Οι αρχαιολόγοι έχουν ανακαλύψει στους τάφους των Νεάντερταλ όπλα, εργαλεία και οστά από θυσίες ζώων. Την πληροφορία παραθέτει η Βρεταν...
Οι αρχαιολόγοι έχουν ανακαλύψει στους τάφους των Νεάντερταλ όπλα, εργαλεία και οστά από θυσίες ζώων. Την πληροφορία παραθέτει η Βρετανίδα συγγραφέας Κάρεν Άρμστρονγκ σε ένα ωραίο, μικρό, παλαιότερο βιβλίο της «Σύντομη ιστορία του μύθου» (μτφρ. Λεωνίδας Καρατζάς, εκδ. Ωκεανίδα, 2005). «Ολ’ αυτά μαρτυρούν την πίστη σ’ ένα μελλοντικό κόσμο παρόμοιο με το δικό μας», γράφει, προσθέτοντας: «Οι Νεάντερταλ μπορεί να έλεγαν μεταξύ τους ιστορίες για τη ζωή που απολάμβανε ο τώρα πια νεκρός σύντροφός τους».
Ο κύριος Γκρι τους φαντάζεται μέσα σε μια σπηλιά να κάνουν ακριβώς αυτό. Όπως εμείς σήμερα, στην άνεση του σύγχρονου σπιτιού, μπορεί να θυμόμαστε μια ιστορία κάποιου νεκρού πατέρα ή παππού, κάποιο περιστατικό από το πέρασμά τους από αυτή τη γη, μια κουβέντα τους (ή μια κουβέντα που δεν ειπώθηκε ποτέ ούτε από εμάς αλλά ούτε κι από εκείνους). Ο κύριος Γκρι συγκινείται από αυτή την αίσθηση: πόσο συνταρακτικά έχει αλλάξει η ζωή του ανθρώπου πάνω σε αυτόν τον πλανήτη και όμως πόσο ίδιοι είμαστε στο μεδούλι μας. «Λατρεύω κάτι τέτοιες κοινοτοπίες», λέει χαμογελώντας ο κύριος Γκρι. «Κλισέ. Επαναλαμβάνονται συνέχεια σαν λάιτ-μοτίφ σε μουσικό έργο. Μα από κάπου πρέπει κάποτε να πιαστείς. Από μιαν επίφαση συνέχειας».
Από τη σπηλιά στο διαμέρισμα, μια ιστορία δρόμος. Πόσο ίδιοι είμαστε στ’ αλήθεια – σε ορισμένες μας πτυχές έστω. Τουλάχιστον αυτές που αφορούν τις μεγάλες μας απορίες. Η Άρμστρονγκ το τοποθετεί ωραία: «Οι τάφοι των Νεάντερταλ μας αποκαλύπτουν πως όταν αυτοί οι πρώιμοι άνθρωποι συνειδητοποίησαν ότι ήταν θνητοί, δημιούργησαν ένα είδος αντισταθμιστικής αφήγησης που τους έδινε τη δυνατότητα να συμβιβαστούν με το γεγονός». Αντισταθμιστική αφήγηση· ή, αλλιώς, αντίβαρο στον τρόμο του κενού: οι ιστορίες (μας).
Κάπως έτσι περνάμε, συχνά χωρίς να το αντιληφθούμε, στην επικράτεια του μύθου. Επειδή ο άνθρωπος είναι το μοναδικό πλάσμα που μεταφέρει μέσα του το τέλος του, έχοντας επίγνωση αυτής της συνθήκης (όσο κι αν πασχίζει να τη λησμονεί), έχει ανάγκη να λέει και να ακούει ιστορίες μήπως τύχει και δεν πεθάνει ποτέ. «Στους τάφους των Νεάντερταλ, ο νεκρός βρίσκεται μερικές φορές σε στάση εμβρύου, σαν να ετοιμάζεται να ξαναγεννηθεί: ο νεκρός έπρεπε να κάνει το επόμενο βήμα μόνος του».
Πολύ μακριά από το φοβερό βουητό του ανέμου μέσα στις σπηλιές, σήμερα, μέσα σε αυτή την ξέφρενη ταχύτητα των πραγμάτων, τις αλλεπάλληλες φλούδες πίεσης που ασκούν επάνω μας καθημερινά την ισχύ τους, παίρνοντας μια βαθιά ανάσα κάθε τόσο, γυρεύεις κάτι από αυτή την αύρα του μύθου, της αφήγησης, μόνο και μόνο για να μη νιώσεις ότι η ζωή σου ξεγλιστρά μέσα από τα δάχτυλά σου σαν την άμμο. Το πιο απλό, κάτι τέτοιες, ζόρικες στιγμές, είναι να θυμηθείς μια κουβέντα, μια χειρονομία, ένα βλέμμα – όλα κάπου σε πάνε χωρίς να το καταλάβεις. Και έχουν μιαν απρόσμενη, λυτρωτική διάρκεια. Με τα λόγια της Κάρεν Αρμστρονγκ: «Ο μύθος ήταν ένα γεγονός που δεν είχε απλώς συμβεί, υπό κάποια έννοια βέβαια, κάποτε στο παρελθόν, αλλά εξακολουθούσε να συμβαίνει συνεχώς».
Πηγή: Η. Μαγκλίνης, Καθημερινή
Δεν υπάρχουν σχόλια