Τοιχογραφία από το νάρθηκα της Αγίας Σοφίας στην Τραπεζούντα (φωτ.: Nusret Nurdan Eren) Μετά από 52 χρόνια λειτουργίας ως Μουσείο, η...
 |
| Τοιχογραφία από το νάρθηκα της Αγίας Σοφίας στην Τραπεζούντα (φωτ.: Nusret Nurdan Eren) |
Μετά από 52 χρόνια λειτουργίας ως Μουσείο, η Αγία Σοφία Τραπεζούντας μετατράπηκε σε τζαμί. Τώρα οι βυζαντινές εικόνες ξαναβγαίνουν στο φως χάρη του ... τουρισμού.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα τουρκικών πρακτορείων, την ανάδειξη των τοιχογραφιών και των ψηφιδωτών που βρίσκονται στην Αγία Σοφία Τραπεζούντας θα επιτρέψουν οι εργασίες που ξεκίνησαν οι τουρκικές αρχές.
Είναι ένα από τα ορόσημα της Τραπεζούντας, ένα τζαμί που πλέον προσεύχονται μουσουλμάνοι, αν και κάποτε περικαλλής βυζαντινός ναός. Η Αγία Σοφία, έργο στα χρόνια του Μανουήλ Α’ Μεγάλου Κομνηνού, διακοσμήθηκε με εξαιρετικές τοιχογραφίες, οι περισσότερες από τις οποίες ανήκουν στην περίοδο της παλαιολόγειας αναγέννησης. Αυτές οι τοιχογραφίες καλύφθηκαν όπως-όπως προκειμένου να μην ενοχλούνται οι πιστοί, και μόνο μερικές σκηνές της Παλαιάς Διαθήκης γλίτωσαν από το σοβά. Ό,τι έχει αναδειχθεί οφείλεται στη σκληρή δουλειά ομάδας του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, μεταξύ 1958 και 1964.
Ο ναός λειτουργούσε ως μουσείο μέχρι το 2013, οπότε και μετατράπηκε ως τζαμί. Όμως τώρα, η τοπική διεύθυνση Πολιτισμού και Τουρισμού αποφάσισε να προχωρήσει σε εργασίες, στο πλαίσιο της προσπάθειας που γίνεται για την αύξηση των αριθμών των περιοχών που μπορούν να επισκεφθούν ντόπιοι και ξένοι τουρίστες.
Αντίστοιχες εργασίες γίνονται και στην Παναγία Χρυσοκέφαλο (μεγάλο τέμενος του Φατίχ για τους Τούρκους), η οποία αναμένεται να ανοίξει σε μερικούς μήνες για το κοινό. «Αποκαλύψαμε μωσαϊκά ηλικίας 1.600 ετών. Πρότασή μας είναι να καλυφθούν με τζάμι, αντί με ξύλο, ώστε να τα βλέπουν οι επισκέπτες», ανέφερε μιλώντας στο Doğan ο επικεφαλής της Διεύθυνσης Πολιτισμού και Τουρισμού Νομού Τραπεζούντας Αλί Αϊβάζογλου. Όπως είπε, κάτι παρόμοιο θα συμβεί και στην Αγία Σοφία.
Ο χώρος που σήμερα γίνεται η προσευχή των μουσουλμάνων θα ανοίξει για τους επισκέπτες, ενώ ένας άλλος χώρος θα διατεθεί για την προσευχή. Στόχος είναι να αφαιρεθούν οι παρεμβάσεις που έγιναν για να μην φαίνονται τα βυζαντινά έργα και να καλυφθεί ο χώρος από γυαλί.
«Η κατασκευή που βλέπουμε τώρα στην Αγία Σοφία δεν θα υπάρχει. Το ξύλο θα φύγει και θα υπάρχει κάλυψη εξολοκλήρου με γυαλί», σημείωσε, και πρόσθεσε ότι το σημείο που σήμερα γίνεται προσευχή θα ανοίξει για το κοινό και οι πιστοί θα «μετακινηθούν» σε άλλο σημείο.
Σημειώνεται ότι μετά την αναχρονιστική απόφαση επαναλειτουργίας της βυζαντινής εκκλησίας της Αγιάς Σοφιάς της Τραπεζούντας ως τζαμί το 2013, οι τουρκικές αρχές δαπάνησαν τεράστια χρηματικά ποσά να καλύψουν τις βυζαντινές αγιογραφίες.
Όπως είχε αναφέρει η Hurriyet, η εκκλησία διέθετε ηλεκτρονικό σύστημα με το οποίο θα αποκρύπτονται οι βυζαντινές εικόνας την ώρα της προσευχής για να «μην ενοχλούνται» οι πιστοί.
Η ιστορία της εκκλησίας
Στα χρόνια του Μανουήλ Α' Μεγάλου Κομνηνού οικοδομήθηκε ο περικαλλής βυζαντινός ναός, πρώτο μισό του 13ου αιώνα, στα πρότυπα της Αγίας Σοφίας της Κωνσταντινούπολης. Είναι σύνθετος σταυροειδής, εγγεγραμμένος με τρούλο, νάρθηκα και τρία εντυπωσιακά πρόπυλα.
Διακοσμήθηκε με εξαιρετικές τοιχογραφίες, οι περισσότερες από τις οποίες ανήκουν στην περίοδο της παλαιολόγειας αναγέννησης, τέχνη που έδινε έμφαση στην ανθρώπινη υπόσταση των εικονιζομένων, με πολυπρόσωπες συνθέσεις και τοπία που τονίζονται εμφατικά. Ο επισκέπτης βλέπει σκηνές από την Καινή Διαθήκη – όσες εν πάση περιπτώσει έχουν διασωθεί.
Η Αγία Σοφία Τραπεζούντας λειτουργούσε ως μουσείο μέχρι το 1964. Τον Ιούλιο του 2013 η Γενική Διεύθυνση Βακουφίων πήρε την κυριότητα του ναού, μετά από προσφυγή των θρησκευτικών Αρχών της Τουρκίας, της υπηρεσίας Diyanet, στα δικαστήρια. Υποστήριξαν ότι «παράνομα το τουρκικό υπουργείο Πολιτισμού είχε καταλάβει την εκκλησία επί δεκαετίες» και κέρδισαν.
Οι ιδιοκτήτες των καταστημάτων γύρω από την Αγία Σοφία, όμως, δεν είναι καθόλου ευχαριστημένοι, καθώς, όπως ανέφεραν στο Doğan, από το 2013 η κίνηση έχει μειωθεί αισθητά. «Από τότε που έγινε τζαμί οι τουρίστες σταμάτησαν να έρχονται», λένε χαρακτηριστικά και τονίζουν ότι ουδέποτε ζητήθηκε η άποψή τους.
Η ανάδειξη των αγιογραφιών έγινε μετά από σκληρή δουλειά της ομάδας του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου μεταξύ 1958 και 1964, αφού σχεδόν όλο το εσωτερικό του ναού σοβαντίστηκε όταν ο ναός έγινε τζαμί, μετά την εκδίωξη της ορθόδοξης κοινότητας της Τραπεζούντας. Όπως όμως δήλωσε ειδικός που ενεπλάκη στη διαδικασία τότε, μόνο το ένα έκτο των τοιχογραφιών επιβίωσαν στο χρόνο και στο σοβά.
Δείτε ένα βίντεο του pontosnews για τις δυο όψεις της περίφημης εκκλησίας της Τραπεζούντας:
Πηγή: The TOC, Pontos News
Δεν υπάρχουν σχόλια