Η Χώρα της Άνδρου από ψηλά Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων μας ξεναγεί στην Άνδρο. Ιστορία του νησιού Η Άνδρος είναι το βορειότερο από τα νησ...
 |
| Η Χώρα της Άνδρου από ψηλά |
Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων μας ξεναγεί στην Άνδρο.
Ιστορία του νησιού
Η Άνδρος είναι το βορειότερο από τα νησιά των Κυκλάδων και το δεύτερο σε έκταση, μετά τη Νάξο. Η θέση του είναι σημαντική για τη ναυσιπλοΐα καθώς παρεμβάλλεται μεταξύ Ευβοίας και υπόλοιπων Κυκλάδων και μεταξύ Αττικής και νησιών του ανατολικού Αιγαίου. Η φυσιογνωμία του νησιού καθορίζεται από τέσσερεις οροσειρές σχεδόν παράλληλες μεταξύ τους με κατεύθυνση ΒΑ – ΝΔ. Ανάμεσά τους κυλούν άφθονα νερά και σχηματίζονται εύφορες κοιλάδες που καλλιεργούνται σε πεζούλες, τις αιμασιές. Η ύπαιθρος κατακερματίζεται από ένα σύστημα λιθόκτιστων οδών, τις στενές, που ορίζονται από ξερολιθιές με τις χαρακτηριστικές σχιστόπλακες στημένες κατακόρυφα, τα στήματα. Λιθόστρωτα ή μη, τα μονοπάτια συνδέουν τα γραφικά χωριά και μαζί με τις ξερολιθιές που ορίζουν τις ιδιοκτησίες διαμορφώνουν το χαρακτηριστικό τοπίο του νησιού. Αμέτρητα εκκλησάκια, κελιά, κονάκια, αλώνια, πατητήρια, αλλού ασπρισμένα και αλλού στο χρώμα της πέτρας προβάλλουν ή χάνονται στο τοπίο και αγναντεύουν στο απέραντο γαλάζιο τα κοντινά Κυκλαδονήσια.
 |
| Χάρτης της Άνδρου του Ιταλού Ζωγράφου και χαράκτη M. Boschini, 1658 |
 |
| Οι αποικίες της Άνδρου |
Η Άνδρος κατοικήθηκε, με βάση τα έως τώρα αρχαιολογικά δεδομένα, από την νεολιθική εποχή. Ο οικισμός του Στρόφιλα, μεγάλης έκτασης, με οχύρωση, ιερό και μεγάλα αψιδωτά κτήρια είναι γνωστός κυρίως για τις πολυπληθείς βραχογραφίες και χρονολογείται από την Τελική Νεολιθική περίοδο (4500-3200 π.Χ.). Άλλες θέσεις των προϊστορικών χρόνων είναι η Πλάκα, το Βρυόκαστρο και το Μικρογιάλι.
 |
| Ο ελληνιστικός πύργος του Αγ. Πέτρου. |
 |
| Ένας από τους μαρμάρινους ενεπίγραφους βωμούς προς τιμήν του αυτοκράτορα Αδριανού. Αρχαιολογικό Μουσείο Χώρας Άνδρου. |
Για την Άνδρο μαρτυρούνται από τους ιστορικούς χρόνους τα ονόματα Λασία, Υδρούσα, Επαγρίς και Νωναγρία. Στους ιστορικούς χρόνους αναπτύχθηκαν σημαντικοί οικισμοί, στη Ζαγορά, στην Υψηλή και στην Παλαιόπολη, η οποία και αποτέλεσε την πόλη του νησιού από τα κλασικά έως και τα πρώιμα βυζαντινά χρόνια και έχει αποδώσει πλήθος κτηρίων και ευρημάτων. Η Άνδρος, με Ίωνες κατοίκους, έλαβε μέρος στον αποικισμό, ιδρύοντας τις αποικίες της Ακάνθου, της Σάνης, των Σταγείρων και της Αργίλου στη Χαλκιδική. Στους Περσικούς πολέμους συντάχθηκε με τους Πέρσες, όπως και πολλά ακόμα νησιά των Κυκλάδων. Από το 478 π.Χ. ήταν μέλος της Δηλιακής Συμμαχίας, κατόπιν πέρασε στη σφαίρα επιρροής των Σπαρτιατών, έπειτα συμμετείχε στη Δεύτερη Αθηναϊκή Συμμαχία, για να ακολουθήσει στα ελληνιστικά χρόνια τη μοίρα των περισσότερων νησιών των Κυκλάδων, περνώντας σε διαφορετικές χρονικές περιόδους στον έλεγχο των Μακεδόνων, του Κοινού των Νησιωτών, των Πτολεμαίων και των Ατταλιδών. Το 199 π.Χ. κυριαρχούν στο νησί οι Ρωμαίοι που σταδιακά ρυθμίζουν τα πράγματα στον χώρο της Ανατολικής Μεσογείου. Η Άνδρος αποτέλεσε τόπο εξορίας στα αυτοκρατορικά χρόνια όπως και πολλά ακόμα νησιά. Από τα χρόνια του Διοκλητιανού ανήκει στην «επαρχία των νήσων» και ακολουθεί η πορεία του νησιού στα Βυζαντινή και τη Νεότερη εποχή.
Επίσκεψη στο Αρχαιολογικό Μουσείο Χώρας Άνδρου
 |
| Άποψη του Μουσείου |
Στην πλατεία Καΐρη στη Χώρα Άνδρου βρίσκεται το αρχαιολογικό Μουσείο Χώρας Άνδρου, που λειτουργεί από το 1981 στο κτήριο που δώρησε στο Υπουργείο Πολιτισμού το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή. Μπροστά από το Μουσείο βρίσκεται η μαρμάρινη κρήνη Καμπάνη, μία δημόσια βρύση του 1818.
Στον όροφο του Μουσείου παρουσιάζονται τα ευρήματα από την αρχαία πόλη της Ζαγοράς, των γεωμετρικών (900-700 π.Χ.) και αρχαϊκών (700-480 π.Χ.) χρόνων. Κατατοπιστικές μακέτες αναπαριστούν την αρχαία πόλη, το τείχος, τα σπίτια της και το ιερό της. Μεγάλοι ανάγλυφοι πίθοι, λεπτότεχνη κεραμική ντόπια και εισηγμένη, χάλκινα και οστέινα αντικείμενα, υφαντικά βάρη και λεπίδες οψιανού μαρτυρούν τον τρόπο ζωής και τις δραστηριότητες των κατοίκων της Ζαγοράς, την οργάνωση της κοινωνίας τους και τις θρησκευτικές τους αντιλήψεις και πρακτικές. Ένα θραύσμα μελανόμορφου κρατήρα με απεικόνιση του Πηλέα και της Θέτιδας, φανερώνει ότι το ιερό χρησιμοποιούνταν έως τουλάχιστον τα τέλη του 6ου αι. π.Χ. Σημαντικά ευρήματα είναι κάποιοι σκαραβαίοι που φανερώνουν τις σχέσεις που είχε το νησί με την Αίγυπτο. Οι μακέτες που εκτίθενται αναπαριστούν την περιοχή του οικισμού και επιλεγμένα οικοδομικά κατάλοιπα δίνοντας παραστατικά την εικόνα που θα παρουσίαζαν, βάσει των αρχαιολογικών δεδομένων.
 |
| Κρατηροειδής σκύφος (ανοιχτό αγγείο πόσεως) από τη Ζαγορά γύρω στο 800 π.Χ. |
 |
| Μακέτα με αναπαράσταση σπιτιού της Ζαγοράς |
Στο ισόγειο του Μουσείου μπορεί κανείς να ανακαλύψει την αρχαία γλυπτική της Άνδρου, αλλά και γλυπτά από τα βυζαντινά και ενετικά χρόνια. Δύο κούροι, η κεφαλή μίας κόρης και ένα αντίγραφο αγάλματος κόρης (το πρωτότυπο στην Κοπεγχάγη) είναι χαρακτηριστικά έργα της αρχαϊκής γλυπτικής από την Άνδρο. Έργα των κλασικών χρόνων είναι επιτύμβια και αναθηματικά ανάγλυφα καθώς και τμήματα αγαλμάτων, όμως τα περισσότερα εκθέματα χρονολογούνται στα ελληνιστικά και ρωμαϊκά χρόνια, και προέρχονται κυρίως από την Παλαιόπολη. Το εντυπωσιακότερο έργο είναι ο περίφημος Ερμής της Άνδρου, ρωμαϊκό αντίγραφο ενός αγαλματικού τύπου του 4ου αι. π.Χ., που αποδίδεται στον Πραξιτέλη και βρέθηκε μαζί με ένα γυναικείο άγαλμα (σώζεται ακέφαλο) στον τύπο της Μεγάλης Ηρακλειώτισσας. Πλήθος επιγραφών δίνουν στοιχεία για τη θρησκεία, την πολιτική οργάνωση και την ιστορία του νησιού, ενώ εκτίθενται και αγαλματίδια, αγγεία, και λυχνάρια από την Παλαιόπολη.
 |
| Επιτύμβια στήλη κλασικών χρόνων με δεύτερη χρήση στον 1ο αι. π.Χ. |
 |
| Ο Ερμής της Άνδρου, αντίγραφο του 1ου αι. π.Χ. πρωτοτύπου του κύκλου του Πραξιτέλη του 4ου αι. π.Χ. |
 |
| Άγαλμα στον τύπο της Μεγάλης Ηρακλειώτισσας, αντίγραφο του 1ου αι. μ.Χ. |
 |
| Άγαλμα της Υγείας, αντίγραφο του 2ου αι. μ.Χ. |
 |
| Θωράκιο με παράσταση λιονταριού, 9ος – 10ος αι. μ.Χ. |
Στο ισόγειο μπορεί κανείς επιπλέον να θαυμάσει αρχιτεκτονικά μέλη με ανάγλυφη διακόσμηση από τις βυζαντινές εκκλησίες της Άνδρου, κιονόκρανα, αρχιτεκτονικά μέλη του ιερού βήματος των ναών, αλλά και ανάγλυφα. Εκθέματα της εποχής της Ενετοκρατίας (16ος αι.) οικόσημα, ανάγλυφα, αλλά και έργα από εκκλησιές της ίδιας εποχής, όπως για παράδειγμα από τον ναό του Άγ. Νικολάου της Μεσαριάς, του 17ου αι. συμπληρώνουν το πανόραμα των αρχαιολογικών ευρημάτων της μεσαιωνικής Άνδρου.
Στο μουσείο εκτίθεται ένα από τα καλύτερα σωζόμενα αντίτυπα της Χάρτας του Ρήγα Φεραίου, που βρίσκονται στην Ελλάδα, χαρακτικό του 1979. Η Χάρτα στην παρούσα χρονική στιγμή πλαισιώνει την έκθεση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων για την επέτειο των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821, που παρουσιάζεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Μυκόνου με τίτλο «Το Αρχιπέλαγος Φλέγεται».
Πηγή: Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων
Δεν υπάρχουν σχόλια