Οι εργασίες που πρόκειται να ξεκινήσουν τον Ιούλιο κινδυνεύουν να ναυαγήσουν καθώς η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λασιθίου αρν...
Οι εργασίες που πρόκειται να ξεκινήσουν τον Ιούλιο κινδυνεύουν να ναυαγήσουν καθώς η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λασιθίου αρνείται να συνεργαστεί με την ανασκαφέα, με αποτέλεσμα να ζητά να αποσυρθεί η ΕΦΑ και άρα και το υπουργείο Πολιτισμού από αρμόδιος φορέας της έρευνας.
Κατά τα τελευταία δεκατέσσερα χρόνια που διεξάγεται η συστηματική ανασκαφή (ξεκίνησε το 2004) του Προ- και Παλαιο-ανακτορικού μινωικού νεκροταφείου στον Πετρά Σητείας υπό τη διεύθυνση της αρχαιολόγου δρος Μεταξίας Τσιποπούλου και τη συμμετοχή διεπιστημονικής ομάδας 30 ατόμων από 9 χώρες, κανείς δεν έχει αμφισβητήσει τη σημασία της.
Το αντίθετο μάλιστα. Το νεκροταφείο του Πετρά (με συνεχή χρήση από το 2800 έως το 1700 π.Χ.) έχει αποδειχθεί το μεγαλύτερο της Κρήτης για την εποχή του, ενώ χρησιμοποιήθηκε αποκλειστικά από ελίτ οικογένειες του ανακτορικού οικισμού. Η μελέτη της ανασκαφής και των σπουδαίων ευρημάτων που έχει φέρει στο φως σαφώς εμπλουτίζει και αλλάζει τις γνώσεις των ειδικών για τις ταφικές πρακτικές και την κοινωνική οργάνωση κατά τη Μινωική Περίοδο στην Ανατολική Κρήτη. Ωστόσο, μυστήριο παραμένει αν συνεχίσει –και υπό ποιες συνθήκες– η ανασκαφή τη 15η περίοδό της το καλοκαίρι του 2019.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «Εφ.Συν.» (είχαμε ασχοληθεί με το θέμα σε εκτενή ρεπορτάζ στις 7/5/2018 & 15/5/2018) η φετινή ανασκαφική περίοδος που πρόκειται να ξεκινήσει αρχές Ιουλίου κινδυνεύει –πάλι– να τιναχτεί στον αέρα. Αυτή τη φορά η αρμόδια ΕΦΑ, δηλαδή η Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου, αρνείται να συνεχίσει ως ο φορέας που διενεργεί την έρευνα. Έχει δικαίωμα άραγε η προϊσταμένη μιας Εφορείας να επικαλείται προσωπικούς λόγους και σχέσεις και όχι επιστημονική επάρκεια ή παράβαση καθήκοντος και να απαιτεί να αποσυρθεί η ΕΦΑ, δηλαδή το υπουργείο Πολιτισμού από μια σπουδαία συστηματική ανασκαφή;
Η οποία έχει άδεια μέχρι το 2021 μετά τη γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (5ετή άδεια 2017-2021) και την υπουργική απόφαση. Από όσο γνωρίζουμε μόνο μια νέα υπουργική απόφαση μετά από γνωμοδότηση του ΚΑΣ μπορεί να αναιρέσει την προηγούμενη. Και για να συμβεί αυτό πρέπει να έχει σημειωθεί παράβαση του αρχαιολογικού νόμου.
Από όσο επίσης γνωρίζουμε, κανείς δεν εκφράζει αντιρρήσεις επιστημονικής ή επαγγελματικής επάρκειας της ανασκαφέως, της επίτιμης διευθύντριας του ΥΠΠΟΑ δρος Μεταξίας Τσιποπούλου, που παραδίδει τα ευρήματα, τα καταγράφει, καταθέτει εμπρόθεσμα τις αναφορές και προχωράει συστηματικά σε δημοσιεύσεις. Τι συμβαίνει λοιπόν με την ανασκαφή στον Πετρά που τα τελευταία χρόνια δέχεται τρικλοποδιές και τελικά αντιμετωπίζεται με αδιαφορία και από το υπουργείο Πολιτισμού που δεν έχει προχωρήσει στην επίλυση σοβαρών θεμάτων για την ομαλή διεξαγωγή της, η οποία ολοκληρώνεται σε δύο χρόνια.
Με τη μακροχρόνια υπόθεση της πρόσβασης στον αρχαιολογικό χώρο είχαμε ασχοληθεί πέρυσι, όταν έγινε γνωστό ότι ο ιδιοκτήτης της έκτασης των 47 στρεμμάτων, που συνορεύει με τον απαλλοτριωμένο χώρο της ανασκαφής, Ιωσήφ Πλακιωτάκης, πατέρας του βουλευτή Λασιθίου της Νέας Δημοκρατίας Ιωάννη Πλακιωτάκη, δεν επέτρεπε στην ανασκαφική ομάδα τη χρήση του αγροτικού δρόμου που περνάει από την ιδιωτική του έκταση, η οποία ωστόσο βρίσκεται εντός του κηρυγμένου και οριοθετημένου αρχαιολογικού χώρου.
Μάλιστα ο Ιωσήφ Πλακιωτάκης μετά την έναρξη των ανασκαφικών εργασιών έκλεισε τον δρόμο με καγκελόπορτα, αλλά μέχρι το 2016 παραχωρούσε τα κλειδιά για τις 5-6 εβδομάδες που διαρκούσαν οι εργασίες της ανασκαφής. Φέτος, δεν θα χρειαστεί, αφού η αρμόδια Εφορεία Λασιθίου αποφάσισε να πετάξει από επάνω της την ανασκαφή που διενεργείται στον σημαντικό αρχαιολογικό χώρο, μνημείο μοναδικής σημασίας και πολύ ευαίσθητο, καθώς είναι ανοιχτό και απερίφραχτο.
Το θέμα της πρόσβασης στο οποίο εμπλέκεται άμεσα ο Ιωσήφ Πλακιω- τάκης γινόταν κάθε χρόνο πιο έντονο και πιεστικό. Αυτό το γνωρίζουν οι υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού και ενώ έχουν δεσμευτεί ότι θα βρεθεί λύση αδυνατούν να τη δώσουν. Παράλληλα, η απαλλοτρίωση των 10 στρεμμάτων όπου πραγματοποιείται η ανασκαφή έχει εγκριθεί από το 2011, αλλά δεν έχει ολοκληρωθεί, καθώς το ΤΑΠΑ δεν έχει καταβάλει τα χρήματα στον ιδιοκτήτη.
Το ταφικό σύνολο ανασκάπτεται συστηματικά με σύγχρονες μεθόδους και έχει αποκλειστική χρηματοδότηση (60-70 χιλιάδες ετησίως) της ανασκαφής, της στερέωσης της αρχιτεκτονικής, της συντήρησης των ευρημάτων και της μελέτης αποκλειστικά από το Ινστιτούτο Αιγαιακής Προϊστορίας των ΗΠΑ (INSTAP). Τα μέλη της ομάδας ζουν την περίοδο της ανασκαφής στη Σητεία, αφήνοντας στην τοπική κοινωνία ένα ουδόλως ευκαταφρόνητο ποσό, ενώ την ίδια στιγμή εργάζονται με μισθό και ένσημα ντόπιοι κάτοικοι. Στην ανασκαφή του 2018 συμμετείχαν μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί φοιτητές από τα Πανεπιστήμια Αθηνών, Κρήτης, Θεσσαλονίκης, Καλαμάτας, Μαδρίτης, Χάρβαρντ, Rhodes και Τορόντο, οι καθηγητές David Rupp, Miriam Clinton, Σέβη Τριανταφύλλου, η δρ Μαρία Ρελάκη και εννέα εργάτες από τη Σητεία. Η ομάδα μελέτης αποτελείται από 26 αρχαιολόγους από την Ευρώπη, τις ΗΠΑ και τον Καναδά.
Το Μινωικό νεκροταφείο περιλαμβάνει διάφορους τύπους ταφικών κτισμάτων και κατασκευών. Μέχρι σήμερα έχουν ανασκαφεί 19 μεγάλα ταφικά κτίρια, 45-150 τ.μ. και πολλά άλλα έχουν ταυτιστεί. Τα ταφικά κτίρια περιείχαν κυρίως δευτερογενείς ταφές ενώ οι ανασκαφές των δύο τελευταίων ετών αύξησαν κατά πολύ τον αριθμό των πρωτογενών ταφών. Ολοι οι τάφοι περιέχουν εξαιρετικής ποιότητας κτερίσματα, κεραμική, λίθινα αγγεία (περισσότερα από 125), σφραγίδες από ελεφαντόδοντο και ημιπολύτιμους λίθους (ήδη 65).
Εξαιρετικής σημασίας εύρημα του 2018 ως προς την αρχιτεκτονική είναι ότι εντοπίστηκε η ύπαρξη πολλών αλλεπάλληλων ταφικών κτιρίων, σε στρωματογραφική αλληλουχία. Ανάμεσα στα τελευταία ευρήματα είναι χρυσά βραχιόλια, χάλκινο εγχειρίδιο, το πρώτο όπλο του νεκροταφείου του Πετρά, περίτεχνα κοσμήματα από χρυσό, ασήμι, φαγεντιανή, ελεφαντόδοντο, καρνελίνη, ίασπι, χρυσές χάνδρες εξαιρετικής τέχνης διαφόρων μεγεθών και άλλες από ασήμι, φαγεντιανή, ορεία κρύσταλλο κ.ά. Μερικές από τις χάνδρες με μορφές ανθρώπων ή ζώων και πτηνών αποτελούν αριστουργήματα της μινωικής μικρογλυπτικής, ενώ άλλες δείχνουν τις έντονες σχέσεις με την Ανατολική Μεσόγειο. Τέλος, το σκελετικό υλικό των ταφών είναι πλούσιο σε ποσότητα και εξαιρετικά καλής διατήρησης.
Πηγή: Β. Τζεβελέκου, Εφημερίδα των Συντακτών
Δεν υπάρχουν σχόλια