Τάσος Γιαννίτσης, καθώς και πλήθος Αθηναίων και μη με ενδιαφέρον για την Ιστορία και τη σύγχρονη σκέψη. Ενώ στο πάνελ, που συντόνισε ο δημοσιογράφος της «Καθημερινής» Ηλίας Μαγκλίνης (ο οποίος προλόγισε), οι απόψεις του ακαδημαϊκού Αγγελου Δεληβορριά, του καθηγητή Οικονομικής και Κοινωνικής Ιστορίας, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Κώστα Κωστή, της δημοσιογράφου και συγγραφέως Μαρίας Καραβία, όπως και του συγγραφέα του βιβλίου Αλέξανδρου Μωυσή, αντιπροέδρου Εξαγωγών και Συγχωνεύσεων, Εταιρεία SAP, συνέθεσαν ένα παλίμψηστο ιστοριών. «Και ο κόσμος που ο Νισήμ Λεβής γνώριζε και κατέγραψε και στον οποίο μας επέτρεψε να ρίξουμε μια ματιά», γράφει ο Μαρκ Μαζάουερ, «ο κόσμος δηλαδή της ευρωπαϊκής αστικής τάξης, χάνεται πάραυτα».

Το βιβλίο αποπνέει, ωστόσο, χαρά. Οικογένειες, φιλίες, έρωτες, συντροφιές με μουσικές, ωραίες πλεύσεις σε λίμνες και θάλασσες, περιπάτους σε αγρούς και σπήλαια, στρατιώτες σε εκστρατείες, γλέντια ανθρώπων που σήμερα σιγούν. Ένα αφήγημα του χθες, επίκαιρο και σήμερα.

Πηγή: Ν. Βατόπουλος, Καθημερινή